"Bởi thế quá trình thực hiện phổ cập giáo dục mầm non (PCGDMN) cho trẻ 5 tuổi là hành trình gian nan của những người làm công tác giáo dục và cả... phụ huynh, học sinh các lứa tuổi” - một cán bộ có thâm niên gần 30 năm công tác trong ngành giáo dục mầm non nhận xét.

“Tháng 12/2011 con trai tôi tròn 3 tuổi. Cứ tưởng có hộ khẩu là xin đi học dễ dàng. Không ngờ địa bàn nhà tôi không có trường mầm non công lập. Chạy sang các trường ở phường lân cận thì họ trả lời phải dành chỗ để nhận học sinh 5 tuổi. Con tôi học lớp mầm chỉ còn cách vào trường tư thục” - chị Linh, phụ huynh ở P. Phú Thạnh, Q. Tân Phú, phản ảnh. Theo chị Linh, đa số bé ở gần nhà chị đều được hướng dẫn học tại trường tư, khi nào bé 5 tuổi mới được nhận vào lớp lá ở trường công.

Trường công ở đâu cũng hết chỗ

Cùng cảnh ngộ, chị Hồng Phương, nhà ở đường Lê Đức Thọ, Q. Gò Vấp, than: “Con tôi đã 4 tuổi cũng không xin học được. Nguyện vọng của gia đình là xin cho cháu vào học trường công lập nhưng đi đến đâu cũng nhận được câu trả lời: đã hết chỗ. Trường thì nói năm học tới không tuyển học sinh lớp chồi, số học sinh lớp mầm của trường hiện nay năm sau lên học lớp chồi là kín chỗ. Trường thì nói sĩ số hiện đã đông lắm rồi, phụ huynh vui lòng sang trường tư thục. Con tôi đã học trường tư thục được một năm, so với trường công vẫn thua nhiều thứ, nhất là chất lượng dạy học”.

Học sinh lớp lá 4 Trường mầm non Rạng Đông, Q.Tân Phú trong giờ sinh hoạt. Lớp này có sĩ số 66 học sinh - (Ảnh: H.HG).

Tương tự, nhiều phụ huynh ở quận 8, 9, Tân Bình, Bình Tân, Thủ Đức... cho biết ngay từ đầu tháng 5 họ đã chạy đôn chạy đáo xin học cho con nhưng đều nhận được câu trả lời: phải chờ học sinh 5 tuổi ra lớp trước, nếu còn chỗ mới nhận học sinh các lứa tuổi khác.

Nhìn nhận vấn đề trên, bà Chung Bích Phượng - phó trưởng Phòng GD-ĐT Q.Tân Phú - cho biết: “Tân Phú có 3/11 phường trắng trường mầm non công lập. Tổng số trẻ 5 tuổi trên địa bàn quận hơn 5.000 trẻ nhưng hiện mới có hơn 3.000 cháu ra lớp. Trong đó các trường công lập mới nhận 1.907 cháu mà có trường sĩ số đã “đội” lên 68 học sinh/lớp. Số chỗ học trong trường công quá ít nên các trường đành phải ưu tiên cho học sinh 5 tuổi”.

Vẫn phải xây thêm trường, thêm lớp

Một buổi chiều đầu tháng 5/2012, chúng tôi ghé thăm Trường mầm non Rạng Đông, Q. Tân Phú. Dưới cái nắng nóng hầm hập của những phòng học chật chội, ẩm thấp, mỗi lớp học chỉ rộng hơn 50m2 nhưng chứa 58-68 học sinh. Cô Trương Thị Bích Phượng, hiệu trưởng Trường mầm non Rạng Đông, than thở: “Cả trường có hai phòng học rộng nhất và thoáng nhất thì cách đây mấy tuần, đúng giờ ngủ trưa của học sinh, trần nhà tróc ra rơi xuống từng mảng, rất may không ảnh hưởng đến học sinh. Từ đó đến nay học sinh hai lớp lá phải chuyển sang học tạm tại phòng làm việc của ban giám hiệu và văn phòng nhà trường. Cơ sở vật chất này đã được xây dựng từ trước năm 1975, từ đó đến nay cũng chỉ sửa chữa nhỏ, chắp chỗ này vá chỗ kia, xuống cấp là điều đương nhiên”.

Ở quận Gò Vấp tình hình có vẻ “dễ thở” hơn với việc đưa vào sử dụng hai trường mầm non mới trong năm học 2011-2012. Thế nhưng, theo bà Bùi Thị Minh Nguyệt - phó trưởng Phòng GD-ĐT quận Gò Vấp: “Một số trường vẫn phải hạn chế nhận học sinh các lớp 2, 3, 4 tuổi để nhận học sinh 5 tuổi”. Đây không phải trường hợp cá biệt, nói như bà Trần Thị Kim Thanh - phó giám đốc Sở GD-ĐT TP. HCM: “Một trong những khó khăn lớn nhất của các địa phương khi thực hiện PCGDMN cho trẻ 5 tuổi chính là vấn đề thiếu trường, thiếu lớp. Do không đủ chỗ học nên nhiều quận, huyện phải giảm chỗ học của trẻ 2, 3, 4 tuổi để dành chỗ cho trẻ 5 tuổi. Thật sự chúng tôi rất băn khoăn về vấn đề này. Tôi đã yêu cầu các quận, huyện phải tính toán để có kế hoạch tiếp nhận trẻ dưới 5 tuổi, nỗ lực tìm cách tăng phòng học. Biện pháp trước mắt có thể dùng phòng học tạm nhưng lâu dài vẫn phải xây thêm trường, thêm lớp. Sở GD-ĐT TP đã và đang đi làm việc trực tiếp với từng quận, huyện, địa phương nào đã hoàn tất thủ tục pháp lý để xây dựng trường mới là chúng tôi nhận hồ sơ ngay để hỗ trợ các trường xin thành phố ghi vốn”.

Không phải ngẫu nhiên mà trong những ngày đi thực tế, chúng tôi đã nghe nhiều ý kiến từ các trường mầm non: thành phố có cần thiết phải đăng ký đạt chuẩn PCGDMN ngay trong năm 2012 hay không? Tại sao không chờ thêm thời gian để các địa phương xây thêm trường, lớp cho khang trang nhằm thuyết phục phụ huynh cho con em đi học? Nói như một lãnh đạo Sở GD-ĐT TP. HCM: “Làm phổ cập phải làm cho thực chất để người dân đánh giá. Thực hiện vội vàng quá liệu có đạt được mục tiêu “tất cả học sinh mầm non đều được hưởng lợi” không?”.