Chỉ với ba tiếng đồng hồ chạy xe từ TP Hồ Chí Minh, xuôi theo quốc lộ 20, khách du lịch sẽ đến với VQG Cát Tiên, vùng đất nằm gọn trong đoạn uốn khúc của con sông Ðồng Nai, thuộc địa phận của cả ba tỉnh Ðồng Nai, Bình Phước và Lâm Ðồng. Đây cũng là một điểm du lịch sinh thái hấp dẫn nhất miền Ðông Nam Bộ, với nhiều loại hình đặc sắc như quan sát chim thú, cắm trại, đi thuyền trên sông, du lịch mạo hiểm.

VQG Cát Tiên có tổng diện tích 70.548 ha. Khác với nhiều VQG nổi tiếng khác như Cúc Phương, Bạch Mã, Ngọc Linh... địa hình chủ yếu là rừng núi, khung cảnh thiên nhiên Cát Tiên vô cùng đa dạng. Có đồi, có bãi ven sông. Có các trảng cỏ rộng lớn, bằng phẳng và cả những dòng chảy khá dốc. Vào mùa mưa, những con suối nhỏ hiền hòa, nước róc rách luồn qua từng khe đá sẽ trở thành các dòng thác hùng vĩ, ầm ào đổ trắng xóa trên các triền đá lớn. Nhiều đoạn thác quanh co, uốn lượn tạo ra những bãi cát vàng rộng rãi như bãi tắm tự nhiên luôn mời gọi du khách dừng chân chiêm ngưỡng, khám phá.

Bướm rừng.

Đến với Cát Tiên, bạn sẽ cảm nhận đầy đủ giá trị kho báu mà "bà mẹ thiên nhiên" đã dày công tạo tác. Để từ đó biết trân trọng và nâng niu môi trường chung quanh, vì một hành tinh xanh đúng nghĩa.

Cát Tiên sở hữu nhiều dạng sinh cảnh: rừng thường xanh nguyên sinh và thứ sinh trên đất thấp; rừng nửa rụng lá nguyên sinh và thứ sinh trên đất thấp, đất ngập nước ngọt và trảng cỏ ngập nước theo mùa; rừng ngập lụt và các kiểu sinh cảnh thứ sinh như rừng tre nứa, trảng cỏ... Nhờ thế, cuốn sách hướng dẫn du lịch Cát Tiên mới có thể cung cấp những con số thống kê đầy ấn tượng: “Hệ thực vật đã ghi nhận 1.362 loài bậc cao, trong số đó 34 loài có tên trong Sách Đỏ Việt Nam cùng nhiều loài cây gỗ có giá trị như gõ đỏ, xoay, cẩm lai, giáng hương quả to. Hệ động vật đã ghi nhận 77 loài thú, 318 loài chim, 58 loài bò sát, 26 loài ếch nhái, 130 loài cá. Trong số đó có các loài thú lớn quý hiếm và một số loài có nguy cơ đe dọa tuyệt chủng toàn cầu như tê giác Java, bò tót, voi châu Á, cá sấu nước ngọt... Cát Tiên cũng sở hữu một số loài chim đặc hữu như gà so cổ hung, gà tiền mặt vàng, chích chạch xám cùng một số loài chim nước quý hiếm như quắm cánh xanh, ngan cánh trắng, già đẫy nhỏ...”.

Hiểu rất rõ “mỏ vàng” động - thực vật phong phú, giàu tiềm năng này, VQG Cát Tiên đã triển khai rất nhiều hành trình khám phá đa dạng, hấp dẫn, hướng tới nhiều đối tượng du khách khác nhau. Đến với Cát Tiên, bạn có thể bắt gặp rất đông học sinh đang say sưa nghe cô giáo giảng trong một giờ ngoại khóa môn sinh vật ở Tuyến du lịch Bằng lăng để rồi sau đó được trầm trồ trước những cây tung, cây thiên tuế 400 tuổi, cây gõ đỏ 700 năm, cây bằng lăng sáu ngọn ...

Cũng có thể gặp các đoàn viên thanh niên vui nhộn, hoạt náo trong đêm lửa trại đầy ý nghĩa hay háo hức trong hành trình Xem thú ban đêm. Nhưng đông đảo nhất là đối tượng khách nước ngoài mê du lịch sinh thái và mạo hiểm. Họ kiên nhẫn đi bộ (trekking), đạp xe theo những lối mòn quanh co của khu rừng, dõi theo từng bóng chim, từng con thú thấp thoáng ẩn hiện đâu đó sau những tán rừng dày đặc. Những tín đồ xem chim (bird - watching) thì lầm lũi xuyên rừng vài giờ đồng hồ hướng về Bàu Chim, Bàu Sấu, với hy vọng bắt gặp đâu đó một chú chim đuôi cụt bụng vàng, hạc cổ trắng hay cao cát bụng trắng, diệc lửa, phường chèo, bói cá... Người mê trải nghiệm sông nước thì thuê thuyền máy tới thăm Thác Mỏ Vẹt rồi du ngoạn dọc sông Đồng Nai, để có thể nằm phơi nắng trên những tảng đá to nhẵn lỳ hay thu vào ống kính máy ảnh những cánh cò trắng nghiêng mình chao lượn, đôi ba chú khỉ tò mò, chú bói cá trầm ngâm săn mồi... Ai mê thế giới cây cỏ thì chọn điểm Vườn thực vật. Trong diện tích 29,6 ha, vườn quy tụ tới 322 loài, thuộc 75 họ đặc trưng cho hệ thực vật miền Đông Nam Bộ.

Đặc sắc nhất, và có lẽ cũng chỉ duy nhất VQG Cát Tiên thiết kế tour Xem thú ban đêm. Được tổ chức vào những đêm không mưa, không trăng, chiếc xe bán tải đưa du khách chạy từ trụ sở chính của VQG về hướng Núi Tượng. Những trảng cỏ loang loáng dưới ánh đèn pha của hướng dẫn viên. Mắt thú bắt đèn sẽ tạo nên hai đốm đỏ hoặc xanh. Và có lẽ do bị chói mắt, chúng sẽ đứng yên một lát đủ để mọi người chiêm ngưỡng. Vì môi trường, sinh cảnh được bảo vệ rất nghiêm ngặt nên động vật trong rừng không hề sợ con người. Hơn hai chục cây số cả đi lẫn về, nếu may mắn, du khách sẽ được tận mắt ngắm nhìn khá nhiều chim thú, hươu nai bình thản sống giữa môi trường rất đỗi quen thuộc của mình. Với những ai chỉ được ngắm chúng qua nan lồng sắt trong vườn bách thú, hay trên những kênh truyền hình chuyên về đời sống hoang dã, chuyến xem thú này quả thật là một trải nghiệm cực kỳ thú vị.

Đi Bàu Sấu cũng là một hành trình vô cùng hấp dẫn khách nước ngoài. Chân dẫm lên thảm lá dày, tai nghe chim hót, mắt ngắm nhìn hệ thực vật vô cùng đa dạng. Cứ lầm lũi xuyên rừng như thế cỡ chục cây số, Bàu Sấu mở ra với một mầu xanh nhiều sắc độ xa ngút ngàn tầm mắt. Xanh nước, xanh trời, xanh của thảm thực vật. Dừng chân tại trạm kiểm lâm, du khách có thể thu vào tầm mắt toàn cảnh mặt hồ tĩnh lặng, với những chú chim nước lững thững đi lại, kiếm ăn, soi bóng xuống mặt nước xanh hiền hòa. May mắn hơn, họ còn có thể gặp cả đàn bò tót đang ăn cỏ hay những chú cá sấu nước ngọt nằm phơi mình ngay vệ cỏ.

Gấu ở VQG Nam Cát Tiên.

Ngoài ra, khách du lịch còn có cả một danh sách dài để dễ dàng lựa chọn hành trình trải nghiệm. Từ Tuyến Bàu Chim đến Ghềnh Bến Cự. Từ Tuyến Thác Trời - Thác Dựng đến Tuyến Cây Si. Từ Tuyến sinh thái đến Tuyến thăm di chỉ văn hóa Óc Eo...

Việc khai thác tài nguyên thiên nhiên một cách bền vững nhằm tổ chức hoạt động du lịch sinh thái là một trong bốn chức năng chính của VQG, phục vụ mọi nhu cầu từ tham quan, học tập, nghiên cứu đến giải trí, giáo dục tình yêu thiên nhiên... Nhờ thế, đến với Cát Tiên, bạn sẽ cảm nhận đầy đủ giá trị kho báu mà “bà mẹ thiên nhiên” đã dày công tạo tác. Để từ đó biết trân trọng và nâng niu môi trường chung quanh, vì một hành tinh xanh đúng nghĩa.