Tắc mạch máu não vì tự uống thuốc ngừa thai

TS-BS Lê Thị Thu Hà, Phó trưởng khoa Sản A, Bệnh viện Từ Dũ TP.HCM vừa khám cho một trường hợp là nạn nhân của việc tự ý sử dụng thuốc tránh thai. Bệnh nhân là Trần Thị K., 30 tuổi, ngụ tại Q.2, TP.HCM.

Chị K. kể, chị tự ý mua thuốc tránh thai dạng vỉ để uống. Uống đến hơn 10 ngày thì chị có cảm giác đau nửa đầu.

“Nghi ngờ bệnh nhân bị tắc mạch máu não, tôi đã khuyên cô ấy vào Bệnh viện Chợ Rẫy khám. Kết quả, chị K. bị tắc mạch máu não do huyết khối. May mắn phát hiện sớm nên bệnh nhân được điều trị khỏi”, TS-BS Thu Hà cho biết.

TS-BS Thu Hà từng tiếp nhận nhiều phụ nữ tới Bệnh viện Từ Dũ khám, xin tư vấn vì những tác dụng ngoại ý của thuốc tránh thai. Một số người bị rong huyết, có người lại nám da, cương tức vú, buồn nôn…

Trên thị trường, hiện có nhiều loại thuốc tránh thai. Thuốc viên tránh thai kết hợp liều thấp (rất đa dạng về chủng loại như Nordette, Marvelon, Mercilon, Regulon chỉ chứa <30 microgams ethinyl estradiol và progestin nên ít có tác dụng phụ). Tiếp đến là thuốc viên tránh thai chỉ có progestin (sử dụng cho các bà mẹ đang cho con bú); thuốc nội tiết tiêm tránh thai (Depo - provera 150mg, là loại progestin tác dụng chậm, tiêm bắp, ba tháng một lần). Ngoài ra, còn có thuốc cấy dưới da (Norplant, Implanon) hoặc miếng dán tránh thai.

Điều đáng nói, có bà mẹ mua thuốc tránh thai cho con gái uống mỗi ngày để… điều hòa kinh nguyệt. TS-BS Thu Hà cho rằng, việc sử dụng thuốc tránh thai tràn lan như vậy là lợi bất cập hại.

Nên khám và tư vấn trước khi dùng thuốc

Thuốc tránh thai hoạt động nhờ tác dụng ức chế rụng trứng. Cũng có thuốc khiến chất nhầy cổ tử cung ít hơn, đặc hơn nên tinh trùng khó chui vào buồng tử cung. Một số loại thuốc làm nội mạc tử cung mỏng hơn nên nếu có quên uống thuốc một vài ngày, nếu trứng rụng và có thụ tinh thì trứng đã thụ tinh cũng khó làm tổ hơn…

Theo TS-BS Thu Hà, mỗi biện pháp tránh thai có những ưu khuyết điểm riêng và một số tác dụng ngoại ý, chống chỉ định. Để lựa chọn biện pháp tránh thai phù hợp, chị em nên khám phụ khoa để được bác sĩ tư vấn cụ thể.

Với những người có tiền căn đau nửa đầu, viêm tắc tĩnh mạch, tai biến mạch máu não, thiểu năng mạch vành, suy gan, ung thư vú, ung thư nội mạc tử cung, u gan và đang có thai, không được dùng thuốc tránh thai vì có nhiều nguy cơ, thậm chí có thể dẫn đến tử vong.

Những người có tiền căn động kinh, thói quen hút thuốc lá, tiểu đường, bệnh lý túi mật, trước khi phẫu thuật, xuất huyết âm đạo không rõ nguyên nhân cũng nên tránh dùng thuốc này.

Thuốc tránh thai vỉ uống mỗi ngày có tác dụng điều hòa kinh nguyệt, lượng máu kinh ít hơn và giảm tiết nhờn. Vì vậy, nhiều bà mẹ đã tự ý ra nhà thuốc mua cho con gái dùng. Điều này hoàn toàn không nên, vì thuốc tránh thai có những tác dụng ngoại ý, đặc biệt là thuốc có tính tăng đông, dễ gây huyết khối tĩnh mạch và thuyên tắc phổi, thuyên tắc mạch máu não, gây tai biến mạch máu, thậm chí khiến bệnh nhân tử vong.