Các loại xe chen chúc nhau xả khí thải làm ô nhiễm không khí là cảnh thường xuyên diễn ra ở TP Hồ Chí Minh

Ô nhiễm tỷ lệ thuận với... kẹt xe

Theo số liệu của sáu trạm quan trắc không khí đặt tại thành phố ghi lại, bụi lơ lửng sinh ra từ khói, bụi đang là thực trạng ô nhiễm nghiêm trọng hàng đầu trên địa bàn. Bởi lẽ có đến 89% giá trị quan trắc không đạt tiêu chuẩn cho phép, thậm chí luôn nằm ở mức nguy hại cao, nồng độ trung bình dao động từ 0,36 đến 0,63 mg/m3. Nguyên nhân được xác định là do khói xe ngày càng nồng nặc vì tình trạng kẹt xe, ùn ứ giao thông xảy ra thường xuyên, liên tục. Ðiều này đặc biệt đúng tại khu vực chung quanh ngã tư An Sương (quận 12), nơi mà chỉ số đo tại mọi thời điểm trong ngày đều không đạt yêu cầu, có lúc vượt chuẩn không phải gấp đôi, gấp ba mà gấp những năm lần.

Bên cạnh nỗi lo về ô nhiễm bụi lơ lửng, ô nhiễm môi trường không khí do chì cũng là bài toán nhức đầu. So với năm 2010, các giá trị đo được về ô nhiễm chì trong năm 2011 tuy có xu hướng giảm nhưng nồng độ vẫn dao động trong khoảng 0,21-0,45 àg/m3, trong đó khu vực có nồng độ chì cao nhất thành phố được xác định là chung quanh ngã sáu Gò Vấp! Trong khi đó, nồng độ NO2 đo được tại các trạm quan trắc cũng cho thấy, chỉ số này cũng vượt tiêu chuẩn cho phép, thường dao động ở mức 0,15 - 0,26 mg/m3, hơn nữa đang có biểu hiện gia tăng tần suất lần đo bị vượt chuẩn có khi đến 70% giá trị đo với kết quả nồng độ NO2 vượt mức cho phép. Riêng nồng độ CO trong không khí cơ bản vẫn nằm trong tiêu chuẩn được phép. Trong các lần đo đạc lấy mẫu, chỉ có không quá 10% giá trị đo vượt chuẩn. Cuối cùng, ô nhiễm tiếng ồn tại thành phố có vẻ là dạng khó "trị" nhất khi mà 100% số liệu quan trắc không đạt quy chuẩn cho phép, cường độ tiếng ồn dao động từ 71 - 86 dB và đáng chú ý, mức ồn này duy trì suốt thời gian dài qua, chưa thấy có dấu hiệu cải thiện.

Các phương tiện giao thông gây ô nhiễm nguy hiểm hơn sản xuất công nghiệp

Theo nhận định của Sở Tài nguyên và Môi trường thành phố, nguyên nhân gây ô nhiễm không khí trên địa bàn vẫn chủ yếu đến từ hoạt động sản xuất công nghiệp. Mặc dù khói và khí thải từ các nhà máy công nghiệp hầu hết đều nằm tại khu vực ngoại thành, như Nhà máy thép Thủ Ðức và Xi-măng Hà Tiên, đồng thời với thiết kế phổ biến ống khói cao, khí xả gây ô nhiễm ở tầng không khí trên cao, phát tán diện rộng và pha loãng thế nên "đánh lừa" được cư dân thành phố do ít cảm nhận được tác động ảnh hưởng trực tiếp, tức thì đến sức khỏe của mình.

Thế nhưng, thật trớ trêu, tác nhân gây ô nhiễm không khí thật sự tác động trực tiếp nhiều nhất đến sức khỏe người dân lại chính là đến từ hoạt động tham gia giao thông của các loại xe cơ giới. Các chuyên gia chỉ ra rằng, tuy lượng khí thải này không nhiều bằng khí thải công nghiệp nhưng chúng lại có những đặc điểm rất "hiểm" ở chỗ phát thải ở tầm thấp, thường tập trung tại khu vực nội thành đông đúc, ít phát tán vì bị các tòa nhà bao bọc khắp chung quanh... Ðiều này giải thích vì sao tình trạng ô nhiễm không khí tại TP Hồ Chí Minh thường chỉ xảy ra tại các trục đường giao thông và cũng đồng thời lý giải vì sao chỉ số chất lượng không khí ven đường luôn ở mức kém, mức nhạy cảm trong khi tại khu dân cư thì chỉ số chất lượng không khí vẫn ở mức tốt. Một con số khác từ Phòng Cảnh sát giao thông đường bộ thuộc Công an thành phố cũng "ăn khớp" với kết luận từ Sở Tài nguyên và Môi trường. Ðó là hiện nay, mỗi ngày có khoảng năm triệu xe cơ giới lăn bánh hoạt động trên địa bàn thành phố, chủ yếu là tại các trục đường chính của khu vực trung tâm và điều này khiến nồng độ ô nhiễm không khí càng nghiêm trọng hơn trên các tuyến giao thông. Lời khuyến cáo được các chuyên gia môi trường đưa ra cho người dân thành phố đó là nên hạn chế ra đường trong thời điểm nắng nóng, oi bức khó chịu.