Nếu Nga động binh, lực lượng vũ trang Ukraine có thể ứng phó tốt hơn so với Gruzia hồi 2008. Tuy nhiên, quân đội Ukraine bị phân tán, thiếu sẵn sàng chiến đấu và nhiều trang thiết bị còn nằm trong kho lưu trữ. Sự trung thành với chính quyền mới ở Kiev cũng là một dấu hỏi.

Lực lượng vũ trang của Ukraine khá nhỏ, thiếu sự đầu tư và không thể ứng phó nếu tình hình căng thẳng hiện tại leo thang thành chiến tranh

Binh sĩ tinh nhuệ

Theo nguồn dữ liệu trực tuyến Europa World, số lượng quân nhân tại ngũ của Nga năm 2012 là 845.000 người. Trong khi đó, con số này ở Ukraine chỉ là 130.000.

Nga đang có khoảng 150.000 binh sĩ tại các khu quân sự ở khu vực giáp với phía đông Ukraine. Moscow có thể điều động lực lượng đặc chủng như Sư đoàn không vận 7 có căn cứ tại thành phố Novorossiysk hay nhiều nhóm đặc nhiệm. Ngoài ra, Nga còn có khả năng huy động binh sĩ tinh nhuệ của Bộ Nội vụ, đơn vị được huấn luyện tác chiến và có trang bị phù hợp để ứng phó với tình huống như hiện tại.

Tương quan lực lượng giữa Nga và Ukraine. Đồ họa: IISS/BBC

Ukraine được thừa hưởng một số lượng đáng kể các loại vũ khí sau khi Liên Xô tan rã. Do đó, quân đội Ukraine được xem là hình ảnh phản chiếu nhỏ hơn của quân đội Nga, với trang bị tương tự, nhưng Kiev không có nguồn vốn để hiện đại hóa vũ khí trong những thập kỷ sau đó.

Ngân sách quốc phòng của Nga trong năm 2012 là 78 tỷ USD, vượt xa con số 1,6 tỷ USD của Ukraine, tạp chí quốc phòng Jane's Defence Weekly cho hay.

Tháng 6/2011, một chuyên gia quân sự đã dự đoán rằng quân đội Ukraine sẽ trở nên "vô nghĩa" chỉ trong vòng 10 năm nếu quốc gia này không thay đổi cách đầu tư cho quốc phòng.

Tờ Nezavisimaya Gazeta dẫn lời Valentin Badrak, một giám đốc điều hành của Trung tâm Quân đội, Chuyển đổi và Nghiên cứu giải trừ quân bị Ukraine (CACDS), cho biết chương trình phát triển Lực lượng vũ trang Ukraine (UAF) đang "ở con số 0".

Ukraine có kinh nghiệm nhưng còn ít và hạn chế khi tham gia các hoạt động của NATO. Cơ cấu quân đội của quốc gia này đã được hiện đại hóa đến một mức độ nhất định nhưng vẫn còn thiếu sự sắc bén bởi trang thiết bị ít được bảo dưỡng hoặc chỉ xếp xó.

Ukraine còn phải tự đảm bảo an toàn cho chính mình. Dù là một quốc gia đối tác của NATO nhưng Ukraine chưa nhận được sự cam kết đảm bảo an toàn nào từ khối này.

Trong khi đó, Nga ngay từ đầu đã ở vị trí lãnh đạo, có ảnh hưởng lớn tới Crimea, bán đảo phía nam Ukraine. Việc triển khai binh sĩ của Nga càng khiến quy mô quân sự Ukraine ở đây trở nên nhỏ bé.

Lực lượng tiếp viện

Theo CIA World Factbook, Ukraine hiện có 15,7 triệu người trong độ tuổi từ 16 đến 49 có thể tham gia nghĩa vụ quân sự. Con số này ở Nga là 45,6 triệu người.

Những con số này được Bộ trưởng Quốc phòng tạm quyền Ukraine Ihor Tenyuh lưu tâm. Trong phiên họp quốc hội hôm 2/3, ông Tenyuh nói rằng Ukraine không có đủ sức để chống lại Nga và kêu gọi sử dụng biện pháp ngoại giao để giải quyết khủng hoảng hiện tại.

Khu vực Nga đóng quân ở bán đảo Crimea theo thỏa thuận năm 2010. Thỏa thuận này cho phép Nga có thể đóng 161 máy bay tại căn cứ không quân ở Kacha và Gvardeyskaya, 388 tàu trên vùng biển của Ukraine và 25.000 binh sĩ cùng với thủy thủ tại thành phố Sevastopol và Feodosia. Đồ họa: RIA Novosti/BBC

Dù Hạm đội Biển Đen có vẻ đã lỗi thời, căn cứ quân sự của Nga ở Crimea có thể cung cấp nhân lực đầy đủ để có thể giành quyền kiểm soát các căn cứ chính, phong tỏa đơn vị quân sự của Ukraine trong căn cứ của họ. Moscow vẫn đang xem xét lựa chọn gửi thêm nhiều đơn vị tiếp viện hơn nếu chiến tranh thực sự nổ ra.

Cho đến nay, phần lớn các hoạt động quân sự được cho là của Nga đều không gây đổ máu. Họ chỉ phải đối mặt với sự chống cự thụ động và yếu ớt từ các đơn vị quân đội Ukraine.

Giai đoạn quân sự khởi đầu của cuộc khủng hoảng hiện tại đang dần kết thúc. Tuy nhiên, nếu quân đội Nga di chuyển vào phía đông Ukraine, điều này có thể thúc đẩy căn thẳng leo thang lên mức mới. Nó không đến mức làm xảy ra một cuộc chiến tranh cơ giới quy mô, dù một số đơn vị quân đội của Ukraine sẽ chiến đấu. Nhưng nguy hiểm hơn là một động thái như vậy có thể khiến các cuộc giao tranh giữa những nhóm người ủng hộ và phản đối Nga xảy ra.