Bài viết này sẽ tổng hợp các ca bệnh để cung cấp cho bạn kiến ​​thức liên quan đến chế độ ăn uống và tình trạng dậy thì sớm ở trẻ em.

Chuyên viên dinh dưỡng Đỗ Thị Lan, khoa Dinh dưỡng, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội cho biết, tỷ lệ trẻ dậy thì sớm trong những năm gần đây có xu hướng gia tăng, dao động 1/5.000-1/10.000 trẻ, trong đó bé gái có nguy cơ dậy thì sớm cao gấp 10 lần so với bé trai.

Trẻ dậy thì sớm có thể do di truyền, rối loạn hormone, vấn đề ở hệ thần kinh trung ương. Ngoài ra, chế độ dinh dưỡng không hợp lý khiến trẻ tăng cân nhanh, gây thừa cân béo phì làm thay đổi hormone đẩy nhanh thời gian dậy thì. Trong khi đó, trẻ suy dinh dưỡng, thiếu chất vẫn có nguy cơ dậy thì sớm do thói quen ăn uống không khoa học làm gián đoạn chu kỳ nội tiết.

Chế độ ăn uống ảnh hưởng đến thành phần hệ vi sinh đường ruột, làm thay đổi mức độ hormone giới tính estrogen, có khả năng ảnh hưởng đến thời điểm dậy thì. Một số loại vi khuẩn đường ruột ảnh hưởng đến sản xuất chất dẫn truyền thần kinh như serotonin và dopamine.

Những chất này có thể tác động lên trục vùng dưới đồi - tuyến yên - tuyến sinh dục, hệ thống chính cần thiết cho sự phát triển tuổi dậy thì.

Cũng theo các chuyên viên dinh dưỡng lưu ý một số loại thực phẩm dưới đây góp phần rút ngắn thời gian dậy thì của trẻ.

1. Thực phẩm chứa hormone: Thực phẩm chứa hormone dễ gây dậy thì sớm ở trẻ em như đồ ăn nhanh như gà rán, khoai tây chiên. Những thực phẩm này chứa quá nhiều hormone và có thể ảnh hưởng đến hệ thống nội tiết của trẻ em.

2. Thực phẩm có hàm lượng calo cao: Thực phẩm có hàm lượng calo cao có thể gây béo phì ở trẻ em, do đó làm tăng nguy cơ dậy thì sớm. Chẳng hạn như ăn quá nhiều đường, chất béo, v.v.

3. Trái cây và rau quả trái mùa: Trái cây và rau quả trái mùa có thể chứa nhiều hormone và dư lượng thuốc trừ sâu hơn, nếu tiêu thụ lâu dài có thể ảnh hưởng đến sự tăng trưởng và phát triển của trẻ.

4. Thực phẩm chứa nhiều muối gây hại hệ tiêu hóa, thận, ảnh hưởng quá trình trao đổi chất, kích hoạt hormone neurokinin B có liên quan tới sinh sản, cơ thể dậy thì sớm.

5. Ăn nhiều nội tạng động vật

Ăn nhiều protein động vật có thể làm tăng mức IGF-1, thúc đẩy tăng trưởng và đẩy nhanh quá trình dậy thì. Theo chuyên viên Lan, trẻ tiêu thụ quá nhiều protein động vật (trong thịt, sữa và các chế phẩm) so với khuyến nghị ở giai đoạn 3-7 tuổi thường sẽ dậy thì sớm hơn. Những loại thực phẩm này thường được đóng gói trong bao bì nilon, nhựa, có thể chứa hóa chất như Bisphenol A (BPA), Phthalates kích thích sản xuất estrogen, biến đổi gene...

Nội tạng động vật làm tăng nguy cơ thừa cân, béo phì và các bệnh lý gan nhiễm mỡ, rối loạn mỡ máu, dậy thì sớm.

6. Thịt vùng cổ gia cầm: Gia cầm hiện nay như gà, ngan, ngỗng, vịt... chủ yếu đều ăn thức ăn có chứa nhiều thuốc kích thích tăng trưởng, khi ăn vào sẽ tích tụ chủ yếu ở phần từ cổ trở lên đầu. Do đó, khi trẻ ăn nhiều thịt ở các khu vực này, các chất này đi vào cơ thể của trẻ, từ đó, kích thích sự phát triển, gây dậy thì sớm.

Khuyến cáo về chế độ ăn uống để phòng ngừa dậy thì sớm ở trẻ em:

1. Chế độ ăn cân bằng: Đảm bảo trẻ tiêu thụ đủ các chất dinh dưỡng cơ bản như protein, chất béo, carbohydrate và chú ý bổ sung vitamin và khoáng chất. Kết hợp thực phẩm hợp lý và tránh ăn quá nhiều một loại thực phẩm.

2. Ăn trái cây và rau quả ở mức độ vừa phải: Khuyến khích trẻ ăn nhiều trái cây và rau quả tươi, cố gắng chọn sản phẩm theo mùa để giảm nguy cơ tồn dư hormone và thuốc trừ sâu.

3. Kiểm soát lượng calo nạp vào cơ thể: tránh ăn quá nhiều thực phẩm có hàm lượng calo cao, sắp xếp chế độ ăn uống hợp lý, giữ cân nặng của trẻ ở mức bình thường.

Tóm tắt: Cần chú ý đến mối liên quan giữa chế độ ăn uống và tình trạng dậy thì sớm ở trẻ em, phòng ngừa dậy thì sớm bắt đầu từ chế độ ăn uống. Cha mẹ nên sắp xếp chế độ ăn uống cho trẻ hợp lý để đảm bảo trẻ nhận được dinh dưỡng đầy đủ, cân đối, tạo điều kiện tốt cho sự phát triển khỏe mạnh