Kỳ 2: Hưng ‘‘sóc” - từ kẻ ăn cơm tù đến người vác tù và hàng tổng

Khó có thể tin được rằng, sau 1/4 thế kỷ ra tù, vào tội, Hưng “sóc” không chỉ trở thành trưởng thôn, mà còn giữ vị trí này trong 3 nhiệm kỳ liên tiếp. Chứng kiến tính cách quyết đoán, dám nghĩ, dám làm, được tận mắt thấy những gì Hưng đã làm cho thôn Phù Khê Thượng, xã Phù Khê, huyện Từ Sơn, Bắc Ninh mới hiểu rằng tại sao một người đã từng có quá khứ như Hưng lại được bà con ở đây yêu quý đến thế...

1/4 thế kỷ ăn cơm tù

Hưng “sóc” vào tù lần đầu tiên năm 18 tuổi. Ở cái tuổi đẹp nhất của đời người, trong lúc chúng bạn rộn rã với những kế hoạch cho tương lai thì Hưng lại chôn vùi tuổi trẻ sau cánh cửa sắt nhà tù. Giống như họ, Hưng cũng đã từng có những toan tính và dự định riêng cho cuộc đời mình. Ước mơ của Hưng là được đứng trên bục giảng, trở thành thầy giáo và Hưng đã thi đỗ vào trường Trung cấp Sư phạm. Nhưng rồi cuộc đời Hưng đã ngoặt rẽ theo một hướng khác chỉ vì phút sốc nổi, thiếu suy nghĩ.

Lớn lên ở vùng quê nghèo Phù Khê, gia đình vốn chẳng khá giả gì nhưng kể từ khi được đi học ngoài thị xã, lúc nào Hưng cũng nhìn đám bạn với sự ngưỡng mộ pha chút ghen tị. Những câu hỏi cứ xoay vần trong đầu cậu bé nông thôn, vì sao chúng bạn có quần áo, giầy dép đẹp, có xe đạp, có tiền tiêu, còn mình thì không. Câu hỏi cứ lớn dần và trở thành nỗi ám ảnh trong Hưng. Và để được thỏa mãn điều đó, Hưng đã tính kế… làm liều. Hưng còn nhớ ở quê có một bà lão nhà rất giàu, bà lão có con gái làm việc trên Hà Nội nên thường hay gửi tiền, vàng về cho mẹ. Hưng đã về quê và lên kế hoạch tới “thăm” ngôi nhà này. Vốn khéo léo, nhanh nhẹn (Hưng được người trong giới đặt cho biệt danh “sóc” vì nhanh như sóc) trong đêm hôm đó Hưng đã đột nhập vào nhà bà lão, mở cửa tủ và khoắng sạch tiền, vàng có trong nhà mà mọi người không hề hay biết.

Sau lần đầu ấy, Hưng “ngộ” ra rằng, hóa ra việc đi ăn trộm cũng chẳng hề khó khăn gì mà tiền bạc thì lại rủng rỉnh. Vậy là Hưng lao vào những phi vụ làm ăn lớn hơn. Tình cờ một lần Hưng “sóc” phát hiện đứa con của bà lão mà Hưng đã ra tay trộm cắp là một sỹ quan quân báo tại Hà Nội và nhà rất có điều kiện. Vậy là Hưng quyết chí khăn gói lên Thủ đô “hỏi thăm” nhà ấy tới tận… 2 lần. Lần nào Hưng cũng hành động trót lọt và kiếm được kha khá.

Thế nhưng sự liều lĩnh của Hưng “sóc” đã phải trả giá. Khi cơ quan công an vào cuộc Hưng đã bị bắt với đầy đủ tang chứng, vật chứng rõ ràng. Hưng bị Tòa án nhân dân quận Hoàn Kiếm xử phạt 30 tháng tù giam vì tội trộm cắp tài sản. Ra tù với mặc cảm đã của một người từng vi phạm pháp luật, Hưng không quay về quê mà lang bạt tới nhiều vùng khác nhau. Với khả năng “đào tường, khoét vách”, Hưng sóc không chỉ kiếm đủ tiền tiêu xài mà còn tập hợp dưới trướng của mình không ít đàn em. Hơn 2 năm làm mưa làm gió, tên tuổi Hưng “sóc” bắt đầu có số có má trong chốn giang hồ. Nhưng đó cũng là lúc Hưng phải đối mặt với vòng lao lý. Trong một lần truy quét của cơ quan công an, một “đệ cứng” của Hưng “sóc” bị bắt và đã khai ra Hưng là kẻ cầm đầu của hàng chục vụ trộm táo tợn và Hưng bị bắt lại sau đó không lâu. 23 tuổi Hưng “sóc” bước chân vào tù lần thứ hai. Lần này là bản án 10 năm, mức án cao nhất dành cho tội trộm cắp lúc bấy giờ.

Năm 1984, Hưng mãn hạn tù, những tưởng sẽ quay về với cuộc sống bình yên. Nhưng không, cái máu giang hồ chảy trong huyết quản cứ thôi thúc, giằng xé khiến Hưng không thể hoàn lương. Được đám đàn em tung hô và mời trở lại vị trí thủ lĩnh, Hưng “sóc” lại thấy mình như tìm lại được bản năng ngày nào. Hưng tiếp tục cầm đầu những chuyến “ăn hàng” làm kinh động cả vùng Kinh Bắc và khu vực quanh đó. Nhưng chỉ 1 năm sau Hưng lại sa lưới pháp luật. Với lần tái phạm này, thêm một lần nữa Hưng “sóc” tiếp tục phải chịu thêm 10 năm bóc lịch.

Vật vã trở về

23 năm ngồi tù đã thay đổi cuộc đời Hưng “sóc” rất nhiều. Từ một thanh niên từng có hoài bão và ước mơ, Hưng quay lại cuộc đời với hai bàn tay trắng và mái đầu đã lấm tấm hoa râm. Nhưng đau xót hơn cả là việc bố mẹ của Hưng do tuổi cao sức yếu đều đã qua đời mà không kịp đợi đến ngày đứa con trai duy nhất trở về. Trò chuyện với tôi, Hưng “sóc” bỗng chùng xuống khi nhớ lại quãng thời gian ấy: Xã hội đã thay đổi quá nhiều trong những năm tháng tôi sống trong tù, mọi thứ đều quá lạ lẫm, tôi giống như một kẻ vừa như ở rừng ra vậy. Ở tuổi 43 mọi thứ đều bắt đầu lại với tôi từ đầu. Ba tháng sau ngày ra tù Hưng lấy vợ. Đó là mối tình được giúp sức qua sự mai mối của người dì. Và để duy cuộc sống cho gia đình nhỏ ấy, Hưng đã phải nghĩ kế để mưu sinh. Thôn Phù Khê Thượng vốn có truyền thống với nghề đồ gỗ mỹ nghệ thủ công, sau nhiều đêm suy nghĩ Hưng quyết định sẽ bắt tay làm lại cuộc đời với nghề buôn gỗ. Vay mượn anh em, bạn bè được số vốn nho nhỏ Hưng dồn cả vào việc đi buôn. Thời gian đầu, công việc làm ăn khá thuận lợi, trả mọi chi phí Hưng còn dồn tiền mở cho vợ một cửa hàng tạp hóa ở ngay tại nhà. Nhưng rồi, vì thiếu kinh nghiệm chốn thương trường việc làm ăn của Hưng nhanh chóng thất bại. Toàn bộ số tiền vốn và số tích cóp có được tan theo mây khói, ngoài ra Hưng còn nợ thêm một số khá lớn.

Hưng bảo quãng thời gian ấy với mình như một bi kịch. Hưng không thể nghĩ ngợi và làm được gì, có những lúc nằm lỳ ở trong nhà một tháng, không đi ra ngoài và cũng chẳng tiếp xúc với ai. Anh em của Hưng khi biết tin người đến động viên thì ít mà kẻ dụ dỗ, lôi kéo theo con đường cũ thì nhiều. Không phải là không có lúc Hưng mềm lòng và nghĩ đến chuyện sẽ làm một vài phi vụ lấy tiền trả nợ rồi sẽ “rửa tay gác kiếm”. Nhưng may cho Hưng là trong lúc khốn khó thì số phận lại mỉm cười với Hưng. Một người đàn em trước đây từng ở tù với Hưng, sau khi ra tù hoàn lương và trở thành một ông chủ lớn khi biết hoàn cảnh của đại ca đã cho Hưng vay 100 triệu đồng để trả nợ và số còn lại làm vốn kiếm kế sinh nhai. Với những bài học có từ lần thất bại trước, lần này Hưng bước vào thương trường với sự cẩn trọng hơn. Và chỉ 3 năm sau Hưng không những đã trả sằng phẳng số nợ nần mà còn mở cho mình một xưởng sản xuất đồ gỗ mỹ nghệ thủ công tại nhà.

…Vác tù và hàng tổng

Mặc dù từng có một quá khứ tội lỗi, nhưng trong cuộc sống đời thường Hưng “sóc” lại là một người có tính cách rất rộng rãi và hào phóng. Mọi người trong thôn ai có việc nhờ vả đến Hưng đều được giúp đỡ nhiệt tình và chu đáo. Ngay cả đám đàn em ngày xưa, khi biết tin Hưng tìm đến đều được khuyên nhủ và giúp đỡ chút vốn liếng để gây dựng cuộc sống. Chính bởi “máu nghĩa hiệp”, không tính toán thiệt hơn mà thời gian trôi qua, Hưng dần nhận được sự yêu quý, tin tưởng của bà con nhân dân trong thôn Phù Khê Thượng. Và rồi có một sự kiện xảy ra đã làm thay đổi số phận của Hưng “sóc”.

Năm 2004, Hưng bất ngờ được người dân đề cử và trúng cử vào chức Trưởng thôn Phù Khê Thượng với trên 70% số phiếu tín nhiệm. Nhớ lại quãng thời gian đó, Hưng bảo: Khi biết tin tôi trúng cử vào chức trưởng thôn, không phải không có những luồng ý kiến khác nhau trong dư luận, kẻ độc mồm độc miệng thì nói cái thằng tù về ấy ngồi chức trưởng thôn thì chỉ có làm mất uy tín, vai trò của lãnh đão, còn người có hiểu biết thì chỉ lắc đầu: “như thế thì khác gì làm khó cho tập thể lãnh đạo”. Nhưng rồi Hưng cũng vượt qua thời kỳ khó khăn và sự kỳ thị đó bằng lời nói của người anh em khi xưa đã từng cho Hưng vay tiền để vượt qua hoạn nạn. Biết tin Hưng được bà con yêu mến bầu vào vị trí lãnh đạo, người ấy đã tới gặp Hưng và nhắn nhủ: Nếu anh không làm trưởng thôn thì tốt nhất nên ở nhà đi buôn, còn nếu đã nhận lời, đã làm thì phải làm cho xứng đáng, không được tơ hào của dân bất cứ thứ gì, còn nếu thiếu em sẽ hỗ trợ cho anh…

8 năm ở cương vị trưởng thôn, Hưng “sóc” đã làm được những điều tưởng chừng như không thể và thay đổi bộ mặt cũng như cuộc sống của người dân ở thôn Phù Khê Thượng. “Chiến tích” đầu tiên của Hưng khi ngồi vào “ghế” trưởng thôn là xây mới ngôi chùa Hồng Ân. Chùa Hồng Ân theo tương truyền có từ thời Lê Sơ và đã từng là niềm tự hào của người dân Phù Khê Thượng. Tuy nhiên trải qua những năm kháng chiến chống Pháp, chùa đã bị phá hủy. Hàng chục năm trôi qua, người dân nơi đây vẫn ấp ủ ý định khôi phục lại nhưng chưa được hoàn thành. Nắm được ý nguyện của người dân, Hưng “sóc” đã đứng ra làm trưởng ban kiến thiết, huy động các nguồn kinh phí ở trong dân và ngoài xã hội để xây dựng lại chùa.

Sau 18 tháng xây dựng với kinh phí lên tới 7 tỷ đồng, chùa Hồng Ân của thôn Phù Khê Thượng đã được hoàn thành trong niềm hoan hỷ của bà con nơi đây. Sau sự kiện xây chùa, một dự án táo bạo khác của Hưng “sóc” nhận được sự ủng hộ, đồng tình tuyệt đối của bà con là việc tổ chức giãn dân cho 78 hộ trong thôn. Thấu hiểu cuộc sống chật chội của nhiều hộ gia đình, Hưng “sóc” đã đề xuất với xã và kiến nghị lên huyện xin chủ trương để giãn dân. Sau khi được phê duyệt, chính Hưng sóc là người đứng ra lo việc đền bù, giải phóng mặt bằng, cho tới việc lên danh sách những đối tượng trong thôn ở vào diện được bốc thăm mua đất. Hưng đã tổ chức công việc một cách công khai, minh bạch và công bằng và nhận được sự ủng hộ, hưởng ứng rộng rãi của người dân. Bên cạnh đó để phát triển kinh tế làng nghề, trong suốt thời gian ở vị trí trưởng thôn, Hưng đã mạnh dạn bê tông hóa toàn bộ hệ thống đường trong thôn đến tận nhà từng người dân, ước tính lên tới hơn 6 km. Các công trình phúc lợi trong thôn như: Nhà văn hóa, nhà trẻ, sân vận động thôn cũng đều được xây mới, to đẹp và mang đậm dấu ấn của trưởng thôn Nguyễn Thành Hưng.

Dẫn tôi đi thăm quan thôn Phù Khê Thượng, tới đâu, tôi cũng cảm nhận được sự yêu mến, tin tưởng mà bà con nơi đây dành cho người trưởng thôn của mình. Đáp lại tình yêu mến ấy, Hưng “sóc” nói với tôi rằng: Đời tôi đã phải trả giá quá nhiều cho những tháng ngày lầm lạc, giờ đây tôi chỉ muốn mình làm được điều gì đó thật ý nghĩ như một cách để chuộc lỗi với mảnh đất mà mình đã sinh ra.