Khi những người làm việc tại cơ quan này phát hiện ra mùi cháy khét thì đã quá muộn.

Buổi sáng không yên tĩnh

Như thường lệ, 7h sáng ngày 5/7, cán bộ, nhân viên TAND huyện Đông Hòa tập trung sinh hoạt đầu giờ trước khi bắt đầu ngày làm việc. Khoảng 15 phút sau, họ ngửi thấy mùi cháy khét. Nghĩ rằng chập điện ở đâu đó nên mọi người tỏa về các phòng làm việc để kiểm tra nhưng không thấy có gì bất thường. “Thẩm phán Nguyễn Ngọc Hoan bước ra khu vực sảnh trước cơ quan và phát hiện có người đang tự thiêu nên hô hoán mọi người đến cứu chữa. Tuy nhiên, người tự thiêu đã tử vong” – Phó Chánh án TAND huyện Đông Hòa Trần Minh Nhật kể lại.

Tin về vụ tự thiêu lan nhanh như gió. Rất đông người tụ tập ngay trước cổng TAND huyện Đông Hòa, bàng hoàng, sửng sốt, bàn tán xôn xao. Công an lập “hàng rào” và cánh nhà báo khó khăn lắm mới có thể tác nghiệp với sự giúp đỡ của một số người dân, dù họ có cả thẻ nhà báo lẫn… giấy giới thiệu!

Gần nơi bà cụ tự thiêu, cơ quan chức năng tìm thấy một cái giỏ xách, bên trong có giấy tờ tùy thân ghi tên Nguyễn Thị Bương, sinh năm 1930, trú thôn Phước Lương, xã Hòa Xuân Tây, huyện Đông Hòa (tỉnh Phú Yên). Phó Chánh án Trần Minh Nhật cho biết: “Sau khi tìm thấy giấy tờ tùy thân nói trên, TAND huyện Đông Hòa đã tra lục thông tin và xác định: Người có tên Nguyễn Thị Bương không liên quan đến vụ việc nào mà tòa án đang giải quyết hoặc triệu tập”.

Cách nơi bà cụ tự thiêu chỉ mấy bước chân là phòng bảo vệ. Lẽ nào nhân viên bảo vệ không nhìn thấy nên không can thiệp kịp thời? Phó Chánh án Trần Minh Nhật giải thích: “Lúc đó nhân viên bảo vệ đang ở phía sau tòa án chứ không có mặt tại phòng bảo vệ”.

Câu hỏi đặt ra là vì sao một bà cụ 83 tuổi lại tự kết liễu đời mình bằng cách thảm khốc như vậy? Điều gì khiến bà uất ức đến mức đi mua xăng và tự thiêu ngay tại tòa án, để lại nỗi đau khôn tả cho người thân?

Cụ Bương tự thiêu ở bậc thầm của tòa án

Cái chết thảm khốc vì 3 chỉ vàng?!

Cái tin mẹ tự thiêu đến như sét đánh ngang tai, bà Trần Thị Giàu, con gái thứ tư của cụ Bương lao đến TAND huyện Đông Hòa và liên tục ngất khi nhìn thấy thi thể cháy đen của mẹ. Nghẹn ngào trong nước mắt, bà Giàu nói tiếng được tiếng mất rằng, mẹ chết cũng vì không đòi được mấy chỉ vàng mà con rể cũ (tức ông Nguyễn Văn Lập, chồng cũ của bà Giàu –PV) mượn cách đây đã lâu.

Lẽ nào chỉ vì mấy chỉ vàng mà mất đi một mạng người trong tột cùng đau đớn?

Trưa ngày 5/7, chúng tôi tìm đến nhà cụ Bương tại thôn Phước Long (xã Hòa Xuân Tây). Ngôi nhà cũ kỹ thường ngày hầu như chỉ có cụ Bương đi ra đi vào, giờ trở nên đông đúc vì con cháu và bà con chòm xóm tập trung lo hậu sự. Tron gkhi đó, cơ quan chức năng vẫn đang khám nghiệm thi thể cụ Bương tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh Phú Yên. Gương mặt những người thân vẫn chưa hết bàng hoàng trước sự ra đi của cụ Bương. Bà Nguyễn Thị Huệ, con dâu thứu 9 của cụ Bương, ngậm ngùi: “Tầm 6 rưỡi sáng nay, má vô nhà tui. Thấy trong giỏ xách của má có một can nhựa 5 lít, tui hỏi má đem theo can nhựa làm gì, má nói là đi mua rượu. Thấy má ngồi chưa ấm chỗ đã đi, tui hỏi má đi đâu, má nói: “Tao đi công chuyện, bây hỏi làm gì?”. Bà Huệ có ngờ đâu đó là lần nói chuyện cuối cùng với mẹ chồng.

Chồng bà Trần Thị Vinh, con gái thứ 10 (kề út) của cụ Bương kể: “Mới 6h sáng nay, má tới nhà tui, nói chút nữa vô Giã (Vạn Ninh, Khánh Hòa – PV) thăm anh. Tui thấy má không có vẻ gì là bất thường hết”.

Theo lời bà Huệ, tên cụ Bương vẫn nằm trông sổ hộ khẩu của gia đình bà ở thôn 4, xã Hòa Vinh (huyện Đông Hòa) nhưng trên thực tế, cụ Bương sống trong căn nhà cũ ở thôn Phước Lương, xã Hòa Xuân Tây. Trước kia, tối tối con bà Huệ về đây ngủ với nội nhưng từ sau Tết đến nay thì cụ Bương ở một mình. Song cụ cũng ít khi ở nhà mà đến ở với đứa con này vài hôm rồi đến với đứa con khác vài hôm. Lúc nào cụ cũng mang theo cái giỏ xách, trong đó có quần áo và thuốc chữa bệnh tiểu đường. Mấy ngày gần đây, cụ Bương ở nhà con gái thứ tư – bà Trần Thị Giàu, bán bún phở bình dân tại xã Hòa Hiệp Trung (huyện Đông Ba).

Phận nghèo mang tên Giàu

Với bà Giàu, cái tên do cha mẹ đặt cho như một sự cợt đùa của số phận. Theo những người thân trong gia đình, bà Giàu… nghèo rớt mồng tơi! Lúc còn sống chung với chồng là ông Nguyễn Văn Lập, bà thường xuyên bị chồng đánh đập. Không chịu nổi cảnh đọa đầy với những trận đòn thừa sống thiếu chết, bà giàu đưa con về nhà mẹ đẻ sống. Ông Lập tìm đến đánh suýt chết, khiến bà mang thương tật trong một thời gian dài. Năm 2009, bà Giàu ly hôn và sống với mấy đứa con. Con đầu của bà giờ đã có gia đình, con thứ hai đang làm việc tại TPHCM, con gái út năm nay lên lớp 12. Hiện bà Giàu đang mắc bệnh trầm kha, vào TPHCM khám, bác sĩ bảo chuẩn bị khoảng 60 triệu đồng để phẫu thuật nhưng bà Giàu biết tìm đâu ra tiền để phẫu thuật?!

Bà Nguyễn Thị Huệ phán đoán: “Có khả năng má tự thiêu vì bức xúc chuyện anh rể cũ mượn 3 chỉ vàng của má đến nay chưa trả hết mà lại lấy vợ khác, trong khi chị Bốn đang trong cảnh vô cùng khó khăn, đau bệnh nhưng không có tiền chữa bệnh”. Còn bà Nguyễn Thị Mỹ Lệ, vợ ông Trần Văn Hóa, con trai của cụ Bương, rưng rưng: “Có lần tui nghe má nói: Nếu không giải quyết để con rể cũ trả vàng thì má sẽ chết tại tòa. Ai ngờ má làm thiệt!”.