Rạng sáng ngày 8/3, chiếc Boeing 777-200 của Hãng hàng không Quốc gia Malaysia (Malaysia Airlines) mang số hiệu MH370, chở theo 227 hành khách cùng 12 thành viên phi hành đoàn đang hành trình từ Kuala Lumpur đến Bắc Kinh (Trung Quốc) thì đột ngột mất tín hiệu trên màn hình radar và toàn bộ liên lạc.

Thủ tướng Malaysia Najib Razak trong cuộc họp báo lúc 22h tối 24/3 đã cho biết, dựa trên phân tích mới của Chi nhánh Điều tra tai nạn Hàng không nước Anh và Công ty vệ tinh Inmarsat (Anh), có thể kết luận rằng MH370 đã bay dọc hành lang phía nam vàt vị trí cuối cùng của nó là ở giữa Ấn Độ Dương và phía tây thành phố Perth của Australia. “Đó là một khu vực xa xôi, rất xa so với bất cứ vùng đất liền nào. Với nỗi buồn và tiếc nuối vô hạn, tôi phải thông báo với mọi người rằng, dựa trên những phân tích mới về tín hiệu vệ tinh, chuyến bay MH370 đã kết thúc tại nam Ấn Độ Dương”, AFP dẫn lời ông Najib Razak trong một cuộc họp báo lúc 22h tại Kualar Lumpur (tức 21h Hà Nội). Tuyên bố này dường như đã dập tắt hy vọng về việc có người sống sót sau khi chiếc phi cơ mất tích hôm 8/3.

Tuy nhiên tuyên bố của Malaysia không thể dập tắt được hàng loạt nghi vấn, mà chỉ khiến người ta thêm nhớ rằng vẫn còn rất nhiều câu hỏi về chuyến bay này.

Các chuyên gia xác định vị trí máy bay rơi như thế nào?

Công ty vệ tinh Inmarsat của Anh đảm nhận việc phân tích dữ liệu vệ tinh và rút ra kết luận chuyến bay MH370 “kết thúc” ở phía nam Ấn Độ Dương. Dựa trên các dữ liệu, Thủ tướng Malaysia cho biết dấu vết cuối cùng của MH370 là ở vùng trời cách thành phố Perth, Australia, 2.500km về phía tây.

Chris McLaughlin, Phó chủ tịch của Inmarsat, khẳng định chiếc phi cơ không thể nào đi về hướng bắc. Theo ông, lộ trình về phía nam Ấn Độ Dương là “phù hợp nhất” với các tín hiệu mà MH370 gửi cho một vệ tinh liên lạc.

“Chúng không phải là vệ tinh quan sát trái đất, chúng chỉ là vệ tinh dữ liệu. Bởi vậy, cần phải có rất nhiều kỹ thuật khác, rất nhiều người khác, để có thể xác minh chuyện gì đã xảy ra với chiếc máy bay”, McLaughlin nói.

McLaughlin cho biết, Inmarsat và chi nhánh Điều tra Tai nạn Hàng không của Anh thực hiện quá trình phân tích “mang tính đột phá” dựa trên các thuật toán. Cách tính toán mới thông qua sự đánh giá bởi các chuyên gia thuộc cơ quan không gian, cùng sự giúp đỡ từ hãng Boeing.

Kết luận sẽ chấm dứt làn sóng chỉ trích?

Thủ tướng Malaysia quyết định công bố kết luận máy bay rơi bởi không muốn chính phủ nước mình bị chỉ trích là che giấu thông tin. Kể từ khi MH370 mất tích, Malaysia đã phải hứng chịu nhiều búa rìu dư luận.

Tuy nhiên, tuyên bố của ông Najib càng làm làn sóng phẫn nộ dâng cao cả trong lẫn ngoài nước. Nhiều người cho rằng Malaysia kết luận thiếu căn cứ và không có bằng chứng thuyết phục. Thân nhân của những hành khách mất tích đã hét lên trong lúc biểu tình hôm qua bên ngoài sứ quán Malaysia ở Bắc Kinh: “Bằng chứng đâu?”. Ngoài ra, tin đồn gia đình các hành khách chỉ được báo tin máy bay rơi bằng tin nhắn cũng góp phần thêm dầu vào lửa.

Nhiều mảnh vỡ đã được tìm thấy nhưng chiếc máy bay vẫn biệt tăm

Hộp đen và những mảnh vỡ ở đâu?

Chưa mảnh vỡ nào được tìm thấy. Mọi nguồn lực, trang thiết bị hiện đại đang được huy động để truy lùng bất cứ dấu hiệu nào của MH370, nhất là hộp đen. Trong quá trình tìm kiếm, các hoạt động có lúc phải tạm dừng vì thời tiết xấu và điều kiện biển bất lợi.

Ngay từ đầu, Hạm đội 7 của Hải quân Mỹ góp một phần quan trọng trong cuộc tìm kiếm. Hạm đội này gửi nhiều tàu thuyền, máy bay và các thiết bị tối tân đến vùng biển phía nam Ấn Độ Dương. Theo Trung tá William J. Marks, phát ngôn viên của hạm đội, họ điều cả hệ thống định vị hộp đen tới nơi tìm kiếm, phòng trường hợp vị trí các mảnh vỡ được xác định.

Mảnh vỡ sẽ tiết lộ những gì?

Các chuyên gia cho biết vết cháy hoặc muội than sẽ chứng minh rằng có đám cháy xảy ra trên khoang. Những mảnh kim loại bị cong hoặc vỡ cho ta biết chiếc máy bay bị rơi xuống nước hay nổ tung giữa bầu trời.

Alan Diehl, cựu điều tra viên chuyên về tai nạn không quân cho biết mảnh vỡ giúp xác định các vụ cháy nổ. Buồng lái cũng cung cấp bằng chứng về hỏa hoạn nếu hệ thống oxy khẩn cấp có dấu hiệu được kích hoạt.

“Những thiệt hại do va chạm rất dễ nhận thấy. Đặc biệt là ở cấp độ vi mô, chúng trông rất khác so với thiệt hại do cháy nổ”, Diehl nói.

Cựu phi công máy bay thương mại, Shawn Pruchnicki, cho biết thêm rằng mảnh vỡ giúp trả lời câu hỏi liệu máy bay tiếp nước bằng đuôi hay bằng đầu. “Chúng ta suy luận bằng cách phân tích sự biến dạng và hư hại của các vật thể”, Pruchnicki nhận định.

Các thân nhân muốn gì?

Họ chỉ muốn một thứ duy nhất, đó là bằng chứng. Hàng trăm người là thân nhân các hành khách trên chuyến bay MH370 biểu tình trước đại sứ quán Malaysia ở Trung Quốc, bày tỏ sự giận dữ và thất vọng cực độ. Lý do là họ chưa thể chấp nhận thông báo của chính phủ Malaysia khi chưa có bằng chứng xác thực.

“Nếu các người tìm được mảnh vỡ thì chúng tôi đành chấp nhận”, một người nói. “Nhưng ở đây chẳng có gì cả, chỉ suy đoán từ dữ liệu và phân tích thôi sao?”

“Đó không phải là lập luận vững chắc”, Sarah Bajc, người có bạn trai là hành khách trên chuyến bay mất tích, viết trên tài khoản Facebook. “Nếu chưa tìm được thi thể, chúng tôi vẫn cứ hy vọng”.

Bimal Sharma, người có chị gái đi trên chuyến bay MH370, thừa nhận rằng anh đã “tự mình dong thuyền ra biển vài lần” để tìm câu trả lời.

Việt Nam nỗ lực tham gia cuộc tìm kiếm MH370

Các chuyên gia có đồng ý với kết luận của Malaysia không?

Arthur Rosenberg, một luật sư hàng không, bày tỏ sự bối rối trước thông tin mà công ty vệ tinh và chính quyền Malaysia đưa ra. “Chuyên gia Inmarsat bảo là “rất có thể’, còn Malaysia lại dùng từ “chắc chắn”?”, Rosenberg phàn nàn. “Tôi không tin rằng họ biết chắc chiếc máy bay đang ở đâu. Có thể họ xác định được máy bay rơi ở một vùng nào đấy, nhưng tất cả vẫn là suy diễn”.

Nhiều chuyên gia hàng không khác cũng tỏ ra chán nản và thất vọng với thông tin nhận được. “Chúng tôi chờ hơn hai tuần chỉ để nghe những lời lý giải nực cười”, Jeff Wise, phi công kiêm nhà báo hàng không, nói.

“Trong khoa học, những công bố quan trọng luôn đi kèm với các bằng chứng thuyết phục”, nhà phân tích Miles O’Brien khẳng định. “Hãy cho tôi bằng chứng”.

Có phải việc tìm kiếm MH370 đặc biệt hơn so với những vụ khác?

Theo Ian MacDonald, giáo sư hải dương học Mỹ, những người tìm kiếm phải mò sâu xuống đáy đại dương, bắt đầu rà soát từ một khu vực rộng lớn. Họ tập trung vào các vùng có dấu hiệu tiềm năng của mảnh vỡ.

Đầu tiên, bề mặt đáy biển được rà quét. Người tìm kiếm sử dụng thiết bị định vị thủy âm để dò tìm sóng những âm thanh khả nghi hoặc tín hiệu hộp đen. Họ lập bản đồ để xác định những “vùng có mảnh vỡ bất thường hoặc những vật thể lạ dưới đáy biển rồi cố gắng thu hẹp phạm vi tìm kiếm dựa vào đó”. Lúc này, đội tìm kiếm có thể sử dụng cả thiết bị người lái lẫn thiết bị tự động.

Một ví dụ về thiết bị người lái là Jiaolong, một trong những tàu ngầm định vị có khả năng lặn sâu nhất trên thế giới (hơn 6.400 m). Các thiết bị không người lái tiêu biểu là Towed Pinger Locator, dò được máy bay chìm ở độ sâu 6.000 m, hay Bluefin-21, có thể rà quét và chụp ảnh đáy đại dương ở độ sâu 4.500 m với độ phân giải cao.

Chính quyền Trung Quốc phản ứng ra sao?

Giới chức Trung Quốc kiên quyết đòi thêm bằng chứng từ phía Malaysia. Thứ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Xie Hangsheng yêu cầu đại sứ Malaysia tại Bắc Kinh, ông Iskandar Bin Sarudin, cung cấp “bằng chứng chi tiết” dẫn đến kết luận máy bay rơi.

“Chúng tôi đòi hỏi phía Malaysia đưa ra bằng chứng chi tiết dẫn đến việc họ đánh giá như vậy, cung cấp mọi thông tin và bằng chứng liên quan về kết quả phân tích dữ liệu vệ tinh”, ông Xie nói.

Phát ngôn viên bộ Ngoại giao Trung Quốc, ông Hồng Lỗi, cũng đưa ra lời đề nghị tương tự.

Những ai có mặt trên MH370?

239 người trên chuyến bay đến từ nhiều quốc gia, làm nhiều công việc khác nhau, trong đó có kỹ sư, diễn viên đóng thế, Phật tử hành hương, họa sĩ hay đơn giản chỉ là khách du lịch.

Có người bay từ Kuala Lumpur sang Bắc Kinh để đoàn tụ với người thân, có cặp đôi đang trên đường đi hưởng tuần trăng mật, có kẻ chuẩn bị bắt đầu cuộc sống mới ở một nơi mới...

Họ có nhiều dự định và suy nghĩ khác nhau. Điểm chung là họ đều có người thân, bạn bè, những người mòn mỏi ngóng tin và mong chờ phép màu xảy ra dù chính phủ Malaysia đã đi đến kết luận cuối cùng.

Malaysia sẵn sàng trước khả năng MH370 mất tích vĩnh viễn

Chính phủ Malaysia đã có kế hoạch dự phòng trong trường hợp không bao giờ tìm thấy chuyến bay MH370 mất tích, nhưng từ chối tiết lộ về kế hoạch.

“Chúng tôi đã bàn về điều đó, nhưng tôi nghĩ để công bằng với các gia đình, chúng tôi sẽ không chia sẻ nó vào lúc này bởi trọng tâm của chúng tôi là tìm máy bay”, quyền Bộ trưởng Giao thông Malaysia Hishammuddin Hussein hôm 31/3 cho biết tại họp báo ở Kuala Lumpur.

Ông đáp lại câu hỏi về việc liệu Malaysia có “kế hoạch dự phòng” trong trường hợp không có mảnh vỡ nào liên quan đến máy bay mất tích được tìm thấy hay không, báo Malay Mail Online cho biết.

Công cuộc tìm kiếm đa quốc gia đang ở tuần thứ bốn. Một số vật thể cuối tuần qua được trục vớt ở Ấn Độ Dương, nhưng không có vật nào thuộc về chiếc Boeing 777-200ER mất tích.

Ông Hishammuddin cũng từ chối tiết lộ động thái tiếp theo nếu cuộc tìm kiếm kéo dài quá 30 ngày. Đây là giới hạn thời gian pin của hộp đen máy bay dự kiến vẫn hoạt động. “Điều xảy ra sau giới hạn 30 ngày cũng đã được thảo luận và tôi không nghĩ cuộc họp báo này phù hợp để tiết lộ về điều đó”, ông Hishammuddin cho hay.