Với sự ra đời của phi đội máy bay tuần thám, trang bị "tân binh" CASA-212, Cảnh sát Biển Việt Nam sẽ có thêm công cụ hỗ trợ đắc lực để giữ gìn an ninh, hòa bình và bảo vệ vùng lãnh hải của Tổ quốc.

Hai chiếc máy bay CASA-212 là “tân binh” vừa xuất hiện trong hệ thống phi cơ đang được Không quân Việt Nam quản lý và vận hành.

Sự xuất hiện của loại máy bay tuần thám này sẽ giúp nhiệm vụ bảo vệ lãnh hải hiệu quả hơn. Phi đội máy bay tuần thám cũng sẽ là chỗ dựa vững chắc cho ngư dân đánh bắt cá ngoài biển Đông thường xuyên bị tàu bè lạ bắt nạt, giúp họ vượt bão trong những chuyến đi biển dài ngày.

“Tân binh” uy lực

Lực lượng Cảnh sát Biển đã tiếp nhận 2 chiếc máy bay tuần thám CASA-212 do Tập đoàn Airbus Military sản xuất với số hiệu VN-8981 và VN-8982.

Chiếc cuối cùng mang số hiệu VN-8983 trong phi đội máy bay tuần thám sẽ có mặt tại Việt Nam vào cuối năm nay. Trung đoàn Không quân 918 trực thuộc Quân chủng Phòng không - Không quân đã được Bộ Quốc phòng giao trọng trách vận hành và tổ chức phi đội máy bay tuần thám biển đầu tiên.

Phi công, kỹ sư radar Việt Nam và các chuyên gia Tây Ban Nha trong buổi tiếp nhận chiếc máy bay CASA-212 thứ hai vào cuối năm 2012

Đại tá phi công Lê Kiêm Toàn, Trung đoàn trưởng Trung đoàn Không quân 918, đơn vị đang quản lý, vận hành 2 máy bay CASA-212, cho biết: “Phi đội 4, còn gọi là phi đội bay tuần thám của trung đoàn, sắp tới sẽ bắt tay vào nhiệm vụ bay biển.".

"Chúng tôi đang nỗ lực để sớm đưa máy bay này vào vận hành từ cuối quý 2 năm nay”. Đại tá Lê Kiêm Toàn là người đầu tiên được đi học chuyển loại phi công ở Tây Ban Nha. Trước đây, ông là phi công lái máy bay vận tải AN-26.

Về kế hoạch bay cũng như thực hiện nhiệm vụ đa dạng trên biển Đông của máy bay tuần thám, Bộ Quốc phòng giao cho Lực lượng Không quân và Cảnh sát Biển cùng hiệp đồng để nhiệm vụ tuần tra đạt hiệu quả cao nhất.

Với đặc thù là công cụ của lực lượng chấp pháp trên biển, máy bay tuần thám không trang bị vũ khí nhưng lại có những công cụ sắc bén. “Cảnh sát Biển có quyền kiểm tra tất cả tàu bè lưu thông trong vùng lãnh hải Việt Nam cũng như yêu cầu các tàu xâm phạm rời khỏi hải phận của chúng ta” - đại tá Toàn khẳng định.

Công cụ lợi hại nhất của máy bay tuần thám CASA-212 là hệ thống radar MSS-6000 tối tân, cho phép “tân binh” này bao quát vùng biển, vùng trời trong hải phận của Việt Nam. “Mắt thần” của CASA-212 có thể quan sát mọi phương tiện hoạt động trong bán kính 120 km khi máy bay hoạt động ở độ cao dưới 3 km.

Trung đoàn trưởng Trung đoàn 918 tâm đắc: “Mọi dữ liệu bằng hình ảnh động của tàu bè và cả những thông tin chi tiết hơn như quốc tịch, số hiệu, loại tàu… đều được truyền về trung tâm xử lý thông qua vệ tinh Vinasat. Từ đó, sở chỉ huy sẽ đưa ra quyết định dừng tàu kiểm tra hay cho lưu thông tiếp”.

2 năm chế ngự CASA-212

Máy bay tuần thám là phương tiện hiện đại, được hỗ trợ các thiết bị tối tân nên từ khi ý tưởng thành lập phi đội bay tuần thám trên biển hình thành, phải mất gần 2 năm, những phi công và chuyên gia Việt Nam mới hoàn thành nhiệm vụ chế ngự và làm chủ CASA-212.

Bên trong buồng lái hiện đại, điều khiển tự động bằng điện tử của CASA-212.

Thượng tá Nguyễn Hoài Thủy, Phi đội trưởng Phi đội CASA-212, cho biết: “CASA-212 là loại máy bay rất hiện đại, thuộc thế hệ thứ 4, trong khi các loại máy bay trực thăng, vận tải ở Trung đoàn 918 đều thuộc thế hệ thứ 2, thứ 3.

Khi được cấp trên tín nhiệm cho đi học chuyển loại ở Tây Ban Nha, chúng tôi cũng có rất nhiều âu lo. Rất may là trước đó một năm, chúng tôi đã có bước chuẩn bị tốt khi được đào tạo ở Học viện Hàng không Việt Nam nên khi sang Tây Ban Nha chuyển loại phi công ở nhà máy Airbus Military, tất cả anh em đều nắm bắt rất nhanh”.

Tám phi công đầu tiên thuộc biên chế Phi đội 4 - sau này sẽ chuyên thực hiện nhiệm vụ bay tuần thám biển - đều nhận được bằng tốt nghiệp xuất sắc từ Airbus Military.

Đối với hệ thống radar MSS-6000, 15 kỹ sư và kỹ thuật viên được gửi đi đào tạo ở Thụy Điển còn phải trải qua những khóa học dài hơi hơn bởi đây là hệ hống radar truyền tải hình ảnh trực tiếp qua vệ tinh hiện đại bậc nhất Việt Nam hiện nay. Hệ thống radar này có giá thành đắt ngang bằng một chiếc máy bay tuần thám.

Ý thức được tầm quan trọng đối với nhiệm vụ nặng nề của phi đội bay tuần thám, lực lượng Cảnh sát Biển đã gửi các sĩ quan kỹ thuật giỏi nhất của mình đi đào tạo. “Các phi công và sĩ quan kỹ thuật của CASA-212 đều là những người rất giỏi tiếng Anh, vững về kỹ thuật vì hệ thống điều khiển của loại máy bay này do Airbus sản xuất và chế tạo hiện đại như máy bay hàng không dân dụng” - đại tá Lê Kiêm Toàn nhận xét.

Phi công và các chuyên gia bên chiếc máy bay CASA-212

Ghé thăm phòng giao ban làm việc của các phi công ở Phi đội 4, chúng tôi mới thấy tinh thần học hỏi không ngừng của những người được giao nhiệm vụ chế ngự chim sắt CASA-212 gắn mắt thần MSS-6000.

Ngay giữa phòng họp là một bức hình mô tả hệ thống điều khiển trên buồng lái. Thượng tá Nguyễn Đức Hảo, Tham mưu trưởng - Phi đội phó Phi đội 4, cho biết: “Sau khi tiếp nhận máy bay CASA-212, chúng tôi đã đi vào quá trình vận hành thử và tiếp tục trau dồi kỹ thuật để khi tập huấn bay thật sẽ nhanh chóng hoàn thành nhiệm vụ”.

Theo đại tá Lê Kiêm Toàn, đầu tháng 4/2013 này, các chuyên gia của Airbus Military sẽ sang Việt Nam cùng phi công của Phi đội 4 bước vào đợt tập huấn cuối cùng. “Ở Tây Ban Nha, chúng tôi đã được thực hành bay biển rất nhiều.

Tuy nhiên, tôi nhận thấy việc bay ở các vùng biển nước ngoài dù thực hành nhiều cũng sẽ không hiệu quả nếu không được thực tập trên chính vùng biển của chúng ta. Chính vì thế, chúng tôi đã đề nghị trong 8 tuần cuối cùng của đợt chuyển loại, các phi công sẽ bay thực hành ở Việt Nam” - đại tá Toàn lý giải.

Chỗ dựa của ngư dân

Phi đội máy bay tuần thám hiện tại mới chỉ có 8 phi công nhưng sau khi tiếp nhận đủ máy bay và đầy đủ biên chế, đây sẽ là một biên đội bay hùng mạnh với 113 người, trong đó 59 người làm nhiệm vụ bảo đảm mặt đất.

Đại tá Lê Kiêm Toàn khẳng định: “Nhiệm vụ của CASA-212 rất nhiều và nặng nề. Ngoài việc giữ gìn an ninh, thực thi pháp luật và bảo vệ lãnh hải, máy bay tuần thám sẽ hỗ trợ ngư dân tránh bão, cứu hộ cứu nạn, ngăn ngừa dầu tràn, chống cháy rừng, bảo vệ đặc quyền kinh tế tại các giàn khoan trên biển của ta”.

Trong số các nhiệm vụ này, đại tá Toàn đặc biệt tâm đắc với việc bảo vệ ngư dân, không để hàng chục vạn lao động trên biển của ta bị tàu hải giám Trung Quốc ức hiếp. CASA-212 cũng sẽ là chú “chim báo bão” đối với ngư dân nhờ các thiết bị cảnh báo hiện đại của mình. “CASA-212 có thể bắn đạn pháo hiệu để tàu bè tìm nơi trú ẩn an toàn. Trường hợp tàu bè của ngư dân gặp bão, CASA-212 sẵn sàng thực hiện nhiệm vụ trong điều kiện thời tiết phức tạp để thả phao cứu sinh, cứu nạn khẩn cấp” - thượng tá Nguyễn Đức Hảo cho biết thêm.

Sau khi nhận đủ máy bay và kiện toàn biên chế, phi đội bay tuần thám của Cảnh sát Biển sẽ chia làm 3 tổ bay trực tại 3 miền Bắc, Trung, Nam để bao quát tốt nhất đường bờ biển dài hơn 3.000 km. Ở miền Bắc, một chiếc CASA-212 sẽ trực ở sân bay Gia Lâm, miền Trung là sân bay Đà Nẵng và khu vực phía Nam sẽ đóng ở sân bay Vũng Tàu hoặc Phan Rang.

Tự tin sẽ hoàn thành nhiệm vụ khi CASA-212 đã ở tư thế sẵn sàng chiến đấu, đại tá Toàn khẳng định: “Bộ Quốc phòng coi nhiệm vụ của máy bay tuần thám có ý nghĩa lớn để bảo vệ chủ quyền, an ninh hàng hải cũng như chủ quyền kinh tế biển của ta. Vì thế, Trung đoàn 918 sẽ được bảo đảm tốt nhất về nhiên liệu để bay thường xuyên, có thể bay theo ngày, bao quát tất cả các vùng biển của ta”.

Bay liên tục 8 giờ

Theo thượng tá Nguyễn Hoài Thủy, CASA-212 đang được hơn 40 nước khai thác.

Trong điều kiện bình thường, CASA-212 có thể bay ở độ cao thấp để quan sát rõ tàu bè đi lại trên biển nhưng khả năng hoạt động của nó ở độ cao tối đa lên đến 7 km.

Đây cũng là loại máy bay có khả năng bay liên tục trong 7-8 giờ. Tổ bay CASA-212 gồm 8 nguời, trong đó có 2 phi công và 5 người vận hành hệ thống quan sát, radar MSS-6000. Dù phi đội CASA-212 hiện nay thuộc Trung đoàn Không quân 918 nhưng trong tương lai, những người lính không quân sẽ khoác trên mình màu áo của Cảnh sát Biển để dễ dàng thực hiện nhiệm vụ chấp pháp trên biển.

“CASA-212 là máy bay của Cảnh sát Biển Việt Nam, vì thế có đầy đủ tư cách pháp nhân và công cụ để thực hiện các nhiệm vụ giữ gìn an ninh, chủ quyền trên biển của ta ” - đại tá Lê Kiêm Toàn khẳng định. CASA-212 cũng giúp việc đấu tranh bảo vệ lãnh hải qua đường ngoại giao được hiệu quả hơn vì máy bay này thừa khả năng cung cấp hình ảnh và bằng chứng xác thực khi tàu bè nước ngoài xâm phạm chủ quyền của ta.