ZMapp, loại thuốc do chính phủ Mỹ đầu tư nghiên cứu, đã phát huy tác dụng trên cơ thể khỉ nhưng các nhà khoa học mới chỉ thử nghiệm nó trên cơ thể hai công dân Mỹ. Khi thử nghiệm ZMapp trên người, các nhà nghiên cứu sẽ xem mức độ an toàn của thuốc trên những người tình nguyện khỏe mạnh. Sau đó họ mới áp dụng cho bệnh nhân để đánh giá mức độ hiệu quả, sự độc hại và liều lượng phù hợp. Tuy nhiên, với hai bệnh nhân Mỹ điều trị thử nghiệm ZMapp, bác sĩ vẫn chưa thể khẳng định sức khỏe của họ cải thiện do tác dụng của thuốc.

Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) sẽ họp để thảo luận về vấn đề sử dụng đại trà ZMapp tại châu Phi. Nếu tình trạng sức khỏe của hai công dân Mỹ vẫn tiến triển tốt, rất có thể nó sẽ trở thành vũ khí tiên phong trong cuộc chiến trong virus Ebola.

Tuy vậy, việc nhân rộng thuốc có thể làm nảy sinh những vấn đề khác. Khi chúng được sản xuất đại trà, cá nhân, tổ chức hay quốc gia nào sẽ chi trả chi phí và thuốc sẽ tới tay bệnh nhân kịp thời bằng cách nào?

Nhiều người tự hỏi tại sao chỉ hai bệnh nhân người Mỹ sử dụng ZMapp mà không phải là người châu Phi. Câu trả lời là chính phủ Mỹ sẽ đầu tư để phát triển, sản xuất và thử nghiệm mẫu thuốc nếu tình trạng sức khỏe hai bệnh nhân khả quan. Trong thời điểm uy tín của Mỹ đang giảm nghiêm trọng, việc cung cấp thuốc sẽ chứng minh với thế giới, nước Mỹ có thể ứng dụng khoa học để giúp đỡ các công dân trên toàn cầu.

Việc giáo dục và cung cấp thông tin đầy đủ về thuốc ZMapp tới bệnh nhân vẫn là một thách thức.

Tuy nhiên, ngay cả khi thuốc ZMapp trở nên phổ biến, giáo dục và cung cấp thông tin đầy đủ về thuốc tới bệnh nhân vẫn là việc khó. Người dân châu Phi cần hiểu dù tình trạng của bệnh nhân thử nghiệm thuốc rất khả quan nhưng ZMapp đang trong quá trình thử nghiệm nên khả năng thất bại vẫn có thể xảy ra. Thách thức đối với nhà tuyên truyền và các bác sĩ tại lục địa đen là làm cho người dân châu Phi, vốn ít kiến thức, hiểu ra điều đó. Văn hóa và ngôn ngữ cũng là một rào cản lớn. Nhiều ngôn ngữ tại châu Phi không có từ “thử nghiệm” mà chỉ có từ “chữa trị”.

Dịch Ebola và thuốc ZMapp cho chúng ta thấy sự khác biệt cơ bản trong chăm sóc sức khỏe giữa các cường quốc và những quốc gia nghèo. Cả thế giới quan tâm tới dịch Ebola lần này một phần vì tốc độ lây lan và sức phá hoại của nó, phần vì người Mỹ cũng nhiễm bệnh. Khả năng tiềm ẩn của loại thuốc mới cũng cho thấy thành công của nền khoa học cũng như chính phủ Mỹ trong đầu tư nghiên cứu thuốc.

Các nhà khoa học phát hiện virus Ebola lần đầu tiên vào năm 1976 và kể từ đó nó đã cướp sinh mạng của hàng ngàn người. Năm ngoái, các đợt dịch Ebola khiến 1.000 người thiệt mạng trên thế giới. Từ tháng 4/2014, dịch bệnh hoành hành với tốc độ chóng mặt khi số người tử vong vì bệnh lên tới hơn 900, cộng thêm hàng nghìn nạn nhân khác ở trong tình trạng nguy cấp.

Bài học quan trọng nhất từ dịch bệnh lần này là: Con người có thể sát cánh bên nhau để giải quyết những vấn đề khó khăn, tương tự như cách chúng ta đang làm với đại dịch Ebola.