Nữ người hùng trên chiến trận...

Khoảng giữa tháng 10 vừa qua, khi cuộc chiến giữa những người Kurd với IS lan tới vùng Kobani, hàng ngàn người trên mạng xã hội chuyền tay nhau các bức ảnh chụp “Thiên thần Kobani” - biệt danh của một cô gái người Kurd có tên Rehana.

Bức ảnh chụp một cô gái có gương mặt đặc biệt dễ thương với mắt sáng, tóc xoăn búi cao, một tay đang làm biểu tượng hòa bình và tay còn lại cầm lấy khẩu súng trường AK. Đi kèm với bức ảnh bắt mắt này là một câu chuyện ấn tượng không kém. Theo đó, Rehana đã một mình tiêu diệt hơn 100 tay súng IS tại trận chiến Kobani. Kỳ tích này khiến cư dân mạng nhanh chóng gọi cô là người hùng.

Rehana được cho là thành viên Đơn vị bảo vệ toàn phụ nữ (YPJ) - một lực lượng dân quân chiến đấu ở cả Iraq và Syria nhằm bảo vệ Kobani, không để thành phố rơi vào tay các chiến binh IS. Người ta dễ dàng tin rằng kỳ tích của Rehana là có thật, bởi cô hoạt động dưới sự chỉ huy của nữ chiến binh Mayssa Abdo tên tuổi lẫy lừng.

Theo tờ International Business Times, YPJ là một lực lượng chiến đấu độc lập, thành phần toàn nữ giới, với các thành viên đều có kinh nghiệm quân sự tốt. Lực lượng này đã liên tục chiến đấu ở chiến trường bên cạnh các tay súng nam giới thuộc Đơn vị bảo vệ nhân dân của người Kurd. Trước Rehana, YPJ đã nổi tiếng quốc tế do một chiến binh của lực lượng này là cô Dilar Gencxemis, 20 tuổi, đánh bom tự sát một chốt kiểm soát của IS. Với hành động dũng cảm đặc biệt đó, Gencxemis đã giết chết tới 23 tay súng IS.

 Rehana là hình ảnh đại diện cho những người phụ nữ Kurd đang chiến đấu chống lực lượng tàn bạo như IS

Tờ báo dẫn nguồn tin từ Syria cho biết các chiến binh IS rất ngại đụng độ YPJ. Chúng tin rằng việc bị một người phụ nữ bắn chết sẽ khiến mình không thể lên thiên đàng. Điều này khiến các nữ chiến binh siêu việt như Rehana trở thành nỗi khiếp sợ của IS.

...Hay chỉ là sản phẩm của sự tưởng tượng

Câu chuyện của Rehana rõ ràng là rất hay ho và truyền cảm hứng, khi người Kurd phải gồng mình chống lại một lực lượng mạnh mẽ và hung bạo như IS. Chỉ có điều Rehana không phải là anh hùng mà người ta vẫn tưởng.

Theo hãng tin BBC, truyền thông Anh và phương Tây đã thi nhau đưa tin về Rehana mà không hề kiểm chứng. Họ tô vẽ hình ảnh của cô, dù chưa từng gặp mặt. Thực tế thì người phụ nữ có tên Rehana đã được chụp ảnh tại một sự kiện được tổ chức ở Kobani vào ngày 22.8, nhiều tháng trước khi ảnh của cô bắt đầu thành hiện tượng.

Cô có mặt tại một sự kiện dành cho các tình nguyện viên và đang mặc đồng phục kiểu quân sự. Phóng viên Carl Drott của Thụy Điển là nhà báo quốc tế duy nhất có mặt ở Kobani khi đó và đã có một cuộc trò chuyện ngắn với cô. Ông cho biết “Rehana” không phải là một chiến binh tham chiến trực tiếp ngoài mặt trận. Cô chỉ tình nguyện làm việc cùng lực lượng cảnh sát ở Kobani. Vì lẽ đó, theo Drott, khó có khả năng “Rehana” đã giết hàng trăm kẻ thù.

“Cô ấy tiến tới chỗ tôi và nói rằng đã từng học luật ở Aleppo. Tuy nhiên sau khi IS giết chết cha đẻ, cô quyết định gia nhập lực lượng chống lại chúng” - Drott kể - “Tôi đã cố nói chuyện với cô ấy sau đó, nhưng đã không thể có được tên của cô”. Cái tên Rehana dường như đã được ai đó đặt cho cô gái về sau này và thực tế thì đây cũng không phải là cái tên thông dụng của người Kurd.

Chỉ một hôm sau cuộc gặp gỡ trên, bức ảnh của Drott đã được ai đó tải lên blog Bijikurdistan chuyên ủng hộ nỗ lực chiến đấu của người Kurd ở Kobani. Bức ảnh nằm yên tại đây và không nhận được nhiều sự chú ý cho tới tận một tháng sau đó, khi tờ Slemani Times đưa nó lên mạng xã hội Twitter. Đó là khi bức ảnh nhận được sự chú ý của dư luận. Các câu chuyện và bí ẩn quanh cô gái trẻ xinh đẹp trong bức ảnh bắt đầu hình thành trên mạng xã hội.

Ngày 5.10 vừa qua, tin đồn về cái chết của cô gái xinh đẹp đã xuất hiện. Nguyên nhân do một người dùng Twitter có ảnh hưởng lớn ở Saudi là @alfaisal_ragad đã tải bức ảnh mà Drott chụp cho 200.000 fan của cô xem, kèm theo thông tin nói rằng IS mới chặt đầu một cô gái Kurd. 5 ngày sau, người dùng Twitter với nick @Kurdistan_Army đã chia sẻ bức ảnh một chiến binh IS cầm thủ cấp của một người phụ nữ Kurd, đặt bên cạnh ảnh của Drott. Từ đây mối liên hệ giữa 2 bức ảnh được thiết lập và tin đồn tiếp tục lan nhanh.

Từ ngày 13.10, xuất hiện một luồng tin khác nói rằng cô gái xinh đẹp còn sống. Luồng tin mới này cũng bắt đầu gọi cô gái là Rehana. Đây là thời điểm câu chuyện về Rehana vươn ra toàn cầu, nhờ một tin nhắn Twitter có kèm bức ảnh được cộng đồng mạng thi nhau chia sẻ: “Rehana đã giết hơn 100 tên khủng bố IS ở Kobani. Hãy lan truyền tin tweet này để khiến cô ấy nổi tiếng vì sự can đảm”. Và “Thiên thần của Kobani” đã ra đời như thế.

Mặt tích cực của một huyền thoại thời chiến

Ngạn ngữ cổ nói rằng “sự thật là nạn nhân đầu tiên của chiến tranh”. Có thể thấy, báo chí đã ăn trúng “bả” truyền thông của những cá nhân ủng hộ người Kurd. Câu chuyện về Rehana thực tế rất giống nhiều huyền thoại thời chiến khác, như chuyện về Các thiên thần ở vùng Mons - những thiên thần bay từ trên trời xuống và dùng tên sắt để bảo vệ binh lính Anh tại Thế chiến thứ nhất. Hay như nhân vật Lei Feng - một người hùng thời chiến do chính quyền Trung Quốc tưởng tượng ra.

Theo các chuyên gia, người ta không nên ngạc nhiên với sự xuất hiện của những huyền thoại thời chiến, bởi chiến tranh và huyền thoại đi cùng nhau như súng với đạn vậy. Sử gia kiêm nhà văn Andy Robertshaw tin rằng các nhân vật như Rehana đóng vai trò quan trọng trong thời gian diễn ra chiến tranh. Có thể họ chưa từng tồn tại, nhưng tác động của họ là có thực.

“Trong những thời khắc đất nước lâm nguy, người hùng sẽ khiến dư luận sẽ có cảm nhận tốt hơn về những điều đang diễn ra. Chuyện giống như anh thu lấy một phần của sự thật và biến sự thật trở nên phù hợp với nhu cầu của mình trong khoảnh khắc đó” - ông nói - “Câu chuyện về Rehana gửi thông điệp tới những người Kurd, rằng họ có một chiến binh siêu hạng bên mình và điều này rất tuyệt... Sự tồn tại của một chiến binh như thế cũng sẽ khiến những kẻ cực đoan cảm thấy không thoải mái, bởi chúng tin rằng mình sẽ không thể lên thiên đàng nếu bị cô gái kia 
bắn chết”.

Rehana hiển nhiên là một liều thuốc giải độc mát lành cho các “món ăn” đầy chết chóc và kinh dị của IS, lực lượng đã không ngại thể hiện nhiều hành động man rợ như cắt đầu con tin và tung các hình ảnh đó lên mạng xã hội, khiến người xem không khỏi kinh sợ.

Trong sương khói mờ ảo của chiến tranh, Rehana giống một anh hùng dân gian người Kurd, với thành tích tương phản hẳn các câu chuyện về những sĩ quan quân đội Iraq hèn nhát, đã bỏ chạy và không dám đối đầu với IS. Việc một người phụ nữ như cô có thể tiêu diệt cả trăm chiến binh IS, những kẻ tin rằng phụ nữ chỉ nên núp sau bóng đàn ông, còn giống như cái tát thẳng vào mặt lực lượng cực đoan.

Theo BBC, điều thú vị nữa là sản phẩm truyền thông ủng hộ người Kurd này lại không do một người Kurd tạo ra. Nhân vật đã đặt nền móng kiến tạo ra Rehana là blogger người Ấn Độ Pawan Durani. Anh tự nhận mình là một nhà hoạt động đấu tranh vì quyền lợi của người Hindu ở Kashmir. Anh đã tải nhiều bức ảnh của các nữ chiến binh người Kurd lên trang Twitter của mình và trang blog Bijikurdistan, gồm có bức ảnh “Rehana” nổi tiếng.

“Cô ấy thu hút mọi người với đôi mắt tuyệt đẹp và mái tóc vàng. Cô ấy có rất nhiều người hâm mộ” - blogger người Kurd có tên Ruwayda Mustafah nhận xét - “Những cá nhân tôi gặp đều ca ngợi Rehana, vì cô ấy là biểu tượng mà mọi người muốn thấy, đó là đàn ông, phụ nữ cùng nhau đứng lên chống lại một lực lượng vô cùng tàn bạo”.