Có nhiều đồn đãi xung quanh chuyện thuận tay ở người - Ảnh: Reuters

Người thuận tay trái luôn là mục tiêu kỳ thị, đàm tiếu, tò mò lẫn sợ hãi trong nhiều thế kỷ. Tuy nhiên, giờ đây giới khoa học đang công nhận tầm quan trọng về khoa học của việc hiểu được tại sao con người lại thường xuyên dùng tay này thay vì tay kia cho các hoạt động như viết, cầm nắm, ăn uống hoặc tung banh. Khuynh hướng chỉ dùng một tay cho hầu hết hoạt động hằng ngày đã mở ra cơ hội cho phép các chuyên gia khám phá cách thức não người được lập trình và kết nối.

Từ đó, giới khoa học có thể tìm ra hướng nghiên cứu những rối loạn liên quan đến phát triển của não bộ, chẳng hạn như chứng đọc khó, tâm thần phân liệt và hội chứng ADHD (rối loạn hiếu động thái quá). Đặc biệt, những chứng bệnh này thường xuất hiện ở những người thuận tay trái.

Kết quả của một cuộc nghiên cứu mới đây do Đại học Trung Thụy Điển thực hiện cho thấy những người dùng cả hai tay trong hoạt động hằng ngày và không có tay thuận chính đối mặt với nguy cơ cao hơn mắc chứng ADHD so với người thuận tay trái.

Số người thuận tay trái chiếm khoảng 10% dân số, theo The Wall Street Journal dẫn lời ước tính của giới chuyên gia. Trong khi đó, chỉ có khoảng 1% thuận cả hai tay. Lý do dẫn đến tình trạng một người không thích dùng tay phải chỉ một phần là do di truyền. Thậm chí ở các cặp sinh đôi đồng trứng, vốn có 100% tương đồng về gien, cũng không phải luôn cùng thuận một tay.

Điều tác động quan trọng hơn cả chính là các yếu tố về môi trường, đặc biệt là stress, khi còn trong giai đoạn bào thai. Ví dụ, trẻ sinh ra khi mẹ lớn tuổi hoặc có trọng lượng nhẹ vào lúc chào đời thường có khuynh hướng thuận tay trái. Và những bà mẹ phải đối mặt với quá nhiều áp lực tâm lý trong thời gian mang thai thường có thể sinh ra đứa con không thuận tay phải.

Một bài nghiên cứu đăng trên chuyên san Neuropsychologia vào năm 2009 từng đưa ra ước tính khoảng 25% sự khác biệt về tay thuận là do gien di truyền. Các nghiên cứu của Đại học Northwestern (Mỹ), Đại học Aarhus (Đan Mạch) cũng đưa ra nhận định tương tự về sự tương quan giữa tình trạng của bào thai với khuynh hướng thuận tay sau khi lọt lòng mẹ.

Trung bình, không có sự cách biệt rõ ràng về IQ giữa người thuận tay trái và tay phải, bất chấp quan niệm thông thường của con người. Có một số chứng cứ cho thấy người thuận tay trái giỏi hơn về khía cạnh suy luận chệch đi, hoặc bắt đầu từ một kiến thức đã có để phát triển các khái niệm hoàn toàn mới, vốn được xem là yếu tố của sáng tạo.

Người thuận tay trái có mức thu nhập trung bình thấp hơn khoảng 10% so với người thuận tay phải, theo nghiên cứu mới đây của Đại học Harvard. Chưa hết, họ còn đối mặt với nguy cơ cao hơn mắc các bệnh về tâm thần và rối loạn phát triển. Trong khi người thuận tay trái chỉ chiếm 10% so với tổng dân số, khoảng 20% số người bị chứng tâm thần phân liệt là người tay trái.

Những mối liên hệ giữa thuận tay trái với sự đọc khó hoặc ADHD cũng như các rối loạn tâm trạng khác cũng đã được xác định trong một số nghiên cứu trước đây.

Nguyên nhân của những mối liên hệ này vẫn chưa được xác định rõ về mặt khoa học. Các chuyên gia nghi ngờ rằng nó có thể liên quan đến một khái niệm gọi là lý thuyết bán cầu não. Não có hai phần. Mỗi một nửa thực hiện các chức năng khác nhau, như xử lý ngôn ngữ chủ yếu thường diễn ra ở bán cầu trái. Ở người thuận tay phải, não trái đóng vai trò chủ chốt. Tuy nhiên, khuynh hướng này không thực sự diễn ra đối với người thuận tay trái.

Khoảng 70% người thuận tay trái lại vẫn dựa vào bán cầu não trái để đặt các trung tâm xử lý ngôn ngữ, một chức năng chính của não, theo Metten Somers, chuyên gia về tâm thần học của Đại học Utrecht (Hà Lan). Số 30% còn lại dựa vào bán cầu não phải hoặc phân chia đều hoạt động lên cả hai bán cầu, và nhóm này đứng trước nguy cơ cao gặp các vấn đề về rối loạn tâm thần và phát triển não.