Hà Nội có bao nhiêu ngõ phố? Chẳng ai có ý định đếm và cũng chẳng có mấy ai đi hết. Ngõ to, ngõ nhỏ, ngõ trổ tứ bề, vượt sang đường phía sau, kề sát nhau. Ngõ ngách nào cũng có một câu chuyện của riêng mình, nhưng với những ngõ nhỏ của 36 phố phường chật chội, đó còn là những nét tinh tế chỉ của riêng Hà Nội.

Trong những con ngõ nhỏ vẫn bắt gặp những người cắt tóc trên hè phố, một nghề rất cũ của Hà Nội.

Những con ngõ trong cái phố phường đông đúc ấy có đến hàng trăm con ngõ lớn nhỏ khác nhau và con phố nào cũng có vài con ngõ như thế. Con ngõ sâu và dài hun hút, nhỏ đến mức hai xe tránh nhau cũng khó, thậm chí khó với cả hai người đi bộ. Trong những con ngõ ấy, người ta phải thắp sáng ngày đêm bằng đèn điện, những cửa nhà sát sạt nhau và những cái cổng trời đón ánh sáng ở tít trên cao. Có những con ngõ chạy xuyên suốt chiều dài để mở cửa hậu sang đến con phố khác, vài con ngõ lại mở ra một sân trời giữa. Nhà nhỏ như cái hộp diêm xinh xinh, xếp chồng lên nhau, những cây hoa cây cảnh lủng liểng trên cao.

Nhiều ngõ lớn hơn thì được sử dụng để trở thành những khu buôn bán. Ngõ Phất Lộc giờ nhộn nhịp bởi cả dãy hàng bún đậu mắm tôm. Cái ngõ bé xíu ấy không lúc nào vắng khách và quanh năm đông người qua lại. Trong ngõ bán món ăn dân dã mà từ tầng lớp người lao động bình dân, những công nhân viên chức cho đến cả người ngồi ôtô sống trong nhà lầu cũng không ngại đến tận nơi thưởng thức.

Những con ngõ rộng được sử dụng thành các điểm bán hàng.

Ngõ Gia Ngư nối giữa Hàng Đào và Hàng Bè lại chuyên bán đồ dành cho các chị em phụ nữ. Bất kể mẫu mốt nào vừa ra trên thị trường, cứ đến Gia Ngư là tìm thấy thứ hàng mình cần. Ngõ Tạm Thương và Cấm Chỉ lại nổi tiếng bởi các hàng ăn uống.

Chợ Hàng Bè nằm lọt thỏm giữa hai con phố Cầu Gỗ và Đinh Liệt hội đủ đồ ăn thức uống ngon bậc nhất trong các chợ Hà Nội. Mùi chả rươi thơm lừng nơi cuối chợ. Chị hàng bán chả rươi quanh năm, nhưng mùa này mới là mùa của rươi ngon, khách đến đông làm không kịp tay. Phố Đinh Liệt bán khăn bốn mùa, trên phố vẫn còn hàng bánh dân gian bán từ chín tầng mây, bánh dày đến ốc luộc. Phố Tạ Hiện tối nào cũng rộn rã tiếng cụng bia dô dô của những vị khách tây balo ngay đầu phố. Một vài cửa hàng quần áo may đo cho khách lúc nào cũng đông và chỉ trong vài ngày đã có thể xong một bộ thời trang nhanh và đẹp, giá cả phải chăng.

Trong những ngõ nhỏ ấy vẫn còn những gian đình, những bàn thờ tổ giữ những ký ức xa xưa. Cho nên, cái cách ứng xử, cách ăn, cách ở, cái duyên người ngõ nhỏ của Hà Nội như vẫn chứa đựng nhiều nét thanh lịch kín đáo ẩn khuất dưới những mái ngói già nua. Ngõ Trung Yên có một ngôi miếu nhỏ với cây si già trước cổng. Phố Ngõ Gạch có gốc đa cổ thụ trấn trước một ngôi đền cổ… những ngôi nhà cổ rêu phong trong những con ngõ chật hẹp và tranh tối tranh sáng.

Ngõ phố của 36 phố phường là điểm lang thang yêu thích nhất của khách nước ngoài tại Việt Nam.

Tiếng ồn ào của phố phường tấp nập chỉ lắng xuống vào thời điểm nửa đêm, khi những ồn ã bận bịu của ban ngày chìm trong giấc ngủ. Những gánh hàng tần tảo sớm hôm. Một góc vỉa hè, là quán bún riêu buổi sáng, là hàng quần áo, café buổi trưa, là quầy trà đá khi tối, là mực nướng, cháo khi đêm về.

Đi trong những con ngõ, người ta thường xà vào những quán nước nhỏ, uống lấy một ly trà thơm thơm, nghe dăm ba chuyện về phố và để lắng mình nghe những thanh âm của phố phường ồn ã ngoài kia.

Ngõ nhỏ, phố nhỏ, Hà Nội.