Trên thị trường hiện bày bán nhiều loại gạo được gắn mác là gạo an toàn của nhiều nhà phân phối khác nhau. Chính vì tiêu chuẩn của loại gạo này khá gắt gao nên giá bán cũng cao hơn các loại gạo thường khoảng 20% - 30%. Tuy vậy chất lượng của các loại gạo này theo các cơ quan chức năng là khó kiểm chứng.

Được bày bán nhiều

Dạo quanh một số cửa hàng gạo trên địa bàn TPHCM hỏi mua gạo an toàn, chúng tôi được người bán giới thiệu rất chung chung nào là bảo đảm không thuốc trừ sâu, an toàn… Hầu hết những loại này đều đóng gói từ 2-5 kg. Chủ cửa hàng Vựa Gạo trên đường Phan Văn Trị, quận Gò Vấp, đi vào bên trong lấy ra mấy bịch gạo 5 kg, nói: Gạo an toàn bảo đảm chất lượng tiêu chuẩn châu Âu và báo giá bán là 100.000 đồng/bao 5 kg.

Chúng tôi thắc mắc vì sao gạo an toàn nhưng để tận bên trong mà không trưng ra ngoài thì bà chủ thừa nhận “loại hàng này bán chậm”. Lần theo số điện thoại trên tờ rơi phát dọc đường, chúng tôi liên lạc với một vựa gạo ở quận Bình Tân thì được một người đàn ông khẳng định gạo an toàn có đóng gói, có tên công ty đàng hoàng, mua bao nhiêu cũng có và thông báo giá bán là 19.000 đồng/kg.

Tại hệ thống các siêu thị lớn như: Coopmart, BigC… các loại gạo an toàn được bày bán dày đặc hơn với hầu hết đều đựng trong bao 2 kg hoặc 5 kg. Giá bán trung bình từ 75.000 đồng - 110.000 đồng/bao 5 kg. Các nhà phân phối chủ yếu là các công ty lương thực lớn, như: Công ty Lương thực miền Nam, Công ty Lương thực Tiền Giang (Tigifood), Công ty Xây lắp – Cơ khí và Lương thực thực phẩm (Mecofood)… Một số người tiêu dùng tại các siêu thị cho biết ít khi mua gạo tại siêu thị mà mua ở các đại lý quen, mang tận nhà. Thỉnh thoảng họ mới mua gạo an toàn để biếu hoặc dùng khi có khách, tiệc cúng…

Chưa đạt chuẩn

Theo các nhà chuyên môn, gạo an toàn là loại gạo phải có chứng nhận gắt gao theo tiêu chuẩn Global G.A.P (Global Good Agricultural Practice - Thực hành nông nghiệp tốt toàn cầu). Cao hơn nữa là chứng nhận hữu cơ của Tổ chức quốc tế BIO Organic và nhãn hiệu gạo hữu cơ an toàn tuyệt đối có lợi cho sức khỏe của Mỹ. Ở Việt Nam không nhiều loại gạo đạt được những chứng nhận đó.

Theo thông tin từ Trung tâm Công nghệ Sau thu hoạch TPHCM, để đạt chứng nhận gạo hữu cơ của tổ chức này, sản phẩm đó phải hội đủ các điều kiện: không chứa các loại hormone; không chứa thuốc kháng sinh; không chứa thuốc diệt côn trùng, sâu bọ; không chứa thuốc trừ cỏ; không chứa phân bón hóa học; không bị biến đổi gien; không bị chiếu xạ tiệt trùng; không có hương liệu, phẩm màu, chất bảo quản…

Còn với gạo an toàn hay còn gọi là gạo hữu cơ không sử dụng các loại phân bón hóa học, thuốc diệt cỏ hay bất kỳ chất kích thích nào. Sản phẩm gạo hữu cơ được chứng nhận của Việt Nam sẽ có giá trị toàn cầu, đặc biệt là khả năng xuất khẩu vào các thị trường khó như châu Âu, Bắc Mỹ.

Một tiến sĩ nông nghiệp am hiểu về lĩnh vực này cho biết gạo an toàn ngoài việc bảo đảm các yếu tố trên theo tiêu chuẩn Global G.A.P, còn phải tuân thủ Quyết định 80 của Thủ tướng Chính phủ về việc tiêu thụ nông sản thông qua hợp đồng bao tiêu. Vì vậy, việc buôn bán gạo an toàn trên thực tế rất hạn chế, chỉ những doanh nghiệp có đặt hàng thì mới có. Nhiều loại gạo mang tiêu chuẩn an toàn được bày bán trong siêu thị và trên thị trường thực tế chưa đáp ứng đầy đủ tiêu chuẩn, chất lượng an toàn đã đề ra.

Ngoài ra, thông tin trên bao bì của các loại gạo được giới thiệu là an toàn, chúng tôi nhận thấy hầu hết đều có hạn sử dụng 2 tháng kể từ ngày đóng gói. Nếu để lâu ngày gạo sẽ bị thay đổi chất lượng và không còn đạt các tiêu chuẩn và không ngon, thơm như phẩm chất ban đầu..