Sau gần một tuần thực hiện khảo sát, đánh giá tại đập thủy điện Sông Tranh 2, sáng 10/4 các chuyên gia của Viện Khoa học và công nghệ Việt Nam đã có những kiến nghị đầu tiên về sự cố đập Sông Tranh 2 với chính quyền tỉnh Quảng Nam.

Tại cuộc làm việc, ông Trần Văn Hải, trưởng Ban quản lý dự án thủy điện 3, thừa nhận: Lượng nước rò rỉ qua thân đập chính xác là 75 lít/giây chứ không phải 30 lít/giây như công bố trước đó. (Khuyến cáo của Cục Giám định về các công trình xây dựng, Bộ Xây dựng chỉ cho phép không vượt quá 15 lít/giây). Hiện tại nước trong lòng hồ đã xuống ở cao trình 155m (trên 15m so với mực nước chết). Hiện Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) có chỉ đạo không hạ thêm mực nước để đảm bảo hiệu suất phát điện cao nhất. 

Theo ông Hải, đơn vị thi công đang có ít nhất 3 phương án xử lý sự cố con đập lúc này, tuy nhiên các phương án vẫn đang nằm trong giai đoạn thiết kế. Hiện có một số chuyên gia nước ngoài đã đến để hợp tác, nghiên cứu, nhận định vấn đề. “Nước thấm 75 lít/giây vẫn an toàn. Ở Mỹ có đập thấm 500 lít/giây nhưng vẫn tồn tại” - ông Hải nói.

Nước thấm tràn qua mái đập hạ lưu

Tuy nhiên, GS-TSKH Nguyễn Tiến Khiêm, Ủy viên Viện Cơ học cho biết: “Qua khảo sát sơ bộ, có thể nói lưu lượng nước thấm tại đập là khác thường. Nước thấm chảy lung tung và vẫn chưa kiểm soát được gây cho người nhìn có cảm giác đập bị nứt”.

Ông Khiêm cũng yêu cầu BQLDA thủy điện 3 phải quan trắc chặt chẽ về lượng nước qua khe nhiệt và các thông tin từ các senser (thiết bị đầu dò trong hầm chính đập) để cung cấp cho viện. “Nếu thu thập đầy đủ và chính xác các số liệu quan trắc, chúng tôi có thể đánh giá về độ an toàn của đập”, ông Khiêm khẳng định.

Kỹ sư Nguyễn Minh Tuấn, Chánh văn phòng Ban Phòng chống lụt bão Quảng Nam cho rằng, nói không nứt đập là chưa chuẩn xác khi chỉ quan sát bằng mắt thường. Trạm quan trắc động đất tại Huế (cách Quảng Nam 120 km) cách xa đập như vậy liệu có đo chính xác động đất tại Bắc Trà My hay không?

TS. Lê Huy Minh, Phó Viện trưởng Viện Vật lý địa cầu, Trưởng đoàn khảo sát cho biết, vùng đất Quảng Nam đã từng có những trận động đất khá lớn. Năm 1715 ghi nhận động đất tại vùng này là 4,7 độ richter (khoảng cấp 5), tâm chấn cách mặt đất khoảng 15km. Năm 1919, năm 1957 có trận động đất 4,8 độ richter (cấp 6).

Năm 2011, khu vực gần hồ thủy điện Sông Tranh 2 đã xảy ra 18 vụ động đất. Tần suất động đất có chiều giảm dần nhưng cấp độ động đất tăng lên. Ông Trần Anh Tuấn, Phó chủ tịch UBND huyện Bắc Trà My, cũng xác nhận cường độ động đất kích thích mạnh hơn các đợt xảy ra hồi cuối năm 2011. Mới đây nhất, vào lúc 11h30 ngày 6/3, một đợt động đất đã làm rung bàn, đổ cả ly uống nước.

Theo TS. Minh, động đất nhiều nhưng việc con đập có ảnh hưởng hay không cần phải phân tích các số liệu đo đạc, chưa thể kết luận chính thức vào lúc này. Nhưng những rung chấn như vậy làm người dân hoang mang lo sợ là có cơ sở. Để nghiên cứu kỹ tác động của động đất đến công trình thủy điện cũng như bờ đập cần có các trạm quan trắc, cụ thể là năm trạm được đặt trong vòng ba huyện quanh hồ thủy điện.

“Trước mắt, đề nghị Ban Quản lý dự án thủy điện 3 kiểm tra các khe nhiệt, phạm vi kiểm tra ở phía thượng lưu sâu vào thân đập từ 1,5-2m bằng phương pháp georadar. Ban quản lý phải báo cáo EVN xin kinh phí thực hiện ngay việc này” – TS. Minh cho biết.