Đó là nhận định được ông Lê Thanh Hải, Phó giám đốc Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn TƯ về mùa mưa, bão, lũ năm 2012 và tình hình thời tiết, thủy văn trên phạm vi cả nước trong thời gian tới.

Rét muộn vào kéo dài, bão đến sớm và dị thường, mưa phân bổ không đều... là những gì đã diễn ra ở nước ta trong thời gian vừa qua. Đây có phải là dấu hiệu của những diễn biến thời tiết bất thường còn diễn ra trong thời gian tới, thưa ông?

Theo thống kê của ngành khí tượng, mùa bão và áp thấp nhiệt đới (ATNĐ) 2011 kết thúc muộn hơn so với bình thường. Đến năm nay, bão và ATNĐ lại đến sớm bất ngờ, ngay trung tuần tháng 2/2012 trên Biển Đông đã xuất hiện ATNĐ nhưng không ảnh hưởng trực tiếp đến đất liền nước ta. Mới đây nhất trên phía nam biển Đông đã có cơn bão đầu tiên hoạt động. Đây là cơn bão chưa từng gặp trong 40 năm qua về thời gian và địa điểm... báo hiệu một mùa mưa bão bất thường.

Về thời tiết trên đất liền, trong mùa Đông-Xuân năm 2011-2012, không khí lạnh lại xảy ra sớm và nhiều hơn so với trung bình nhiều năm (TBNN). Cùng đó, nền nhiệt độ trung bình các tháng trong vụ đông xuân năm 2011-2012 ở Bắc Bộ và khu vực từ Thanh Hóa đến Thừa Thiên Huế phổ biến ở mức thấp hơn so với TBNN, ngoại trừ một số nơi ở khu Tây Bắc ở mức cao hơn một ít so với TBNN; các tỉnh từ Đà Nẵng trở vào phía nam có nền nhiệt độ phổ biến ở mức cao hơn TBNN cùng thời kỳ... cũng cho thấy diễn biến bất thường của thời tiết.

Tình hình mưa trên cả nước cũng diễn biến không đồng đều, có nơi thiếu hụt, có nơi lại lại lũ lụt. Đặc biệt, tại Bắc bộ, nếu phía đông Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ, số ngày mưa nhỏ, mưa phùn xảy ra nhiều và một số nơi trong tháng 1 và tháng 2/2012 trời âm u, hầu như không quan trắc được số giờ nắng. Trong khi đó, tại miền Trung, mưa lớn xảy ra vào tháng 11/2011 gây lũ, lụt ở các tỉnh Trung và Nam Trung Bộ gây thiệt hại lớn về người và tài sản. Còn tại Tây Nguyên và Nam Bộ, lượng mưa phổ biến ở mức cao hơn so với TBNN cùng thời kỳ; trong thời kỳ mùa khô ở Tây Nguyên và Nam Bộ đã xảy ra nhiều đợt mưa trái mùa.

Do đó, có thể thấy vào mùa mưa, bão, lũ năm 2012, tình hình thời tiết, thủy văn trên phạm vi cả nước sẽ còn diễn biến phức tạp.

Dự báo mùa mưa bão năm nay sẽ diễn ra nhiều bất thường

Dự báo trong mừa mưa bão năm nay, số cơn bão ảnh hưởng trực tiếp dến nước ta có tăng lên?

Sẽ nhiều hơn. Nguyên nhân do năm 2012, bão và ATNĐ hoạt động trên khu vực Biển Đông có khả năng nhiều hơn TBNN và xuất hiện sớm hơn so với quy luật hàng năm (bình thường vào khoảng vào giữa tháng 5). Do đó, số cơn bão và ATNĐ ảnh hưởng trực tiếp đến Việt Nam dự kiến sẽ từ 6-7 cơn (cao hơn so với TBNN) và nhiều hơn so với năm 2011.

Tình trạng hạn hán luôn là nỗi lo của nông dân khi miền Bắc bước vào mùa khô hạn. Dự báo, mùa khô năm nay sẽ ra sao, thưa ông?

Thống kê số liệu cho thấy, tình trạng hạn hán, thiếu nước vụ Đông Xuân 2011 - 2012 ở Bắc Bộ tiếp tục xảy ra trong các tháng đầu mùa cạn, nhưng không gay gắt. Tuy nhiên, nguồn nước các sông, các hồ chứa đã và đang giảm nhanh, ở mức nhỏ hơn TBNN từ 10-40%, đặc biệt thiếu hụt nhiều ở lưu vực sông Lô, hạ lưu sông Hồng và Thái Bình. Tuy nhiên, trong thời gian gần đây, tại một số vị trí đã xuất hiện trị số mực nước thấp nhất trong lịch sử chuỗi quan trắc cùng kỳ.

Ngoài ra, do ảnh hưởng của sự điều tiếp phát điện từ thủy điện Sơn La, dòng chảy đến hồ Hòa Bình liên tiếp trong các tháng 1 đến 3 đã xuất hiện các trị số nhỏ nhất trong lịch sử cùng kỳ, nhỏ nhất ở mức 50 m3/s (27-29/3). Mực nước trên toàn hệ thống luôn ở mức thấp. Ngày 30/3/2012, mực nước hồ Hòa Bình là 113,80m (cùng kỳ 2011 – 93,83m); hồ Tuyên Quang: 106,38m (cùng kỳ 2011 – 100,56m).

May mắn là đến thời điểm hiện tại, tổng lượng nước trữ được của 4 hồ Sơn La, Hòa Bình, Tuyên Quang và Thác Bà cao hơn so với cùng kỳ năm 2011 ước đạt 5,83 tỷm3 nước.

Sau mùa mưa bão là những tháng hè tại miền Bắc. Mùa năm nay có gì đặc biệt thưa ông?

Trong những tháng mùa hè, các tỉnh Bắc Bộ, Bắc Trung Bộ và Trung Trung Bộ có khả năng xảy ra một số đợt nắng nóng, tuy nhiên mức độ, phạm vi ảnh hưởng không rộng, cường độ ít gay gắt và có khả năng tương đương như mùa hè năm 2011. Trên phạm vi cả nước, nền nhiệt độ toàn mùa phổ biến ở mức xấp xỉ với TBNN, riêng khu vực Bắc Bộ và khu vực từ Thanh Hóa đến Thừa Thiên Huế các tháng nửa đầu mùa có nền nhiệt độ thấp hơn một ít so với TBNN, các tháng nửa cuối mùa ở mức xấp xỉ so với TBNN cùng thời kỳ.

Trân trọng cảm ơn ông!