Một cán bộ thú y có nhiều năm công tác trong lĩnh vực vệ sinh an toàn thực phẩm (VSATTP) cho hay, bò khô được người sản xuất áp dụng công thức: Phụ phẩm bò (hoặc thịt heo bệnh) sau khi được "luyện" các chất tẩy rửa công nghiệp (thuốc tẩy trắng, vôi...), sẽ qua tẩm ướp các loại hóa chất công nghiệp để cho ra sản phẩm bò khô giá siêu rẻ.

Ngày 27/8/2012 vừa qua, Đoàn kiểm tra liên ngành về an toàn vệ sinh thực phẩm huyện Bình Chánh, TP.HCM đã kiểm tra và bắt quả tang một cơ sở chế biến bò khô siêu bẩn (tại nhà bà Bùi Thị Ngọc Hậu ở tổ 5, ấp 2, xã Vĩnh Lộc A).

Toàn bộ quy trình sản xuất và đóng gói bò khô ở đây đều được thực hiện trên nền đất. Bò khô đen được để dưới nền nhà, nhiều thành phẩm đã lên mốc. Dụng cụ sản xuất gồm các bao và rổ cáu bẩn, để trong nhà vệ sinh. Còn hai chiếc nồi to để nấu nguyên liệu đen ngòm, đặc sệt đang bốc khói nghi ngút.

Nguyên liệu được dùng để chế biến thịt bò khô ở đây là phế phẩm từ lòng bò, thu mua từ các chợ với giá rất rẻ. Phế phẩm này được ngâm tẩm hóa chất, trộn với nhiều loại nguyên liệu, gia vị, phụ gia không rõ nguồn gốc để chế biến thành khô bò.

Khu vực chợ đầu mối thực phẩm Bình Tây (phường 2, quận 6, TP.HCM) cung cấp rất nhiều thịt bò khô giá sỉ cho tất cả các tỉnh thành Đông Nam bộ, Tây Nguyên, miền Trung và ĐBSCL. Thịt bò khô được bán la liệt ở các sạp với giá chỉ từ 150 - 200 nghìn đồng/kg, tùy loại bò khô nguyên miếng, dạng que hay xé sợi nhỏ.

Bò khô được đựng trong các túi nylon loại lớn và không có bất cứ địa chỉ sản xuất, nhãn mác hay thông tin gì về nguồn gốc, xuất xứ sản phẩm.

Theo một cán bộ thú y, có hai loại nguyên liệu chính để sản xuất các loại bò khô "3 không" - không nhãn mác, không xuất xứ và không thời hạn sử dụng - gồm: lòng bò bẩn và thịt heo bệnh, sau đó ngâm tẩm hóa chất, hương bò độc hại.

Để thu hút "thượng đế", các cơ sở chế biến còn dùng rất nhiều hóa chất độc hại tẩm ướp. Để tạo màu đỏ nâu sẫm đẹp mắt và mùi bò khô "chính hiệu" cho bò khô làm từ thịt heo, người ta dùng chất tạo màu và mùi công nghiệp. Để tăng độ dai, các cơ sở chế biến còn ngâm thêm hàn the.

Để tăng cân nặng, có cơ sở đã dùng bột biến tính và gia vị giá rẻ không nguồn gốc để tẩm ướp. Độc hại nhất, có nơi còn dùng chất bảo quản xuất xứ từ Trung Quốc để giữ cho bò khô cả năm không hỏng.

Chất phụ gia hương vị bò có nguồn gốc Trung Quốc.

Với lòng bò, do nguyên liệu ban đầu rất dơ bẩn, các cơ sở sơ chế sẽ sử dụng vôi ngâm với tỷ lệ 100 kg lòng bò + 1 kg vôi + 160 lít nước.

Một số hộ còn lét lút sử dụng chất tẩy trắng cực mạnh không nguồn gốc để đánh bật các vết thâm đen, nhớt và mùi hôi thối trên phụ phẩm lòng bò. Sau công đoạn này, đến lượt các cơ sở chế biến bò khô tiếp tục phối trộn nhiều loại hóa chất tạo độ dai, giòn, thơm, ngậy cho sản phẩm.

Ẩn họa từ món khoái khẩu thịt khô

Các mặt hàng khô, đặc biệt là thịt trâu, bò, thú rừng khô dù không nhãn mác, không hạn sử dụng, không nơi sản xuất vẫn đắt khách. Vào dịp cận Tết, nhiều nơi còn "cháy" hàng.

Tại Hà Nội, mặt hàng bò khô, trâu khô, nai khô, đà điểu, ... ăn sẵn được bày bán nhiều và cũng khá đắt hàng. Ở chợ Đồng Xuân, những mặt hàng này được bán tràn lan, với giá khá rẻ và đa dạng.

Bò khô nguyên miếng, bò khô dạng viên, dạng que hay xé sợi đều có. Tại các kiot của chợ này, mặt hàng bò khô, nai khô đều dựng trong một túi nilong trắng tinh không có nhãn mác, bên ngoài chỉ ghi riêng hai chữ "bò khô" để giới thiệu sản phẩm.

Các loại thịt bò khô được bán với giá từ 300.000 - 450.000 đồng/kg, nai khô từ 400.000 - 550.000 đồng/kg, đà điểu khô từ 80.000- 120.000 đồng/ kg.

Còn sản phẩm đà điểu khô được đóng gói bằng bao bì nhựa, nhãn in toàn chữ Trung Quốc, giá bán từ 18.000- 30.000 đồng mỗi bịch 300g. Ngoài ra, những gói thịt hổ "make in Trung Quốc" cũng được bày bán. Tại chợ Vinh, Nghệ An, nhiều ki-ốt cũng bày bán thịt bò khô "3 không".

Sản phẩm thịt bò khô được chia làm 3 loại: loại sợi có màu sậm giá từ 175-200.000 đồng/kg; loại màu sắc sáng hơn có giá 250.000 đồng/kg, loại thịt bò khô dạng tấm có giá từ 300-350.000 đồng/kg. Các sản phẩm này đều được đựng trong túi bóng kính và được các chủ hàng giới thiệu có xuất xứ từ Quảng Nam.

Những miếng thịt bò khô như thế này lấy gì làm đảm bảo chất lượng?

Mặt hàng dăm bông được đóng thành từng túi to nhỏ khác nhau hoặc đựng trong các thùng nhựa. Có loại dăm bông với màu loang lổ, được chủ hàng giới thiệu là dăm bông thịt bò. Tất cả các sản phẩm trên đều không có nhãn mác.

Trên thị trường, hiện thịt bò tươi có giá từ 180.000- 250.000 đồng/kg. Mà để làm ra 1kg thịt bò khô cần khoảng gần 3kg thịt bò tươi, tức là phải mất ít nhất gần 600.000 đồng mới có được 1kg thịt bò khô, đó là chưa kể chi phí về nguyên liệu, máy móc.

Vậy mà giá thịt bò khô lại chỉ có chỉ từ 150 - 200 nghìn đồng/kg. Thịt đà điểu khô bán có 80.000/kg là điều không tưởng. Lý giải về điều này, nhiều người cho rằng, các sản phẩm thịt khô có thể là dạng thịt "phù phép", đó có thể là thịt một loại động vật khác hoặc là một loại nguyên liệu động vật khác.

Một người chuyên bán buôn, bán lẻ các loại thịt bò khô bật mí: Bằng cảm quan rất khó để phân biệt thịt bò nguyên chất hay thịt bò khô được phù phép từ thịt lợn khô, bởi chỉ cần tẩm các hương liệu là giống y như thật. Khi ăn, thịt bò có vị đằm và dai hơn thịt lợn khô.

Điều đáng nói, loại thịt khô "3 không" này vẫn được bày bán một cách ngang nhiên ở các chợ lớn, nhỏ. Với loại thực phẩm khô mà chất lượng bị thả nổi như thế này thì sức khỏe của người tiêu dùng lấy gì để đảm bảo?