Không chỉ đưa ra mức lợi nhuận mập mờ, khó hiểu, nhiều sản phẩm của các công ty kinh doanh hàng đa cấp còn có giá cắt cổ mà hiệu quả sử dụng rất khó lường.

6 giờ sáng, đứng trên cầu Đà Rằng (cũ) ở TP Tuy Hòa, tỉnh Phú Yên, thế nào cũng thấy nhiều thanh niên ăn mặc chỉnh tề đi xe máy chở phía sau những chiếc thùng to hướng về các huyện Đông Hòa, Tây Hòa, Sông Hinh. “Bán hàng đa cấp đấy!” - anh Nguyễn Văn Thuận, một kỹ sư ngành bảo vệ thực vật, nói khi tôi thắc mắc.

“Nổ” tung trời

Theo anh Thuận, nhiều tháng qua, nhóm thanh niên bán hàng đa cấp ấy tung hoành khắp các miền quê ở Phú Yên. “Vợ tôi cũng bị dính rồi. Hôm trước, vợ tôi bỏ ra đến 2,5 triệu đồng mua túi hàng chỉ là kem đánh răng, giấy vệ sinh, bàn chải… vì họ dụ chỉ lấy tiền trước một nửa, phần còn lại khi nào trả cũng được” - anh Thuận kể.

Bà Đoàn Thị Bằng, vợ ông Trần Văn Dũng - Bí thư thôn Mỹ Phú 1, xã An Hiệp, huyện Tuy An, tỉnh Phú Yên, đến giờ vẫn ấm ức về việc bị lừa mua thực phẩm tăng lực hơn 2 tháng trước. Lần ấy, một công ty đến xã rao bán loại thực phẩm có tên Bách lực với các công dụng ăn ngon, ngủ yên, khỏe mạnh, đặc biệt là trong “chuyện ấy”. “Nghe bùi tai nên tôi mua 2 hộp với giá 1 triệu đồng về cùng chồng dùng. Ai ngờ nó như thuốc ngủ, uống vào là ngủ li bì nên tôi vứt luôn” - bà Bằng kể.

Cảnh giới thiệu về hợp tác thu lợi từ văn phòng của Công ty P.G.B 68 Chi nhánh Gia Lai Ảnh: KỲ NAM

Được một thành viên giới thiệu, chúng tôi tìm đến nhà ông D.T.X, đại diện một công ty bán thực phẩm chức năng tại Phú Yên. Ông X. nguyên là giám đốc một sở ở tỉnh này mà như ông nói, đã bán hàng khi còn đương chức. Cách đầu tiên ông chào hàng là chỉ vào bức ảnh khổ lớn của quả bóng vàng FIFA 2012 Messi treo trên tường và “nổ”: “Messi có sức khỏe như thế là nhờ dùng sản phẩm này đấy. Bây giờ, Cristiano Ronaldo cũng chuyển sang dùng rồi. Ánh Viên cũng nhờ sản phẩm này thôi. Còn Phạm Văn Mách thì dùng lâu rồi. Từ năm 1986 đến giờ, Tập đoàn NASA của Mỹ hợp đồng duy nhất với công ty này để cung cấp thực phẩm cho các phi hành gia”.

Tiếp đến, ông X. dẫn chứng mình từng mắc đủ thứ bệnh từ cao huyết áp đến gout nhưng sau khi sử dụng thực phẩm chức năng của công ty này đã khỏi bệnh. Chưa hết, ông đo chiều cao, cân nặng, vòng bụng của chúng tôi rồi phán bị mỡ trong máu, gan nhiễm mỡ, cao huyết áp,… nếu dùng thực phẩm chức năng của công ty sẽ khỏi bệnh. Khi tôi ngỏ ý muốn làm thành viên, vợ chồng ông X. vồ vập: “Em sẽ được chiết khấu 25% khi mua sản phẩm. Nếu mua một đơn hàng có giá trị 10 triệu đồng trở lên thì em sẽ được chiết khấu 35%. Nếu em có được một vài thành viên “con” thì ngồi không cũng hưởng 10%. Người nào đông khách hàng, thành viên thì mức chiết khấu càng cao. Như tôi, bèo bèo mỗi tháng cũng nhận mấy lần lương giám đốc sở trước đây” - ông X. gạ gẫm.

Lợi nhuận từ lòng hảo tâm

Đầu tư 36 triệu đồng, sau 3 tháng có thể thu về đến 95 triệu đồng là lời hứa của Công ty CP Đầu tư Thương mại P.G.B 68 Chi nhánh Gia Lai tại đường Tô Hiến Thành, TP Nha Trang, tỉnh Khánh Hòa. Trong vai một khách hàng, chúng tôi tiếp cận văn phòng giao dịch của công ty nằm sâu trong một quán cà phê. Tại đây, bà M., phụ trách văn phòng, giới thiệu về sản phẩm cà phê mới của Mỹ và cho biết đây là cơ hội đầu tư tuyệt vời với lợi nhuận cao. Để tạo niềm tin, bà M. đưa cho chúng tôi xem hợp đồng của một khách hàng, trong đó nêu rõ nội dung hợp tác là kinh doanh, tiêu dùng và phân chia lợi nhuận. Cụ thể, người mua đầu tư 36 triệu đồng để đặt đơn hàng 35 hộp cà phê hoặc 500 thẻ uống cà phê. Sau đó, trong 3 tháng tiếp theo, mỗi tháng khách hàng được nhận lợi nhuận lần lượt là 9 triệu, 26 triệu và 60 triệu đồng. Khi chúng tôi hỏi tiền đâu để trả cho người tham gia, bà M. nói: “Công ty cà phê này ở Mỹ, làm ăn có lãi nên muốn… chia lợi nhuận cho thành viên (!?)”.

Ông D.T.X quảng cáo một loại thực phẩm chức năng như “thần dược” Ảnh: HỒNG ÁNH

Một thời gian sau, chúng tôi quay lại văn phòng giao dịch này để xin hợp tác đầu tư mở quán cà phê thì gặp một người tên V. Anh này cho biết trước hết phải là thành viên của hệ thống, nghĩa là phải mua gói hợp đồng 36,65 triệu đồng. Tuy nhiên, lần này mức lợi nhuận lên đến 99 triệu đồng, chia làm 5 tháng lãnh. “Nếu không, có thể mua gói 12,65 triệu đồng nhưng chỉ nhận được lợi nhuận tháng đầu tiên, muốn nhận tiếp những tháng sau phải giới thiệu được 2 khách hàng mới tham gia” - V. nói. Chúng tôi nói chỉ muốn hợp tác mở tiệm cà phê thì V. cho hay không rành vì cũng mới tham gia mạng lưới được 1 tháng.

Sau đó, chúng tôi hẹn gặp bà M. thì được biết sau khi là thành viên, công ty sẽ hỗ trợ 50% giá trị đầu tư quán cà phê. Tuy nhiên, toàn bộ vốn đầu tư của khách hàng sẽ phải làm hợp đồng góp vốn cho công ty. Công ty sẽ quyết định địa điểm đặt quán, đào tạo nhân sự, phân phối cà phê, quản lý tài chính; người hợp tác sẽ được trả lương, thưởng nếu công ty có lãi. Khi chúng tôi thắc mắc như vậy chẳng khác nào công ty lấy không mặt bằng, tiệm cà phê, vốn của chúng tôi; chúng tôi từ làm chủ thành làm thuê thì bà M. nói: “Công ty chỉ đào tạo nhân sự, còn em là người giới thiệu nhân sự và quản lý quán cà phê. Kinh doanh lỗ thì công ty vẫn phải trả lương cho em, còn kinh doanh lời thì em có thưởng”.

Theo tìm hiểu của chúng tôi, Công ty CP Đầu tư Thương mại P.G.B 68 Chi nhánh Gia Lai có trụ sở chính ở TP Vũng Tàu, tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu, đăng ký hoạt động đa ngành từ sản xuất thực phẩm, dịch vụ ăn uống… đến môi giới, vận tải, lưu trú du lịch… Việc mở chi nhánh ở Nha Trang, các cơ quan chức năng của tỉnh Khánh Hòa đều không nắm.