PV có cuộc phỏng vấn ông Trần Đức Phong - Vụ trưởng Vụ Thực hành quyền công tố và kiểm sát điều tra án ma túy (Vụ 1C), VKSND tối cao về mối hiểm họa mang tên ma túy tổng hợp.

Ông Trần Đức Phong - Vụ trưởng Vụ 1C.

Ma túy tổng hợp là “điểm nóng” trong năm 2012

Ông nhìn nhận thế nào về việc gần đây tội phạm về ma túy tổng hợp ở nước ta đang có diễn biến phức tạp?

Bên cạnh các loại ma túy truyền thống như heroin, thuốc phiện, hiện ở nước ta đã xuất hiện nhiều loại ma túy mới, trong đó có ma túy tổng hợp. Vì ma túy tổng hợp được chế biến từ gốc của một số loại thuốc, hóa chất, nên một số đường dây tội phạm trong nước đã lợi dụng những kẽ hở trong khâu quản lý để thu gom những thuốc tân dược có chứa một hoạt chất gây nghiện tỉ lệ thấp.

Sau đó, chúng đã dùng công nghệ mới để chiết xuất ra thành ma túy rồi bán cho các con nghiện. Cụ thể, thời gian gần đây cơ quan chức năng đã đấu tranh, khám phá, triệt phá một số đường đây phạm tội theo dạng này. Ví dụ như ở Nghệ An, một số đối tượng người Việt Nam từng sinh sống ở nước ngoài đã đem công nghệ điều chế, chiết xuất các chất ma túy tổng hợp về Việt Nam, mở xưởng sản xuất, điều chế ma túy tổng hợp tại chỗ.

Trong năm 2012 này, các đường dây sản xuất, vận chuyển ma túy tổng hợp chính là “điểm nóng” mà Bộ Công an cũng như VKSND tối cao đang tập trung để triệt phá.

Có hiện tượng mua gom tân dược để chiết xuất ma túy

Vụ chế xuất ma túy tổng hợp trái phép bị phát hiện ở Nghệ An hồi cuối tháng 3/2012.

Vậy việc bùng phát các xưởng tự chế ma túy tổng hợp có phải do thuốc tân dược được bán rộng rãi?

Theo quy định, thuốc chữa bệnh có chứa tiền chất ma túy với tỉ lệ rất thấp vẫn được phép lưu hành, còn nếu có hàm lượng lớn thì cơ quan chức năng đã có những biện pháp quản lý theo chế độ đặc biệt. Hơn nữa, nếu kinh doanh sử dụng thuốc sai quy định thì trong luật đã có điều chỉnh bằng tội vi phạm chế độ quản lý sử dụng thuốc gây nghiện theo Điều 201 Bộ luật Hình sự.

Tuy nhiên, trên thị trường hiện nay có một số loại thuốc có chứa tiền chất ma túy dưới ngưỡng bị quản chế như thuốc ho, thuốc giảm đau... Bản thân ngành y tế đã có quy định các hiệu thuốc chỉ được bán các loại thuốc này với số lượng không vượt quá 15 ngày cho một người sử dụng, nhưng vì lợi nhuận mà nhiều nhà thuốc vẫn “vô tư” vi phạm. Vì vậy, một mặt cơ quan chức năng phải tập trung đấu tranh với các tội phạm, mặt khác cần phải nâng cao các biện pháp quản lý các loại thuốc có chứa tiền chất ma túy.

Thực tế cho thấy, qua quá trình điều tra, VKSND tối cao đã phát hiện nhiều đường dây đi mua hộ, mua gom một số loại tân dược có chứa tiền chất ma túy trên thị trường Việt Nam để chiết xuất thành ma túy tổng hợp.

Sẽ có kiến nghị để “bịt” kẽ hở pháp luật

Thưa ông, trước thực tế ấy, chúng ta cần có biện pháp gì để các loại tân dược ấy không trở thành nguyên liệu sản xuất ma túy tổng hợp?

Thuốc chữa bệnh là nhu cầu của xã hội, chúng ta không thể cấm người dân chữa bệnh và quyền được tiếp xúc với những thành tựu y tế. Vì thế việc đấu tranh với những hành vi phạm tội mua bán tân dược có chứa tiền chất ma túy là rất khó khăn. Trong luật quy định rõ nếu mục đích buôn bán mua tân dược về để sản xuất ma túy thì sẽ bị xử lý hình sự nhưng để xác định rõ các đối tượng mua bán thuốc dùng vào mục đích gì thì không hề đơn giản.

Tôi chỉ muốn nhấn mạnh, ngoài góc độ quản lý nhà nước, ngành y tế phải tăng cường quản lý sát sao hơn đối với những loại thuốc này. Ngành y tế phải xem đây là một hàng hóa đặc biệt, cần phải sử dụng ý chí của nhà nước để có các biện pháp chế tài cụ thể như thanh tra, kiểm tra đột xuất.

Hay như khi người mua bán thuốc lẻ phải có đơn thuốc của bác sĩ, hoặc đối với loại thuốc quy định không cần kê đơn thì chỉ được mua một lượng nhỏ. Khi đã có những chế tài, biện pháp xử lý cụ thể như vậy thì những người vi phạm sẽ phải gánh chịu hậu quả.

Hiện nay, ở góc độ phòng chống tội phạm ma túy, VKSND tối cao đã có những chủ trương quyết liệt như tăng cường hướng dẫn nghiệp vụ chuyên môn cho các địa phương cũng như phối hợp với các cơ quan điều tra để nhanh chóng phát hiện, bóc gỡ kịp thời với những đường dây mua bán, sản xuất ma túy tổng hợp.

Mặt khác, trong thời gian sắp tới VKSND tối cao sẽ sớm có kiến nghị với các cơ quan chức năng nhằm tăng cường các biện pháp quản lý đối với các loại thuốc tân dược có chứa tiền chất ma túy để hạn chế tối đa việc lợi dụng kẽ hở của pháp luật để phạm pháp.

Xin cám ơn ông!