Bò Tót, có tên khoa học là Bos gaurus, thuộc bộ Guốc chẵn (Artiodactyla), họ Trâu bò (Bovidae). Đây là loại động vật có lông màu sẫm, kích thước lớn, xuất hiện chủ yếu ở Ấn Độ và Đông Nam Á. Bò Tót có tên gọi khác là bò rừng Mã Lai hay bò rừng bizon Ấn Độ.

Loài bò lớn nhất thế giới đang trên bờ tuyệt chủng ở Việt Nam

Ở Việt Nam, phân loài bò tót Đông Dương (Bos gaurus laosiensis hoặc Bos gaurus readei) được các chuyên gia động vật học quốc tế công nhận là loài bò rừng lớn nhất trong tự nhiên. Chúng có thể cao tới 2 mét và nặng gần 2 tấn. Đặc điểm nhận dạng của loài này là đầu to, trán dẹt, hai sừng cong hình bán nguyệt, và một đốm lông trắng trên trán. Bò tót Việt Nam có màu nâu thẫm hoặc đen xám, với bò cái thường có màu hung đỏ và chân màu trắng bẩn.

Bất chấp sự hung dữ và khả năng chiến đấu đáng nể (chỉ đứng sau hổ trong các loài thú dữ ở Đông Nam Á), bò tót vẫn là mục tiêu săn bắn hàng đầu. Thị trường chợ đen có nhu cầu cao về mật, sừng và thịt của bò tót đã khiến chúng trở thành nạn nhân của những kẻ săn trộm. Túi mật của bò tót có thể được bán với giá từ 50 đến 60 triệu đồng, sừng từ 5 đến 7 triệu đồng và thịt cũng có giá cao hơn nhiều so với thịt bò thông thường.

Bò tót Đông Nam Á thường sinh sống ở các khu rừng xanh, rừng hỗn giao, rừng khộp, rừng thứ sinh ở độ cao 500 - 1500 mét so với mực nước biển. Chúng thường sống thành đàn từ 5 đến 10 con, đôi khi có đàn lên tới 20-30 con. Đôi khi có thể bắt gặp những con bò tót sống đơn lẻ hoặc lẫn vào các đàn bò rừng khác.

Theo số liệu thống kê năm 2012, chỉ còn khoảng 300 cá thể bò tót sinh sống tại các vườn quốc gia ở Lào Cai, Kon Tum và Lâm Đồng. Tình trạng này được cho là hậu quả của nạn săn bắt trái phép và sự tàn phá môi trường sống.

Loài bò tót đang được xếp vào nhóm động vật quý hiếm loại 1B trong Sách đỏ thế giới và được bảo tồn ở mức sắp nguy cấp. Tại Việt Nam, bò tót cũng được đưa vào Sách đỏ và được bảo vệ nghiêm ngặt theo các nghị định của chính phủ, cấm săn bắt, bẫy và buôn bán. Bò tót được xem là một nguồn gen quý hiếm cần được bảo tồn và các cơ quan chức năng cũng như cộng đồng cần phải có những hành động thiết thực để bảo vệ loài động vật đặc biệt này trước khi chúng biến mất vĩnh viễn.