Hơn tuần lễ nay, người dân xã Phan Hòa (Bắc Bình, Bình Thuận) và các xã lân cận xôn xao với thông tin một cậu bé 4 tuổi chưa đi học nhưng đã biết đọc 3 thứ tiếng.

Trường Tiểu học Phan Hòa 2 (Phan Hòa, Bắc Bình) là nơi cậu bé Tỏ (tên thường gọi ở nhà) được các giáo viên tình cờ phát hiện khả năng đặc biệt của mình. Cô Nguyễn Thị Thái Thương, Hiệu trưởng nhà trường, cho biết: "Chính tôi cũng ngạc nhiên và bất ngờ trước khả năng của cháu bé".

Cậu bé Tỏ tên khai sinh là Đặng Hữu Nam, sinh ngày 30/10/2008, con của anh Đặng Di và chị Lâm Thị Tuyết (cùng 38 tuổi, dân tộc Chăm), sống tại thôn Bình Minh, xã Phan Hòa, Bắc Bình, Bình Thuận. Nam là con trai út trong gia đình có 6 anh chị em. Chị Tuyết kể, đến 3 tuổi Nam vẫn chưa biết nói. Theo phong tục của người Chăm, chị đã làm 2 mâm cơm và mời thầy tới cúng. Sau đó 6 tháng, Nam mới bắt đầu biết nói. Anh chị rất mừng, cậu bé Tỏ rất thích những tờ giấy có tranh ảnh và có chữ.

Một lần chị Tuyết để ý thì thấy Tỏ đi loanh quanh trong nhà nhặt lấy những mẩu giấy có chữ cầm một xấp chơi rồi nhìn vào đó đọc. Nhưng do hai vợ chồng bận lo việc đồng áng nên không mấy để ý chuyện đó, chỉ nghĩ là cháu tự chơi một mình. Không ngờ trong một lần theo mẹ đến cửa hàng mua phân bón, Tỏ đã nhìn lên những tấm bảng có chữ và đọc to, tiếp đó là đọc chữ trên bao phân.

Thậm chí khi nhìn thấy trên bàn có một quyển sách giáo khoa Văn lớp 9, cậu liền cầm lên đọc một mạch. Mọi người quá đỗi ngạc nhiên khi biết cậu chưa đầy 4 tuổi và chưa được đi học. Chính chị Tuyết cũng bất ngờ về con mình, vì hàng ngày Tỏ chỉ chơi loanh quanh gần nhà, anh chị vẫn chưa cho con đi học mẫu giáo.

Lần khác, chị Tuyết dắt con đi siêu thị CoopMark Phan Thiết, Tỏ cũng làm nhiều người ngạc nhiên khi đọc vanh vách các bảng hiệu quảng cáo trong siêu thị. Chuyện cậu bé Tỏ biết đọc chữ sớm nhanh chóng lan ra khắp xã, nhiều người vẫn chưa tin.

Các cô giáo trường Tiểu học Phan Hòa 2 kể: "Hàng ngày Tỏ thường lân la đến trường chơi, một lần trông thấy cậu đến trường, đang giờ giải lao, các cô liền dẫn Tỏ vào văn phòng rồi đưa cho cuốn sách Tiếng Việt lớp 1, cậu bé cầm lấy và đọc ngay, rồi tiếp đến là sách lớp 2, lớp 3… lớp 5 cậu đều đọc được và đọc rất nhanh mà không cần đánh vần".

Thậm chí, cậu có thể đọc được nhiều từ bằng tiếng Anh và tiếng Trung Quốc.

Cô Tin là giáo viên dạy tiếng Anh bèn lấy một cuốn sách tiếng Anh lớp 3 đưa cho Tỏ xem thử, thấy quyển sách có nhiều màu sắc và hình ảnh đẹp, Tỏ chụp lấy ngay và đọc tựa đề bằng tiếng Anh, cô Tin lật trang thứ hai có bảng chữ cái tiếng Anh (Alphabet) cậu đọc luôn hết 24 chữ cái. "Điều đặc biệt là ngữ điệu phát ra của Tỏ khi đọc tiếng Anh nghe rất hay, rất lạ, nghe như giọng đọc của người Anh bản địa", cô Tin nhận xét.

Thầy Nguyễn Hữu Chiến, cũng là giáo viên Trường Tiểu học Phan Hòa 2 kể: "Một lần thầy đưa cho Tỏ một chai thuốc có một dòng chữ Hán thẳng đứng, Tỏ chỉ vào từng chữ một và đọc rõ ràng với ngữ điệu phát ra rất giống giọng người Trung Quốc (dù thầy Chiến cũng không biết là cậu đọc có đúng hay không). Yêu cầu Tỏ đọc lại, cậu cũng đọc giống như lần đầu. Theo thầy Chiến, nếu một người lớn biết chữ nhưng đứng trước một ngôn ngữ mình chưa học thì không thể đọc được. Đây lại là một cậu bé 4 tuổi thì phản xạ đọc như thế là một điều rất lạ.

Thoạt nhìn Tỏ cũng bình thường như những đứa trẻ khác, vóc dáng nhỏ nhắn nhưng đôi mắt sáng linh hoạt. Để kiểm chứng, cô Thái Thương lấy một bằng khen và mấy tờ báo đưa cho Tỏ, cậu bé cầm lấy và đọc ngay, đọc rất nhanh không cần đánh vần, một vài chữ Tỏ đọc bị trượt âm (chẳng hạn chữ “trúc” thì Tỏ đọc là “trùc”, hay chữ “lỏng” Tỏ đọc là “lọng”).

Cô Thương mở máy tính, vào trang mạng học tiếng Anh dành cho thiếu nhi, Tỏ rất thích thú và tập trung quan sát màn hình, các số và chữ lần lượt xuất hiện, cậu đọc ngay rất nhanh. Tuy nhiên, có đôi chỗ Tỏ phát âm rất lạ, không đúng với phiên âm quốc tế, một số từ Tỏ chỉ nhìn mà không đọc…

Thấy cậu bé có khả năng kì lạ, nhà trường đã động viên vợ chồng chị Tuyết cho cháu đến lớp mẫu giáo học để cậu có điều kiện phát triển thêm. Nhà trường đã báo với xã Phan Hòa về trường hợp của cậu bé Đặng Hữu Nam, để địa phương báo cáo lên trên xem có cách nào thẩm định khả năng thực sự của cháu bé, nhằm tạo điều kiện cho cháu được học tập và phát triển.