Sáng sớm, đọc được tin Hoài Lâm hoá thân thành nghệ nhân hát xẩm Hà Thị Cầu mà mình nổi hết cả da gà.

Lật đật vào Youtube kiếm video coi thử. Chăm chú theo dõi tới khúc bạn í run rẩy bước lên sân khấu, run rẩy kéo nhị và vang giọng hát "Nghĩa mẹ sinh thành chớ có quên...". Mình chảy nước mắt luôn.

Màn biểu diễn hát xẩm của Hoài Lâm khi hoá thân thành nghệ nhân Hà Thị Cầu

Tất nhiên, cảm xúc của mình đến từ tình cảm riêng tư và nhiều dự án cá nhân với cụ Hà Thị Cầu còn đang dang dở nhưng mình đã chẳng bao giờ làm được nữa. Nhưng không thể phủ nhận tài năng và phần trình diễn xuất thần của Hoài Lâm trong việc đẩy cảm xúc của mình lên đỉnh điểm.

Bạn này vốn là nghệ sĩ nhỏ tuổi miền tây, lại có thể hoá thân thành nghệ nhân lão làng hàng đầu đất Bắc. Không chỉ diễn đạt về ngoại hình, cử chỉ, dáng điệu, Hoài Lâm còn "diễn" quá tốt về giọng hát và cách hát của một bộ môn nghệ thuật sắp sửa thất truyền.

Hiếm khi nào coi một show giải trí, tràn ngập tiếng cười mà mình lại xúc động nhiều như vậy.

Lần 1 là lúc coi Đạo diễn Nguyễn Quang Dũng và ca sĩ Mỹ Tâm "chất vấn" bạn Nguyễn Ngọc Hiếu về hành trình chuyển giới trên sóng Vietnam Idols.

Lần 2 là tiết mục nhảy vì môi trường của Ngân Khánh và Kristian trong đêm chung kết Bước Nhảy Hoàn Vũ.

Lần 3 là tiết mục hoá thân thành nghệ nhân xẩm của Hoài Lâm trong Gương Mặt Thân Quen.

Có lần, mình nói với một bạn đấu tranh cho quyền của những người đồng tính - song tính và chuyển giới (LGBT) rằng các bạn mất mấy năm vận động, làm đủ mọi chương trình nhưng mục đích mong muốn xã hội thừa nhận và thông cảm chắc cũng chỉ "một chín một mười" với vài phút tâm sự ngắn ngủi của "Hương Giang Idols" trên sóng truyền hình.

Nhiều nỗ lực, nhiều tiền của, nhiều tâm huyết, nhiều chương trình của các tổ chức xã hội dân sự hoạt động trong lĩnh vực môi trường chưa chắc tạo được cảm xúc thật và qua đó tác động đến nhận thức của mọi người về hiểm hoạ toàn cầu như tiết mục biểu diễn trên nền Earth Song như Ngân Khánh.

Tương tự, mình cũng cho rằng bao nhiêu dự án, bao nhiêu bài báo, bao nhiêu phóng sự truyền hình về cụ Hà Thị Cầu chưa chắc đã hiệu quả bằng vài phút run rẩy của Hoài Lâm trên sóng của Gương Mặt Thân Quen.

Sau đêm phát sóng, có bao nhiêu bạn trẻ phát cuồng bởi Hoài Lâm thì sẽ có bấy nhiêu người biết đến và ấn tượng với cái tên "Hà Thị Cầu - nghệ nhân hát xẩm". Sẽ có chừng đó người tìm kiếm "cụ Cầu" ở Google. Sẽ có hàng chục ngàn phút nhạc xẩm được play trên các trang nhạc trực tuyến - dù chỉ là tò mò nghe thử. Và quan trọng hơn, cụ lại thêm một lần nữa được nhiều người nhớ đến. Thông qua hình ảnh, và giọng nhạc rất đặc biệt mà cụ đã dành cả cuộc đời theo đuổi.

Chứ không phải chỉ "phủ sóng" tràn ngập trên báo mạng vì đã... qua đời một cách đầy cay đắng. Và thời thượng.

Nên chăng thiết lập một công thức mới cho việc truyền thông cho các dự án xã hội bao gồm: Độ phủ của sóng truyền hình, format hấp dẫn của các show thực tế, sự thăng hoa của nghệ sĩ và lồng ghép thông điệp của các vấn đề thời đại.

Mình không phủ nhận đây là những nhận xét cực kỳ cảm tính cá nhân, chẳng dựa trên một số liệu cân đong đo đếm nào cụ thể. Vì thực ra, việc đấy cũng không quan trọng. Mình chỉ muốn tôn vinh (một cách hơi thái quá) những khía cạnh tích cực mà các bạn nghệ sĩ trẻ làm được dựa trên sự nổi tiếng và ảnh hưởng của bản thân.

Giải trí thuần tuý mang lại niềm vui và tiếng cười cho khán giả trong giây lát. Nhưng những thông điệp xã hội ẩn chứa đằng sau những tràng cười sảng khoái đó, khiến người ta phải suy ngẫm, thay đổi và hành động mới là nhát búa quyết định để "đóng đinh" tên tuổi nghệ sĩ vào tâm trí của nhiều thế hệ. Xin thành thật chúc mừng nghệ sĩ Hoài Lâm.