Mảnh đất Sài Gòn từng là nơi hội tụ của những dòng người lưu cư từ một số nước, nhiều nhất có lẽ là người Trung Hoa. Và trong số người lưu cư ấy có một Trung Hoa gốc Minh Hương nghèo khổ về sau nôi tiếng là một doanh nhân trên thương trường Sài Gòn lẫn khu vực Đông Nam Á với nhiều huyền thoại ly kỳ cho tới bây giờ. Đó là Chú Hỏa tức Hui Bon Hoa, Phiên âm tiếng việt là Hứa Bổn Hỏa.

Phất tài nhờ nghề "hạ tiện"

Chú Hỏa là một trong số người Trung Quốc gốc Minh Hương rời bỏ đất nước di cư sang Việt Nam sinh sống khi người Mãn Thanh tiến vào Trung Nguyên thiết lập triều đình nhà Thanh cai trị đất nước Trung Hoa rộng lớn. Những người Trung Hoa đầu tiên này di cư tới Việt Nam và được chúa Nguyễn cho định cư ở Nam bộ từ thể kỷ 17. Hầu hết số người Trung Hoa di cư đến Việt Nam ban đầu đều nghèo, chỉ hai bàn tay trắng và một số phận "tha phương cầu thực" với ước nguyện được yên thân nơi xứ người, tránh sự truy lùng của triều đình Mãn Thanh. Chú Hỏa cũng là một người mang số phận như vậy.

Chú Hỏa định cư ở đất Sài Gòn xưa và chọn nghề "hạ tiện" nhất trong các thứ nghề lúc bấy giờ mà giai tầng "thầy, thợ" đã là đẳng cấp phân chia ngôi thứ rõ rệt nhất trong đời sống xã hội, đó là nghề mua bán ve chai. Mỗi ngày Chú Hỏa với bộ đồ đặc trưng của người Trung Hoa xưa, chiếc nón cói có đỉnh hình chóp, rộng vành, trên vai đôi quang gánh, chân dép lê lặn lội vào từng ngõ ngách của đất Sài Gòn cất tiếng rao bằng tiếng Việt, giọng lơ lớ để mua ve chai, đồng nát. Nhưng chú Hỏa không giống những người mua ve chai bình thường khác là mua về để lựa ra bán lại cho chủ vựa kiếm ít đồng lời mà có ý chí vươn lên và đầu óc kinh doanh bẩm sinh của người Trung Hoa. Chú Hỏa tái chế thành những sản phẩm thiết yếu trong sinh hoạt hàng ngày để bán ra thị trường với đồng lời gấp 4 lần và tích lũy cả vốn lẫn lãi để chuẩn bị phát triển kinh doanh, làm ăn lớn chứ không sống mãi với cái gánh ve chai và tiếng rao buồn trong hẻm nhỏ của một người Minh Hương xa xứ.

Nhiều huyền thoại kể rằng, trong những lần đi mua ve chai, đồng nát, chú Hỏa mua cả đồ cổ sành sứ, đồng, tha, bạc, vàng rất quý hiếm mà người trong xóm lao động không hề biết giá trị thật, chỉ mang bán cho chú Hỏa với giá rất bèo của ve chai, đồng nát nên chú Hỏa đã vớ bở. Và trong một lần mua ve chai, chú Hỏa đã may mắn mua được một cái chuông cổ bằng đồng có lớp sơn đen bên ngoài để ngụy trang mà thật sự cái chuông cổ ấy được đúc bằng vàng khối mà người bán cái chuông không biết vì đây là vật dụng của gia đình truyền lại bị vất lăn lóc ở xó nhà họ muốn bán đi cho trống chỗ. Từ cái lần vớ phải "lộc trời cho" ấy chú Hỏa đã phất lên và dùng số vàng này hùn hạp làm ăn với một người Pháp mở hệ thống tiệm cầm đồ bình dân rồi tiến sang lĩnh vực bất động sản, mua đất, xây nhà cho thuê không chỉ trên đất Sài Gòn mà còn ở khắp Nam kỳ Lục tỉnh.

Chuyện ly kì về một ngôi biệt thự

Biệt thự nhà chú Hỏa.

  Sau khi không còn làm ăn với người Pháp này nữa, chú Hỏa rút vốn lại thành lập công ty riêng mang tên công ty “Hui Bon Hoa và các con’’ đầu tư mạnh vào bất động sản, không chỉ xây nhà phố cho thuê mà còn xây các công trình lớn như bệnh viện, chợ, khách sạn, trường học, chùa chiền… Lúc bấy giờ chú Hỏa đã có trong tay với 20.000 căn nhà phố cho thuê khắp Sài Gòn, Chợ Lớn, Gia Định. Vô số công trình lớn còn tồn tại tới  ngày nay như: Bảo tàng Mỹ thuật thành phố, khách sạn Majestic, bệnh viện Từ Dũ, Trung tâm cấp cứu Sài Gòn, Nhà khách chính phủ, cùa Kỳ viên,khách sạn Palace, Long Hải…

Một trong những công trình vượt thời gian của "đại phú hào" Hui Bổn Hỏa là ngôi biệt thự chú Hỏa kiến trúc rất độc đáo theo hình chữ U với 99 cửa, hiện dùng làm Nhà Bảo tàng Mỹ thuật thành phố nằm ở khu đất vàng bao quanh bởi 4 con đường nhà phố sầm uất, ngay trung tâm quận 1 là Phó Đức Chính - Lê Thị Hồng Gấm - Calmette - Nguyễn Thái Bình.

Riêng ngôi nhà này cũng có nhiều huyền thoại ly kỳ như một thời, trong tủ kính ở gian sảnh chính có đặt đôi quang gánh mua ve chai của chú Hỏa thời hàn vi, có một căn phòng có… ma, đó là cô con gái của chú Hỏa bị bệnh cùi do chết oan khuất nên không siêu thoát nên thường hiện ra trong đêm khuya trong bộ đồ trắng, xõa tóc dài đi dọc hành lang ngôi biệt thự hoặc gào khóc trong căn phòng trước kia cô đã sống…

Rồi lại có lời đồn đại rằng thình thoảng người ta thấy chú Hỏa… hiện ra, vai gánh gánh ve chai đi loanh quanh trong khoảng sân rộng của ngôi biệt thự. Đặc biệt tin đồn cô gái ma còn tại cảm hứng cho hãng phim Dạ Lý Hương sản xuất bộ phim mang tên "Con ma nhà họ Hứa ".

Huyền thoại xung quanh Hui Bổn Hỏa thì có nhiều. Nhưng phần lớn chỉ để nghe chứ chả nên để tin, bởi chẳng có gì để kiểm chứng. Nhưng có một sự thật là Hui Bổn Hỏa đích thị là một doanh nhân người Hoa nổi tiếng và thành đạt với số tài sản kếch xù không chỉ để lại cho gia tộc mà còn góp phần làm nên một "góc cạnh" của Sài Gòn với những công trình xây dựng lớn còn tồn tại trong đời sống xã hội cũng như văn hóa của một thành phố mà ông đã chọn làm nơi ngụ cư, xem như quê hương thứ hai của mình cho đến ngày khuất bóng.