Tuy nhiên, một số dự án như Đặng Xá (Gia Lâm) có gần 1.000 căn hộ, nhưng mới ký hợp đồng mua bán 650 căn; Sài Đồng (Long Biên) do Công ty cổ phần Đầu tư phát triển nhà Hà Nội số 5 làm chủ đầu tư, có 420 căn, mới ký hợp đồng 314 căn. Cũng dự án Sài Đồng do Công ty cổ phần Xây dựng số 3 Hà Nội làm chủ đầu tư có 420 căn, mới ký hợp đồng 280 căn.

Còn tại dự án nhà ở xã hội dưới hình thức thuê, thuê mua tại khu đô thị mới Việt Hưng (quận Long Biên) do Công ty TNHH nhà nước một thành viên Quản lý và phát triển nhà làm chủ đầu tư, hiện mới có 174 căn hộ trên tổng số hơn 800 căn cho thuê, mua. Chủ đầu tư này cũng đang gặp khó khăn vì chưa thu hồi được vốn. Trong số 52 hộ được thành phố xét duyệt cho các hộ thuộc diện thương binh liệt sĩ, đến nay các hộ mới đóng 20% tiền đợt đầu, còn lại 80% các hộ dân này vẫn chưa đóng nốt mặc dù đã vào ở gần một năm.

Về nhà ở cho công nhân, thành phố hiện có 11 khu nhà ở dành cho công nhân, trong đó 3 khu đang xây dựng, 8 dự án chuẩn bị đầu tư. Ngoài dự án thí điểm tại Kim Chung (Đông Anh) thực hiện theo hình thức Nhà nước đặt hàng doanh nghiệp bằng vốn ngân sách, mới chỉ có dự án khu nhà ở cho công nhân Khu công nghiệp Phú Nghĩa (huyện Chương Mỹ) triển khai theo hình thức xã hội hóa được một phần dự án. Trong khi đó, các dự án còn lại mới ở hình thức đăng ký, lập quy hoạch, dự án đầu tư...

Một góc khu nhà ở xã hội tại khu đô thị mới Việt Hưng

Tương tự tình trạng với nhà ở thu nhập thấp, nhà ở cho công nhân có nhiều vướng mắc, điển hình là dự án nhà ở Khu công nghiệp Phú Nghĩa.

Hiện tại Khu công nghiệp Phú Nghĩa mới xây xong và đưa vào sử dụng một tòa nhà 6 tầng, còn lại 4 tòa chưa triển khai. Mặc dù là một trong các dự án được vay 70% giá trị dự toán công trình trong 15 năm với lãi suất 3,6% mỗi năm, song dự án này cũng rất khó khăn do nằm ở giữa cánh đồng, chưa có trường học, siêu thị nên chỉ thu hút được khoảng 70% lượng công nhân vào ở.

Từ nay đến 2015, thành phố dự kiến phát triển 1,6 triệu m2 nhà ở cho công nhân thuê, nhưng đến nay doanh nghiệp mới chỉ đăng ký được hơn 536.000m2, đạt 33,5%.

Theo đánh giá của Sở Xây dựng Hà Nội, hàng loạt dự án nhà ở thu nhập thấp, nhà ở xã hội bỏ vốn ra hàng trăm tỉ đồng nhưng khả năng thu hồi vốn và tỉ lệ lấp đầy rất chậm. Tiêu biểu như dự án CT19 khu đô thị Việt Hưng với tổng mức đầu tư 179 tỉ đồng xây 515 căn nhưng đến nay mới chỉ bàn giao được 270 căn; dự án CT21 khu đô thị Việt Hưng với số vốn 121 tỉ, xây 300 căn nhưng thành phố mới duyệt 178 căn; dự án Đặng Xá cũng chỉ bán được 650 căn trong tổng số gần 950 căn...

Lý giải những vướng mắc trên, nhiều ý kiến cho rằng nhà ở thu nhập thấp, nhà ở cho công nhân cần có sự hỗ trợ của Nhà nước và để hạ giá bán, doanh nghiệp phải được vay vốn ưu đãi. Hiện nay, các chủ đầu tư chưa thật sự “mặn mà” vì cơ chế chính sách hỗ trợ chưa nhiều, trong khi thị trường lại không ổn định, ngày càng thu hẹp.

Hiện tại các dự án nhà thu nhập thấp chỉ được miễn thuế trong năm 2009, được hưởng 10% định mức khiến doanh nghiệp gặp nhiều khó khăn. Do đó, cần phải đưa ra nhiều cơ chế, chính sách hỗ trợ doanh nghiệp như miễn thuế, cho vay ưu đãi từ 80% hoặc có thể lên đến 100% thay vì 70% như hiện nay.

Ông Vũ Ngọc Đạm, trưởng phòng phát triển nhà (Sở Xây dựng), cho biết do quy định nhà cho công nhân để cho thuê nên việc thu hồi vốn lâu, nhiều rủi ro, giá thuê lại cao, nên người lao động khó có khả năng chi trả. Các dự án sắp triển khai lại chưa được phê duyệt quy hoạch chi tiết, chưa có đất sạch. Để thu hút doanh nghiệp tham gia, thành phố cần bố trí một nguồn kinh phí để xây dựng quỹ nhà ở cho công nhân thuê và hỗ trợ lãi suất cho nhà đầu tư.

Theo kế hoạch, thành phố giao Sở Xây dựng thành lập tổ công tác liên ngành, trong vòng 1 tháng rà soát từng dự án, giải quyết ngay mọi vướng mắc trong thẩm quyền hoặc báo cáo UBND TP giải quyết nếu vượt thẩm quyền.