Lương y Nguyễn Văn Bính (85 tuổi, ngụ đường Đinh Tiên Hoàng, Tp Huế, tỉnh Thừa Thiên - Huế), nguyên Chủ tịch Hội đông y Tp Huế "bật mí", khi rơi vào trường hợp trên, chỉ cần khéo léo xử lý sau đó sử dụng bài thuốc bổ khí huyết sẽ giúp cơ thể trở lại bình thường.

Khoảnh khắc nguy hiểm “nhạy cảm”

Thượng mã phong, hay còn có tên là “phạm phòng”, “trúng phong”, trong đông y gọi là chứng “tẩu dương”. Lương y Bính trình bày thượng mã phong thuộc chứng bệnh nan y khó chữa. Xảy ra thượng mã phong như lời thầy thuốc Bính có nhiều nguyên nhân như: Vợ chồng lâu ngày không “quan hệ”; ân ái trong tình trạng say xỉn rượu bia; hoặc lúc cơ thể bị phong hàn, cảm cúm. Khác với các bệnh khác, chứng thượng mã phong chủ yếu do cơ thể con người tạo nên.

Với kiến thức y học hơn 60 năm trong nghề, lương y Bính cho hay một khi mắc chứng thượng mã phong, cơ thể người đàn ông biến sắc nhanh, thở ngắn và gấp, chân tay co giật, đặc biệt có trường hợp dương vật “mắc kẹt” trong âm đạo phụ nữ mà không thể tiến thoái. “Lúc này, người đàn ông dường như đã bất lực buông xuôi do cơ thể bị tắc khí, không còn khả năng tự cứu mình nữa”, thầy Bính nói.

Theo lời lương y Bính, thượng mã phong là chứng bệnh thường gặp, tưởng chừng đơn giản nhưng dễ gây tử vong. Nếu nhẹ chăng nữa cũng sẽ để lại di chứng, bởi vậy dân gian mới có câu “chết trên bụng vợ” hàm ý nói đến sự nguy hiểm. Thầy Bính cho hay thêm thượng mã phong không chỉ xảy ra đối với đàn ông. Ngược lại người phụ nữ tuy chiếm tỉ lệ ít nhưng vẫn có khả năng gặp nguy gọi là Hạ phong. Triệu chứng của Hạ phong khá giống với Thượng mã phong, tức cơ thể nữ mê man, co giật.

Một nguyên nhân khác dẫn đến hậu quả chết người là bệnh nhân trong trường hợp này thường có tâm lý xấu hổ. Khi rơi vào tình thế, nhiều đôi nam nữ thường không dám kêu cứu mà “xử lý nhanh” theo bản năng là “hất văng” bạn tình ra khỏi cơ thể mình. “Nếu lúc đó người nam cố thoát thân, hoặc người nữ đẩy người nam ra chắc chắn sẽ dẫn đến tử vong do trúng gió, khí huyết đảo lộn. Bởi vậy người ta còn gọi là bệnh “phạm phong” hay “phạm phòng””, ông Bính cho biết.

Lương y Nguyễn Văn Bính

Bài thuốc dễ chế 

Trước đây khi Tây y chưa phát triển, dân gian thường dùng mẹo hoặc thuốc đông y để hoá giải chứng thượng mã phong. Theo lời thầy thuốc Bính chỉ dẫn, trước khi dùng thuốc mọi người cần nắm vững kĩ năng sơ cứu khi xảy ra bệnh, cụ thể: “Trước hết người còn lại phải hết sức bình tĩnh, giữ nguyên tư thế, sau đó dùng miệng truyền hơi cho bạn tình. Qúa trình truyền hơi có thể kéo dài từ 15 - 20 phút hoặc lâu hơn, truyền đến lúc nào bạn tình tỉnh táo trở lại thì dừng. Đồng thời tiến hành xoa bóp đều khắp cơ thể người bệnh giúp khí huyết lưu thông dễ dàng”.

Sau giai đoạn sơ cứu, khi người bệnh đã tỉnh lại, mới sử dụng bài thuốc phục hồi nguyên khí nhằm “nhổ tận gốc” cơn bệnh. Nói về bài thuốc, lương y Bính cho hay bao gồm hai vị chính là sâm cao ly thái mỏng (20g) và 20g Hương phụ (tức cỏ cú) đã tán bột.

“Trộn đều hai vị thuốc đem sắc theo công thức 3 chén nước lấy 8/10 chén để uống. Chỉ cần uống 1 - 2 thang, cơ thể người bệnh sẽ trở lại trạng thái bình thường”, cụ Bính cho biết. Trong trường hợp không có sâm cao ly thì thay thế bằng các vị gồm Hoàng kỳ (160g), Xuyên quy (80g) và Phụ tử chế (20g) đem sắc nước uống tương tự.

Lý giải công hiệu bài thuốc, lương y Bính trình bày bài thuốc có tác dụng phục hồi nguyên khí cơ thể một cách nhanh chóng: “Nhân sâm bổ sung nguyên khí, hồi dương sanh; Hương phụ chứa công năng hành khí, giúp khí huyết lưu thông dễ dàng. Các vị còn lại đều chứa tác dụng bổ huyết, điều khí”. Nét ưu việt của bài thuốc là công hiệu nhanh, dễ bào chế và hoàn toàn không lo ngại tác dụng phụ.

Hé lộ về bài thuốc quý, ông Bính cho hay học được từ những ngự y trong cung đình ngày trước. Cũng theo lời ông lão, trước đây đời sống còn khó khăn, điều kiện y tế chưa phát triển thì bài thuốc trên là “bảo bối” vô cùng quý hiếm được áp dụng rộng rãi. Thậm chí hiện nay những cách thức sơ cứu được cụ Bính mách nước vẫn hết sức cần thiết bởi: “Bây giờ Tây y điều trị bằng cách tiêm thuốc, tuy nhiên dẫu Tây y hay Đông y thì người bệnh đều phải tuyệt đối nhớ nguyên tắc giữ nguyên tư thế, trước khi chờ can thiệp y tế”.

Liên quan đến chứng bệnh “tế nhị”, vị lương y tuổi ngoài tám mươi chia sẻ thêm, dân gian còn có một số mẹo sơ cứu khác cũng cho hiệu quả cao. Chẳng hạn khi người nam "thượng mã phong" thì người phụ nữ có thể hoá giải bằng cách tạo ra một kích thích mạnh như bứt tóc mai, hoặc… vặt lông ở chỗ càng nhạy cảm càng tốt có thể khiến nạn nhân đau quá mà hồi tỉnh.

Theo quan điểm y học hiện đại, thượng mã phong là tình trạng đột tử do truỵ tim mạch, là tình trạng cấp cứu tối khẩn cấp. Khi mắc bệnh, đột tử và ngất xỉu có thể xảy ra bất cứ lúc nào do cơ thể nhất thời không đáp ứng được nhu cầu ô xy ở não.

Đối với người bị ngất xỉu, bất cứ trong trường hợp nào, việc tạo ra một kích thích mạnh giúp bệnh nhân hồi tỉnh, nếu chậm trễ, tim người bệnh sẽ ngừng đập, ngưng thở không hồi phục.

Theo quan niệm Đông phương, người con gái khi về nhà chồng thường được hướng dẫn lấy cây trâm cài đầu đâm vào vùng nhạy cảm của chồng, cụ thể ở vị trí xương sau cùng nhằm ứng phó khi bị thượng mã phong.

Tuy nhiên, nếu gặp trường hợp nhồi máu cơ tim, tai biến mạch máu não thì rất khó cứu chữa. Cách phòng ngừa tốt nhất là tránh quan hệ trong tình trạng thể lực yếu, đã uống nhiều rượu bia hoặc căng thẳng tinh thần trước khi quan hệ, ham muốn quá mạnh.