Những ngày sau Tết Nguyên đán 2016, cư dân mạng liên tục chia sẻ tin tìm 2 trẻ lạc. Nạn nhân là hai bé Đỗ Ngọc Tường Vy (5 tuổi) và bé Đỗ Minh Trí (3 tuổi).

Nhiều tháng không biết con ở đâu

Sự việc khiến nhiều người cảm thông khi hai cháu còn quá bé đã phải sống xa cha mẹ. Nhiều lời đồn đoán về số phận của Vy và Trí đã đưa ra.

Nguyễn Thị Thanh Lan (24 tuổi, ở xã Tam Kỳ, huyện Kim Thành, Hải Dương) là mẹ của 2 bé kể, chị và anh Đỗ Văn Khởi (27 tuổi, hiện đang đi xuất khẩu lao động ở Đài Loan) lấy nhau nhưng không được gia đình bên ngoại đồng ý. Do đó, cả hai không đăng ký kết hôn.

Những ngày sau, Lan nhập khẩu vào gia đình anh Khởi. Khi có con, người phụ nữ này có ghi rõ trong giấy khai sinh cha của những đứa trẻ là Đỗ Văn Khởi. Đôi vợ chồng này sống cùng bà Bùi Thị Chờ (56 tuổi, mẹ anh Khởi).

Theo lời kể, anh Khởi là lao động tự do, còn chị Lan là công nhân khu công nghiệp cách nhà khoảng hơn 10 km. Bà Chờ làm công việc đồng áng. Gần đây, anh Khởi đi xuất khẩu lao động tại Đài Loan nên chỉ còn mẹ chồng và nàng dâu ở nhà.

Ảnh ba mẹ con chị Lan. Ảnh: T.Linh

Thấy con dâu đi sớm về khuya, đôi khi phải làm tăng ca qua đêm, thiếu sự chăm sóc hai cháu nội nên bà Chờ nghi ngờ con dâu thiếu chung thủy với chồng. Trong khi đó, con dâu thì cho rằng mẹ chồng không thông cảm nên áp lực và tỏ ra chán nản. Đỉnh điểm của mâu thuẫn khiến chị Lan phải đưa 2 con ra khỏi nhà bà nội.

Ngày 19/12/2015, chị Lan quay lại nhà chồng lấy một số đồ đạc cá nhân thì bị bà Chờ cùng họ hàng giữ lại. Họ yêu cầu Lan đưa hai bé quay trở lại. Vụ việc lớn tiếng khiến Công an xã Tam Kỳ phải can thiệp.

Theo lời kể của chị Lan, tại trụ sở ủy ban xã Tam Kỳ, chị được trưởng công an xã là ông Nguyễn Tiến Quynh giải thích rằng: “Em cứ đem con về cho bà Chờ nuôi đi, không anh sẽ bắt bạn đi cùng em về tội bắt cóc…”.

Do lo sợ người bạn đi cùng bị liên lụy, chị Lan đã điện nhờ một người bạn khác đưa hai đứa con của mình đến trụ sở ủy ban xã, giao lại cho bà Chờ. Ngay ngày hôm sau (tức 20/12/2015) chị Lan quay trở lại nhà bà Chờ để gặp con nhưng ngôi nhà đã cửa đóng then cài, bà Chờ cùng hai cháu bé đã không còn ở địa phương từ đó đến nay.

Nhớ con và vô cùng lo lắng, chị Lan tìm ở nhà những người họ hàng quen biết nhưng vẫn không thấy bóng dáng bà Chờ cùng hai đứa con của mình. Số điện thoại bà Chờ vẫn dùng luôn trong tình trạng thuê bao không liên lạc được.

“Có một lần liên lạc được với bà Chờ nhưng bà ấy lại nói rằng 'con mày mày giữ chứ tao giữ làm gì…' khiến tôi vô cùng hoang mang, không biết giờ này con tôi đang ở đâu, được ai chăm sóc không…”, chị Lan nói.

Chính quyền vào cuộc chậm trễ

Ngay sau khi không được gặp con, không biết về hình hình của con, chị Lan đã có đơn gửi lên công an xã Tam Kỳ yêu cầu giúp đỡ tìm con nhưng đến nay vẫn chưa có hồi đáp. Tiếp tục, chị Lan đã gửi đơn lên công an huyện Kim Thành, Hải Dương nhưng theo phản ánh của chị Lan, cho đến thời điểm hiện tại cũng chưa có kết quả gì.

Chị Lan đăng tin tìm con trên mạng xã hội, dán tờ rơi khắp Hải Phòng.

Bà Nguyễn Thị Thái - Chủ tịch hội phụ nữ xã Tam Kỳ xác nhận: “Bà Chờ là chi hội trưởng chi hội phụ nữ đội 14 thôn Nghĩa Xuyên của xã Tam Kỳ. Nhiều tháng nay, bà Chờ đã không có mặt ở địa phương vì nhiều lần cần họp về công tác hội, tôi đã cho người đến tận nhà tìm bà ấy nhưng không thể gặp, số điện thoại cũng không liên lạc được, không ai biết bà ấy đang ở đâu”.

Đại diện Ban công an xã Tam Kỳ, ông Nguyễn Tiến Quynh cũng thừa nhận: “Tôi nhận đơn của chị Lan, đã nhiều lần gửi giấy mời đến bà Chờ để lên xã hòa giải nhưng nhà luôn đóng cửa, không có người sinh sống. Công an xã đã báo cáo lên huyện vụ việc này. Trách nhiệm của chúng tôi chỉ đến thế!”.

Thông tin về vụ việc, ông Nguyễn Toan - Phó trưởng công an huyện Kim Thành, Hải Dương cho biết: “Công an huyện đã nhận được đơn của chị Lan, hiện công an huyện đã về xã Tam Kỳ để xác minh vụ việc”.

Liên quan đến các tình tiến trong vụ việc, luật sư Giang Hồng Thanh - Văn phòng luật sư Giang Thanh, Hà Nội đã phân tích rõ:  Với hành vi ngăn cản cha, mẹ thực hiện quyền, nghĩa vụ với con, người ngăn cản đã vi phạm Điều 53 Nghị định số 167/2013/NĐ-CP ngày 12/11/2013 quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực phòng, chống bạo lực gia đình, cụ thể là:

“Điều 53. Hành vi ngăn cản việc thực hiện quyền, nghĩa vụ trong quan hệ gia đình giữa ông, bà và cháu; giữa cha, mẹ và con; giữa vợ và chồng; giữa anh, chị, em với nhau.

Phạt cảnh cáo hoặc phạt tiền từ 100.000 đồng đến 300.000 đồng đối với hành vi ngăn cản quyền thăm nom, chăm sóc giữa ông, bà và cháu; giữa cha, mẹ và con, trừ trường hợp cha mẹ bị hạn chế quyền thăm nom con theo quyết định của tòa án; giữa vợ và chồng; giữa anh, chị, em với nhau”.

Tuy nhiên nếu bà Chờ tiếp tục không mang các con của chị Lan quay về trả lại cho chị Lan, bà Chờ có dấu hiệu của hành vi Chiếm đoạt trẻ em được quy định tại Điều 120 Bộ luật hình sự.

Đối với trách nhiệm của Công an xã Tam Kỳ, việc giao hai con của chị Lan cho bà Chờ nuôi nấng, chăm sóc là việc làm không đúng thẩm quyền. Theo quy định của pháp luật, thẩm quyền này thuộc về Tòa án.

Ngoài ra có thông tin về việc mặc dù chị Lan và anh Khởi chưa có đăng ký kết hôn, tuy nhiên trong giấy khai sinh của các con chị Lan vẫn có cả tên của anh Khởi ở mục cha. Như vậy là không đúng với quy định tại Nghị định số 158/2005/NĐ-CP ngày 27/12/2005 về đăng ký và quản lý hộ tịch có hiệu lực vào thời điểm đó (Sau này đã được thay thế bằng Nghị định số 123/2015/NĐ-CP ngày 15/11/2015)

Điều 15 Nghị định số 158/2005NĐ-CP quy định về Thủ tục đăng ký khai sinh như sau:

1. Người đi đăng ký khai sinh phải nộp giấy chứng sinh (theo mẫu quy định) và xuất trình Giấy chứng nhận kết hôn của cha, mẹ trẻ em (nếu cha, mẹ của trẻ em có đăng ký kết hôn)...

3. Trong trường hợp khai sinh cho con ngoài giá thú, nếu không xác định được người cha, thì phần ghi về người cha trong sổ đăng ký khai sinh và Giấy khai sinh để trống".