Theo tờ Business Insider hôm 26/4, bộ phim tài liệu có tên Unclaimed (tạm dịch: Vô thừa nhận) sẽ giới thiệu với thế giới cựu trung sĩ lục quân Mỹ John Robertson, người được cho là bị mất tích ở Việt Nam năm 1968 và bị bỏ lại trong bốn thập kỷ.

Đã cưới một y tá Việt Nam

Theo tờ Business Insider, Robertson đã không còn nói được tiếng Anh sau 44 năm. Song ông vẫn còn nhớ rằng ông từng là binh sĩ Mỹ, sinh tại Alabama, còn có một gia đình ở Mỹ và bị bắn rơi trực thăng tại Lào năm 1968 trong một sứ mệnh bí mật.

Bộ phim Unclaimed của đạo diễn từng đoạt giải Emmy Michael Jorgensen sẽ được công chiếu lần đầu tại liên hoan phim phim tài liệu Hot Docs lần thứ 20 ở Toronto (Canada) vào ngày 30/4.

Jorgensen tin rằng các khán giả ở Mỹ sẽ phải choáng váng khi xem bộ phim Unclaimed tại liên hoan phim G.I. ở thủ đô Washington vào tháng 5.

Theo lời kể của Robertson, ông bị bắt tại một khu rừng ở miền Bắc Việt Nam sau khi bị bắn rơi vào năm 1968. Sau đó, ông được trả tự do và đã cưới một y tá Việt Nam, người từng chăm sóc cho ông. Robertson lấy tên người chồng quá cố của người nữ y tá và họ đã có với nhau những người con. Ông hiện sống tại một ngôi làng ở Nam Trung bộ.

Cựu binh 76 tuổi này hiện chỉ có thể nói được tiếng Việt. Ông không thể nhớ được ngày sinh hoặc tên của những người con ở Mỹ.

Bộ phim tài liệu Unlaimed lần theo hành trình kịch tính của cựu binh Mỹ từng tham chiến ở Việt Nam Tom Faunce nhằm chứng minh người đàn ông mà ông nghe kể trong một sứ mệnh nhân đạo ở Đông Nam Á vào năm 2008 quả thật là một “người anh em” lục quân từng được xếp vào dạng KIA (chết trong lúc chiến đấu) và sau đó trôi vào quên lãng.

Jorgensen nói với tờ Toronto Star rằng cả ông cũng tỏ ra bi quan khi Faunce đến gặp ông vào năm 2012 và giải thích rằng người đàn ông mà ông gặp ở Việt Nam là một “người anh em lục quân” thuộc lực lượng biệt kích Mũ nồi xanh John Hartley Robertson. Tuy nhiên, Jorgensen đã tin ở điều này sau khi đến Việt Nam và gặp chính Robertson.

Bộ phim tài liệu đưa ra một số bằng chứng khá thuyết phục về sinh quán của Robertson, kể cả một cuộc hội ngộ đẫm nước mắt với người chị gái 80 tuổi còn sống, bà Jean Robertson-Holly, vào tháng 12/2012 ở thành phố Edmonton (Canada).

“Jean nói: Không còn nghi ngờ. Tôi chắc chắn đó là nó khi xem video, song khi tôi ôm lấy đầu nó và nhìn vào mắt nó, không còn gì nghi ngờ về việc đó là em trai tôi”, ông Jorgensen kể lại.

Chính vì vậy, bà Robertson-Holly tuyên bố việc thử ADN là không cần thiết. Có một điều khó hiểu là vợ và hai con người Mỹ của Robertson, những người lúc đầu đồng ý tham gia thử ADN, đã đột ngột thay đổi quyết định mà không một lời giải thích, theo ông Jorgensen.

“Một số người gợi ý với tôi có thể là vì các con gái không muốn biết đó có phải là cha họ không. Đó là một cuộc chiến tệ hại, cách đây đã lâu. Chúng tôi chỉ muốn nó trôi vào quá khứ”, ông Jorgensen giải thích.

"John Hartley Robertson là người Pháp"?

Tuy nhiên, theo thông tin chưa được kiểm chứng từ website www.macvsog.cc, một website không chính thức chuyên đăng tin tức về Nhóm nghiên cứu và quan sát thuộc Bộ chỉ huy Viện trợ quân sự Mỹ tại Việt Nam (MACVSOG), người đàn ông sống tại Việt Nam tự nhận là trung sĩ John Hartley Robertson là người Pháp, có thời gian dài sống tại Campuchia, có vợ Việt và vài người con.

Wesbite này khẳng định từ năm 2009 rằng người đàn ông nhận là Robertson mà ông Faunce gặp gỡ từng bị Cục Điều tra Liên bang Mỹ (FBI) xem là kẻ lừa đảo. Thanh Niên Online chưa thể kiểm chứng những thông tin này.

Trong khi đó, Hugh Tran, một sĩ quan cảnh sát người Canada gốc Việt, từng đi theo làm phiên dịch Jorgensen và Faunce tại Việt Nam, cho hay Robertson nói tiếng Việt như người Việt chính cống và không pha giọng Mỹ, theo Toronto Star.

“Thành thực mà nói, sau khi tôi phỏng vấn ông ấy lần đầu tiên, tôi chắc 90% ông ấy là MIA (missing in action - mất tích trong chiến đấu). Tôi vẫn chưa tin hẳn… cho đến lúc tôi chứng kiến cảnh gia đình hội ngộ”, Tran nói với tờ Toronto Star.

Theo đạo diễn Jorgensen, làm sáng tỏ câu chuyện của Robertson là một quá trình mất nhiều thời gian.

"Những ký ức đó hiện ra. Tôi kể anh nghe một ví dụ không có trong phim. Giây phút ông ấy bước vào phòng ở Edmonton, ông ấy biết đó là Jean. Ông ấy nói với Henry, chồng của bà: Ồ, tôi nhớ anh từng làm việc trong một hiệu thuốc", ông Jorgensen kể với tờ Toronto Star.

Henry quả thực từng là một dược sĩ trong 50 năm, theo Jorgensen.

Jean và Henry bị thương nặng trong một tai nạn xe hơi xảy ra vài ngày sau cuộc tái ngộ và hiện vẫn còn nằm viện. Trước đó, họ nói với Faunce rằng họ quyết tâm tìm lại công bằng cho Robertson và muốn trả lời câu hỏi tại sao ông ấy lại bị bỏ lại Việt Nam. Cho đến nay, vẫn chưa có quan chức nào liên hệ với gia đình của Jean.

Với Robertson, ông đã trở lại Việt Nam và không muốn rời khỏi đây, sau khi hoàn thành ước nguyện gặp lại gia đình một lần trước khi nhắm mắt, theo Toronto Star.