Chúng ta từng lo lắng cho các sỹ tử khi tham gia kỳ thi tốt nghiệp “hai trong một” hay “dậy sóng” trước quan điểm tích hợp môn Lịch sử, rồi lại ngỡ ngàng khi một trường đại học (ĐH) tự bổ nhiệm giáo sư... Có lẽ vì thế, ở Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XIII cuối năm 2015, “tư lệnh” ngành giáo dục đã phải trả lời rất nhiều câu hỏi của các ĐBQH. Dưới đây là 5 sự kiện giáo dục do bạn đọc của báo ĐS&PL bình chọn là “nóng” nhất.

1. Kỳ thi tốt nghiệp “hai trong một”

Năm 2015, lần đầu tiên ý tưởng về một kỳ thi THPT quốc gia chung trở thành hiện thực sau nhiều năm ấp ủ. Việc tổ chức một kỳ thi lấy kết quả vừa xét tốt nghiệp THPT vừa tuyển sinh ĐH-CĐ được dự đoán sẽ gặp vô cùng khó khăn. Theo ngành giáo dục, việc áp dụng kỳ thi hai chung nhằm giúp giảm áp lực thi cử, thu gọn thời gian tổ chức, rút gọn chặng đường di chuyển cho các thí sinh. Mặc dù đã diễn ra nửa năm qua, nhưng cho đến nay, kỳ thi quốc gia chung xét điểm vào ĐH vẫn khiến các thí sinh, phụ huynh, các chuyên gia giáo dục đau đầu khi nhắc đến.

Việc sáp nhập kỳ thi hai chung đã nảy sinh rất nhiều điểm bất cập, đặc biệt là ở khâu xét tuyển ĐH. Với việc, một thí sinh được đăng ký duy nhất một trường nhưng được 4 nguyện vọng tại các khoa trong trường đó gây nên tình trạng rút - nộp hồ sơ một cách lộn xộn ở ngày cuối cùng.

Nhiều trường ĐH quá tải, các bậc phụ huynh, học sinh túc trực tại các trường trong cái nắng như thiêu như đốt đã khiến kỳ thi “hai trong một” này càng có nhiều vấn đề đáng phải bàn lại. Nhiều người ví việc xét tuyển ĐH diễn biến gay cấn đến thót tim, chẳng khác nào một cuộc chơi chứng khoán.

2. Dự thảo Chương trình giáo dục phổ thông tổng thể và câu chuyện “khai tử” môn Lịch sử

Lần đầu tiên, quy trình xây dựng chương trình sách giáo khoa được tiến hành một cách bài bản đánh dấu bằng việc công bố dự thảo Chương trình giáo dục phổ thông tổng thể lấy ý kiến của nhân dân. Dự thảo cho thấy một cuộc cách mạng lớn trong giáo dục, từ mục đích, phương pháp, đến nội dung môn học đã có sự thay đổi lớn.

Mặc dù chương trình tổng thể đã được soạn thảo, trao đổi và chỉnh sửa rất nhiều lần trong vòng 3 năm qua, nhưng khi đưa ra lấy ý kiến đã tạo nên cuộc tranh luận sôi nổi trong dư luận. Bên cạnh đó, việc tích hợp môn Lịch sử trong chương trình phổ thông cũng nhận được sự quan tâm đặc biệt của dư luận cùng những ý kiến phản biện.

Bởi, trong thiết kế chương trình mới, môn Lịch sử gần như bị “khai tử”. Cuộc tranh luận thu hút đông đảo các nhà khoa học tham gia và “đốt nóng” cả nghị trường Quốc hội. Ngày 27/11/2015, Quốc hội đã thông qua Nghị quyết, trong đó yêu cầu “tiếp tục giữ môn Lịch sử trong chương trình SGK mới”. Theo đó, Lịch sử được tích hợp ở cấp một, nhưng là môn độc lập tại bậc THPT.

3. Đại học Tôn Đức Thắng tự bổ nhiệm giáo sư

Có lẽ, trong năm 2015, một trong những sự kiện giáo dục khiến dư luận ngỡ ngàng là trường ĐH Tôn Đức Thắng (TP. HCM) công bố tự bổ nhiệm chức danh giáo sư và phó giáo sư. Trường này giải thích, mục đích của việc “tự phong” các chức danh trên để tiện cho việc bổ nhiệm các vị trí chuyên môn, phân công công việc, chế độ... hướng đến phát triển khoa học của nhà trường.

Khi đó, ông Bùi Mạnh Nhị, Chánh văn phòng hội đồng Chức danh Giáo sư Nhà nước khẳng định, việc này không đúng quy trình và cần phải dừng lại. Giáo sư, phó giáo sư là chức danh rất vinh dự, dù các trường có quyền tự chủ nhưng cũng không thể tùy tiện, phải đảm bảo quy định, đảm bảo mặt bằng chất lượng quốc gia. Tuy nhiên, Giáo sư Lê Vinh Danh, Hiệu trưởng ĐH Tôn Đức Thắng lại khẳng định trường không làm sai và sẽ không dừng việc bổ nhiệm giáo sư.

4. Đại học Kinh doanh và Công nghệ được đào tạo y dược

Ngày 19/11/2015, bộ GD&ĐT ra Quyết định cho phép trường ĐH Kinh doanh và Công nghệ Hà Nội được phép đào tạo ngành y đa khoa, dược học trình độ ĐH. Ngay lập tức, thông tin này đã nhận được rất nhiều ý kiến trái chiều. Bởi một năm trước, bộ Y tế, bộ GD&ĐT đã thống nhất không cấp phép đào tạo ngành y đa khoa, dược học ở các trường đa ngành không thuộc khối chuyên ngành y dược.

Hơn nữa, trường ĐH Kinh doanh và Công nghệ không hề có một từ nào liên quan đến ngành y. Lý giải về quyết định này, quyền Vụ trưởng, vụ Giáo dục ĐH Nguyễn Thị Kim Phụng cho biết, trường đã có quá trình chuẩn bị điều kiện vật chất, nhân lực. Hơn nữa, các đơn vị chức năng của hai Bộ thẩm định thực tế thấy trường đảm bảo đủ điều kiện giảng dạy. Liên quan đến vụ việc này, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam phải triệu tập một cuộc họp.

Sau đó, Phó Thủ tướng đã chỉ đạo bộ Giáo dục & Đào tạo và bộ Y tế kiểm tra việc trường thực hiện các yêu cầu, đảm bảo điều kiện cần thiết và chỉ cho phép đào tạo khi đã đáp ứng đầy đủ điều kiện. Đến nay, chưa có kết luận cuối cùng, nhưng có thông tin trong năm 2016, trường ĐH Kinh doanh và Công nghệ vẫn chưa được phép tuyển sinh ngành y dược.

5. Việt Nam đứng thứ 12/76 quốc gia BXH toàn cầu chất lượng giáo dục lứa tuổi 15

Tháng 5/2015, tổ chức Hợp tác và Phát triển kinh tế (OECD) công bố bảng xếp hạng (BXH) toàn cầu về chất lượng giáo dục dựa trên kết quả hai bộ môn Toán và Khoa học của học sinh ở lứa tuổi 15. Theo đó, Việt Nam đứng thứ 12 trên thế giới, vượt cả những cường quốc như Mỹ, Anh, Úc. Trong khi đó, tại cùng danh sách đánh giá gồm 70 quốc gia, Việt Nam đứng ở vị trí 69/70 về GDP đầu người và 70/70 về chỉ số phát triển con người (HDI). Mở rộng hơn theo kết quả báo cáo của bộ Lao động, Thương binh và Xã hội mới công bố, tỉ lệ thất nghiệp đối với sinh viên ra trường đã tăng hơn gấp đôi sau 4 năm từ 2010 đến 2014. Nhiều người cho rằng, đây là thành tích giáo dục đáng để... ghi nhận của Việt Nam.