Điều bất thường là rất nhiều ca bệnh có triệu chứng không điển hình, nhưng lại diễn biến nhanh, đặc biệt là ở trẻ dưới 1 tuổi và đã mắc sẵn một căn bệnh mạn tính nào đó như tim bẩm sinh, ung thư, bệnh thận…

Dịch không đợi tháng, ngày

Từ Tết Nguyên đán đến nay, trung bình mỗi ngày khoa Truyền nhiễm (BV Nhi Trung ương) tiếp nhận 10 - 15 bệnh nhân TCM và hiện đã có 320 trường hợp nhập viện, so với cả năm 2011 có 1.200 bệnh nhân. Theo các BS, cứ 10 ca đến khám thì chỉ có 1 trường hợp phải nhập viện. Như vậy, dịch TCM năm nay đã đến sớm và bùng phát khá mạnh chứ không “đợi” đến tháng 5 - 6 như mọi năm. Bệnh nhân nhập viện không chỉ đến từ Hà Nội mà còn các địa phương lân cận như Vĩnh Phúc, Hải Dương, Hà Nam, Nam Định, Hưng Yên...

Dịch TCM đến sớm, đã có 320 bệnh nhân TCM nhập BV Nhi T.Ư từ đầu năm đến nay.

Cháu Nguyễn Hải Minh (11 tháng tuổi, ở quận Thanh Xuân, Hà Nội) nhập viện từ  tối 12.3, tức là 3 ngày sau khi cháu có biểu hiện sốt, giật mình. Khi vào BV Nhi T.Ư, trên tay, chân, miệng cháu mới có những nốt phỏng, nhưng đã có biến chứng ở não. Cháu bé được xếp độ nặng 2B. Theo BS - ThS Đỗ Thiện Hải - Phó trưởng khoa Truyền nhiễm - đây chính là một trường hợp tiêu biểu của bệnh TCM, nhưng không có triệu chứng điển hình. Khi có biến chứng mới biết là mắc bệnh thì có thể coi là phát hiện muộn.

Mẹ có thể tự phát hiện con bệnh nặng

Bởi 90% số bệnh nhân TCM đều có thể tự khỏi do diễn biến nhẹ, có sự chăm sóc, dinh dưỡng hợp lý, vậy làm thế nào để có thể phát hiện sớm trường hợp  nặng để cho nhập viện và điều trị kịp thời, tránh những biến chứng và hậu quả đáng tiếc? Đó là nỗi lo lắng của nhiều gia đình.

Theo BS Hải, nếu trẻ có sốt, xuất hiện nốt phỏng ở TCM, các bà mẹ cũng chưa nên đưa cháu nhập viện ngay mà cần theo dõi chặt chẽ để nắm được chiều hướng diễn tiến của bệnh. Cháu bé dù sốt, nhưng vẫn ăn, chơi ngoan thì không nên quá lo lắng, bởi như vậy cháu bé có sức đề kháng, bệnh nhẹ sẽ tự khỏi. Nhưng nếu bé sốt cao liên tục trên 390C, dùng thuốc hạ sốt mà không đỡ; hay giật mình; mệt, chậm chạp thì cha mẹ cần đưa đến BV ngay. Đó có thể là những dấu hiệu bệnh của bé diễn biến nặng, cần được điều trị và chăm sóc y tế cẩn thận.

Hiện đang có tình trạng các bà mẹ xin được xét nghiệm xem con họ có mắc bệnh TCM do virus EV 71 hay không, bởi có thông tin chủng virus này thường gây bệnh cảnh nặng. Theo TS Lê Thanh Hải - PGĐ BV Nhi T.Ư: Việc xét nghiệm này là không cần thiết, bởi test xét nghiệm tìm virus EV 71 không đặc hiệu, nghĩa là test này đều dương tính với 3 loại virus khác nhau, trong đó có EV 71. Do đó, có thể kết quả là không chính xác. Hơn nữa, khi cháu bé đã được xác định là mắc bệnh TCM thì đều cần được cha mẹ để ý, chăm sóc ngay từ đầu, chứ không phải đợi bệnh nặng mới chú ý.

BS Đỗ Thiện Hải cũng cảnh báo về nguy cơ bỏ sót nguồn bệnh hiện nay. Chỉ có khoảng 25 - 27% số bệnh nhi TCM là có tiếp xúc với nguồn bệnh trước đó, ví dụ như có người nhà, trẻ cùng trường học, lớp học bị bệnh. Điển hình là ở Hải Phòng, cách đây vài tuần đã có 2 gia đình kề cửa, một nhà có 3 trẻ, nhà khác có 4 trẻ thì tất cả các cháu đều mắc bệnh. Thế nhưng còn hơn 70% số bệnh nhi TCM không tiếp xúc trực tiếp với nguồn bệnh. Vậy thì nguồn bệnh chính là người lớn đã làm cầu trung gian truyền bệnh từ trẻ này sang trẻ khác.  Do đó, rửa tay bằng xàphòng không chỉ  là việc khuyến cáo với trẻ em mà còn đối với cả người lớn, sau khi đi vệ sinh, trước khi ăn và cả sau khi trở về từ bệnh viện, đi đường về.

Độ tuổi trẻ mắc bệnh TCM thường gặp là từ 2 - 5 tuổi. Thế nhưng, gần đây, đã có không ít cháu dưới 1 tuổi, thậm chí dưới 6 tháng tuổi mắc. Ở những cháu này, sức đề kháng còn chưa tốt, đặc biệt là ở những cháu đã có sẵn một số bệnh mạn tính như tim bẩm sinh, ung thư, thận... Nếu mắc bệnh TCM, bệnh của bé sẽ có nguy cơ diễn tiến nặng và nhanh hơn. TS Lê Thanh Hải cũng lưu ý các bà mẹ: Bé càng nhỏ, nếu có bệnh sẽ biểu hiện rất kín đáo, không rầm rộ như trẻ lớn. Vì thế mẹ càng cần phải thận trọng với những biểu hiện bất thường. Ví dụ như trẻ đột nhiên bỏ bú, hoặc bú ít, sốt cao không rõ ràng, hay nôn trớ, ngủ không ngon... Đây có thể là dấu hiệu trẻ mắc một căn bệnh nào đó, chứ không đơn thuần là trẻ quấy khóc thông thường.