Ghềnh đá đĩa Phú Yên, Việt Nam

Ghềnh đá đĩa nằm cách thành phố Tuy Hòa, Phú Yên hơn 40km về phía Nam, với màu đen tuyền của nhiều khối đá hình lục giác nằm sát nhau như những chồng đĩa lớn, độc đáo.

Cách đây hàng triệu năm, những dòng nham thạch nóng chảy đã gặp nước biển lạnh, sau đó bị đông cứng lại và rạn nứt, tạo thành những cột dựng đứng hoặc xiên. Kết quả của quá trình đó là ghềnh đá đĩa như ngày nay.

Nhìn từ xa trông nơi đây không khác nào một tổ ong khổng lồ, trải dài khoảng 1km2, nửa chìm nửa nổi trên mặt biển.

Đá ở đây thuộc loại đá bazan có màu đen huyền và màu vàng sáng. Đá có hòn nặng đến hàng tạ, có hòn nhỏ nhỏ xinh xinh với những hình dạng khác nhau - tròn, ngũ giác, đa giác… được dựng đứng theo cột hoặc xếp lên nhau giống như những chồng đĩa lớn.

Ghềnh đá đĩa Giant's Causeway, Ireland

Tọa lạc tại vùng County Antrim, bờ biển thuộc khu vực Đông Bắc Ireland, Giant's Causeway là một khu vực núi đá có cấu trúc hình tổ ong, gồm khoảng 40.000 cột đá bazan khổng lồ, màu đen, có hình lục giác, bát giác nằm xen kẽ, xếp chồng lên nhau vuông vức. 

Theo nghiên cứu của các nhà khoa học, Giant's Causeway là kết quả của trận phun trào núi lửa diễn ra từ cách đây 50 - 60 triệu năm trước. Ở các vách đá, chiều cao trung bình của các cột bazan ở Causeway lên đến 100m.

Những khối đá hình lục giác xếp chồng lên nhau như hình tổ ong tạo nên hiệu ứng thị giác tuyệt đẹp. Thoạt nhìn, những tầng đá bazan giống như bước chân của người khổng lồ. Bởi vậy mà nơi đây từng lưu truyền một giai thoại hấp dẫn về một gã khổng lồ Fionn Mac Cumhaill xếp những cột đá thành con đường đi đến tận Scotland để giao đấu với đối thủ của mình - Benandonner.

Giữa đường, Fionn ngủ quên nên Benandonner tới Bắc Ireland để tìm ông. Vợ Fionn thấy đối thủ cao lớn hơn chồng nên nhanh trí lấy chăn quấn quanh người, cải trang ông hành đứa trẻ và nói với Benandonner đó là con trai mình. Thấy đứa trẻ khổng lồ đang nằm ngủ, Benandonner chợt nghĩ cha đứa bé chắc hẳn còn to lớn hơn nên vội quay về Scotland. Trên đường về, Benandonner tìm cách làm hỏng con đường để Fionn không thể tìm thấy mình.

Không chỉ có những ghềnh đá đĩa khổng lồ đẹp mắt, Giant’s Causeway còn là thiên đường của nhiều loài chim biển quý hiếm như hải âu Fulmar, hải âu Petrel, chim Razorbill… Ngoài ra, nơi đây còn là tụ hợp nhiều loài thực vật lạ như cây hành biển Vernal squill, cỏ đuôi trâu biển và loài hoa phong lan ếch xinh đẹp...

Vào năm 1986, Giant’s Causeway được tổ chức UNESCO công nhận là Di sản Thiên nhiên thế giới.

Ghềnh đá đĩa Los Órganos, Tây Ban Nha

Nằm giữa hòn đảo La Gomera xinh đẹp, Los Órganos là một trong những vách đá bazan tự nhiên ngoạn mục nhất trên quần đảo Canary của Tây Ban Nha. Những khối đá vươn cao 800m và rộng 200m hướng về phía biển trông giống như những thanh đàn ống, chính vì vậy mà vách đá này có tên là “Los Órganos” (tạm dịch: những thanh đàn ống).

Những cột trụ bazan này gần như thẳng đứng, được xếp cạnh, xen kẽ nhau tạo một khung cảnh hùng vĩ bên cạnh sườn dốc của vách đá. Theo các nhà khoa học, những cột đá khổng lồ này chính là kết quả của vụ phun trào núi lửa hoạt động mạnh mẽ đã xảy ra tại khu vực này hàng triệu năm trước.

Sau đó, một lớp nham thạch dày có màu đen đã bao phủ lên hòn đảo. Khi nham thạch nguội đi, chúng kết tinh lại tạo thành những cột đá bazan hình lục giác mà ta thấy như ngày nay. Theo thời gian, sự bào mòn của nước biển khiến cho những khối đá bazan ở đây hiện ra như một bức tranh nghệ thuật thiên nhiên sống động.

Ghềnh đá đĩa ở hang động Fingal, Scotland

Fingal là một hang động nằm trên hòn đảo Staffa không người sinh sống ở Scotland. Qua nghiên cứu, hang động Fingal có địa hình không giống bất kì hang động nào khác trên thế giới.

Nó được hình thành hoàn toàn từ những cột đá bazan lục giác, tương tự như trong cấu trúc của Giant's Causeway ở Bắc Ireland. So sánh hai cấu trúc, người ta thấy chúng đều là kết quả của trận phun trào núi lửa diễn ra từ cách đây 50 - 60 triệu năm trước.

Chiều cao của chân cột trụ khoáng chất bazan ở hang động Fingal lộ ra mà người ta đo được là 72m, phần chôn dưới biển có khi lên tới 700m. Bên trong, những cột đá bazan sáu cạnh nối nhau chạy dài suốt lòng hang có chiều cao lên tới 23m và nằm ở độ sâu 82m.