Các nhà khoa học đã phân tích bộ dữ liệu nhiệt độ kéo dài hơn 60 năm qua cũng như các mô hình khí hậu để tính toán khả năng xảy ra các đợt nắng nóng cực đoan chưa từng có và những nơi có thể xảy ra tình hình khí hậu này. Các nhà khoa học xác định Afghanistan, Papua New Guinea và Trung Mỹ - bao gồm Guatemala, Honduras và Nicaragua – là những "điểm nóng" có nguy cơ cao xảy ra các đợt nắng nóng.

Ảnh minh họa. Nguồn: CNN

Theo báo cáo được công bố ngày 25/4 trên tạp chí Nature Communications, những khu vực này đặc biệt dễ bị tổn thương do dân số tăng nhanh và khả năng tiếp cận hạn chế với các nguồn cung cấp năng lượng cũng như chăm sóc sức khỏe, do đó, làm suy yếu khả năng phục hồi trước nhiệt độ khắc nghiệt.

"Có bằng chứng cho thấy những khu vực này có thể phải đối mặt với một đợt nắng nóng lớn nhưng dường như họ đều chưa chuẩn bị cho điều đó", ông Dann Mitchell, Giáo sư khoa học khí quyển tại Đại học Bristol ở Anh và là đồng tác giả nghiên cứu cho biết.

Theo ông Dann Mitchell, mối đe dọa mà Afghanistan phải đối mặt là đặc biệt nghiêm trọng. Không chỉ có khả năng cao xảy ra tình trạng nắng nóng cực độ kỷ lục mà còn chịu các tác động gia tăng do những khó khăn to lớn mà đất nước đang phải đối mặt. Báo cáo cho biết Afghanistan đang phải vật lộn với các vấn đề xã hội và kinh tế nghiêm trọng. Dân số ngày càng tăng và nguồn lực hạn chế.

"Khi nắng nóng cực đoan xuất hiện thì ngay lập tức sẽ có rất nhiều vấn đề xảy ra", ông Mitchell nhấn mạnh.

Nắng nóng đã tác động tiêu cực trên diện rộng, làm giảm chất lượng không khí, hạn hán trầm trọng hơn, tăng nguy cơ cháy rừng và có thể khiến cơ sở hạ tầng gặp khó khăn. Nắng nóng cũng gây thiệt hại nặng nề cho sức khỏe con người và nhiệt độ cực cao là một trong những thảm họa thiên nhiên nguy hiểm nhất. Say nắng hoặc kiệt sức vì nóng có thể gây ra một loạt các triệu chứng nguy hiểm, bao gồm đau đầu, chóng mặt, buồn nôn, bất tỉnh và những triệu chứng khác. Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Mỹ (CDC), say nắng là bệnh nghiêm trọng nhất liên quan đến nhiệt, nhiệt độ cơ thể tăng vọt chỉ trong vài phút và có thể dẫn đến thương tật vĩnh viễn hoặc tử vong.

Một số khu vực đã chứng kiến nhiệt độ chưa từng có trong năm nay. Vào tháng 3, nhiều vùng của Argentina phải đối mặt với nhiệt độ tăng cao trên mức bình thường trong khi các kỷ lục về nhiệt độ cao đã bị phá vỡ trên nhiều vùng rộng lớn của châu Á vào tháng Tư.

"Các đợt nắng nóng và những hiện tượng thời tiết cực đoan khác sẽ chỉ trở nên khốc liệt hơn khi thế giới tiếp tục sử dụng nhiên liệu hóa thạch", ông Friederike Otto, Nhà khoa học khí hậu tại Viện Biến đổi Khí hậu Grantham tại Đại học Hoàng gia London, cho biết.

Nắng nóng tiếp tục gia tăng

Báo cáo lưu ý rằng không nơi nào là an toàn vì có rất nhiều đợt nắng nóng nằm ngoài chuẩn mực lịch sử xảy ra từ năm 1959 đến năm 2021. Những đợt nắng nóng ở Tây bắc Thái Bình Dương vào năm 2021 cao kỷ lục thậm chí đã giết chết hàng trăm người.

Ở Lytton, British Columbia, nhiệt độ đạt đỉnh gần 50 độ C (121 độ F) vào tháng 6 năm 2021, phá kỷ lục trước đó gần 5 độ. Ngôi làng gần như bị phá hủy hoàn toàn bởi một trận cháy rừng chỉ vài ngày sau đó. Các nhà khoa học xác định rằng sự kiện này gần như không thể xảy ra nếu không có biến đổi khí hậu. Theo báo cáo, nhiều khu vực của Trung Quốc, bao gồm cả Bắc Kinh hay các nước châu Âu, như Đức và Bỉ, cũng phải đối mặt với rủi ro cao. Hàng triệu người dân sống ở những khu vực đông dân cư này có thể bị ảnh hưởng nặng nề bởi nắng nóng, ngay cả những quốc gia này có nhiều nguồn lực hơn để giảm thiểu một số tác động tồi tệ nhất.

Báo cáo kêu gọi chính phủ các nước trên thế giới phải chuẩn bị tư thế sẵn sàng cho các hiện tượng nắng nóng vượt xa nhiệt độ kỷ lục hiện nay, chẳng hạn như thiết lập các trung tâm làm mát và giảm số giờ cho những người làm việc bên ngoài. Ông Otto cho rằng chính sách của chính phủ các nước nên điều chỉnh để đảm bảo cuộc sống của người dân, bao gồm "chuẩn bị các kế hoạch kiểm soát nắng nóng". Sau đó, thông báo cho người dân về các đợt nắng nóng sắp xảy ra và bảo vệ những người dễ bị tổn thương trước tác động của nắng nóng.

Ông Lucas Vargas Zeppetello, một nhà nghiên cứu tại Đại học Harvard, nhấn mạnh: "Theo định nghĩa, chúng tôi không biết điều gì có thể xảy ra nếu số lượng lớn dân số phải đối mặt với tình trạng căng thẳng về nhiệt độ và độ ẩm chưa từng có. Rõ ràng có lý do để lo lắng về nguy cơ này trong tương lai".