Ngày nay do việc sử dụng tràn lan các loại hoá chất trong nông nghiệp (phân đạm, thuốc kích thích sinh trưởng, các loại thuốc trừ sâu, bệnh, cỏ dại...) của người nông dân trên các loại rau quả đã để lại dư lượng của nhiều loại hoá chất độc hại trên các loại rau quả thiết yếu cho tiêu dùng hàng ngày của con người mà các cơ quan chức năng không thể kiểm soát nổi.

Tác hại của các hóa chất nông nghiệp tồn dư trong thực phẩm

Các hợp chất của thuốc bảo vệ thực vật ( BVTV) chứa nguyên tố Clo ( như monito, DDT, 2,4 D...) và các loại thuốc nhập lậu của Trung Quốc đã bị cấm sử dụng do chứa hàm lượng độc tố cao, bền vững trong môi trường (có những loại hợp chất phải trên 15 năm mới bị phân huỷ hết trong điều kiện tự nhiên), nhưng chúng lại có tác dụng tiêu diệt sâu bệnh gây hại trên các loại cây trồng nên những loại thuốc này vẫn được nông dân dùng phun trừ các loài sâu bệnh hại trên các loại rau quả ngoài đồng ruộng. Nhóm thuốc BVTV có chứa Clo khi phun cho rau quả chúng sẽ tạo thành hợp chất Perexit rất độc hại cho người sử dụng vì nó không có mùi, không vị nên rất khó phát hiện. Ngoài ra các hợp chất của thuốc BVTV có chứa phospho (hợp chất lân hữu cơ) rất độc hại với hệ thần kinh và cơ quan nội tạng của động vật và con người.

Khi con người ăn phải các loại rau quả có chứa các hoá chất độc hại này thì cơ thể không có khả năng đào thải ra ngoài qua đường tiêu hoá mà các hoá chất này sẽ được tích luỹ dần trong các mô mỡ, gan và tuỷ sống…gây lên nhiều bệnh tật nguy hiểm trên con người như đãng trí, giảm thị lực và sức đề kháng... Các hoá chất BVTV độc hại không chỉ được người nông dân phun trừ sâu, bệnh, cỏ dại  trên rau quả mà còn được dùng trong bảo quản, lưu trữ rau quả khi vận chuyển nhằm tránh bị thối hỏng...Những hoá chất này khi tích luỹ trong cơ thể đến một liều lượng nhất định có thể gây đột biến gen ở một số bộ phận trong cơ thể con người làm cho một số tế bào phát triển bất thường, đây là một trong những nguyên nhân chủ yếu dẫn đến bệnh ung thư.

Nhưng hiện nay các loại thuốc BVTV đã bị cấm sử dụng do độ độc cao và tồn tại bền vững trong môi trường và các sản phẩm rau quả vẫn được người dân dùng để phun trừ sâu, bệnh, cỏ dại và bảo quản rau quả không đúng qui định. Điều đó đã dẫn đến hàm lượng các hoá chất độc hại tồn dư quá lớn so với qui định trên các loại rau quả thiết yếu cho tiêu dùng hàng ngày. Theo các kết quả xét nghiệm rau quả của các cơ quan chuyên môn (nhất là các loại rau, quả của Trung Quốc) đều cho thấy hàm lượng các loại thuốc BVTV tồn dư quá cao so với qui định. Nhưng công tác kiểm tra, giám sát dư lượng thuốc BVTV trong các loại rau quả lại chưa được tiến hành thường xuyên và cho tới thời điểm hiện nay chưa thể kiểm soát nổi. Vì vậy các loại rau quả nhiễm các hoá chất BVTV độc hại vẫn tràn lan trên thị trường gây hậu quả khôn lường tới sức khoẻ người tiêu dùng.

Bên cạnh đó, nếu con người sử dụng các loại rau quả tồn dư quá nhiều đạm nitorat (NO3) hoặc các hóa chất kích thích sinh trưởng trên cây trồng sẽ gây lên các biến chứng về loãng xương và các bệnh về tủy sống (Theo cảnh báo của Tổ chức Y tế Thế giới – WHO).

Giá đỗ được xử lý bằng hóa chất khi ngâm ủ sẽ có thân trắng mập và không có rễ sẽ tồn dư nhiều độc tố

Cách hạn chế các hóa chất nông nghiệp độc hại trong thực phẩm

Để nhận biết các loại rau quả nhiễm các hoá chất độc hại bằng mắt thường thì chỉ những người có chuyên môn sâu về ngành BVTV và các nhà dinh dưỡng có kinh nghiệm mới có thể nhận biết bằng cảm quan các loại rau quả nhiễm một số hoá chất độc hại. Ví dụ như rau quá xanh hoặc xanh đen là rau nhiễm độc đạm nitorat ( NO3), giá đỗ có mầm to mập, không rễ là do dùng hóa chất độc hại khi ngâm ủ...Riêng các loại hoá chất BVTV ( thuốc trừ sâu, trừ bệnh, trừ cỏ...), hàm lượng kim loại nặng, dư lượng của đạm nitorat, vi sinh vật gây bệnh thì phải qua phân tích bằng các thiết bị hiện đại mới phát hiện được.

Vì vậy để hạn chế tác hại của các loại hoá chất nông nghiệp độc hại trong rau quả thì người tiêu dùng cần tuân thủ các yêu cầu sau:

- Chỉ nên mua rau quả ở những nơi bán có uy tín, rau quả phải còn tươi ngon, không bị dập lát, hư thối. Không nên mua các loại rau quá xanh mướt, đây là là loại rau bón quá nhiều phân đạm hoặc phân bón qua lá. Khi tiêu dùng, sau khi lại bỏ rễ và lá vàng úa cần ngâm rau quả trong nước sạch, nước muối loãng hoặc dung dịch thuốc tím 1% hoặc nước rửa rau quả trong vòng 25- 30 phút sau đó rửa lại nhiều lần bằng nước sạch. Khi sào nấu nên mở vung cho các loại hoá chất BVTV bay bớt ra ngoài vì đa số các loại thuốc trừ sâu, bệnh, thuốc trừ cỏ... bị phân huỷ một phần ở nhiệt độ cao.

- Nên nấu kỹ rau quả nhằm tăng độ an toàn. Đối với các loại rau gia vị và rau sống ( xà lách, mùi, tía tô...) cần rửa kỹ và ngâm trong nước muối loãng trong vòng 30- 40 phút. Chú ý không nên ngâm quá lâu vì các chất vitamin và các chất dinh dưỡng có thể thẩm thấu qua màng tế bào tan vào trong nước.

- Hạn chế và không nên sử dụng các loại rau quả trái mùa, hạn chế mua các loại rau quả có bề mặt bóng mượt, các loại quả trái mùa có cuống còn tươi vì đó là các loại rau quả không an toàn do sử dụng các hoá chất BVTV có độ độc cao để bảo quản và phòng trừ sâu bệnh. Cần rửa sạch cuống quả vì đây là nơi tích trữ vi khuẩn và hoá chất độc hại.

* Lưu ý : Các loại nước rửa rau quả có bán trên thị trường hiện nay, nước muối, dung dịch thuốc tím loãng chỉ loại bỏ được một phần các vi khuẩn gây bệnh và nấm mốc có bám trên bề mặt rau quả mà không thể loại bỏ hoàn toàn các loại thuốc BVTV, kim loại nặng, đạm nitorat như trong quản cáo vì theo nguyên lý các loại thuốc BVTV bám trên bề mặt rau quả mới tan và bị rửa trôi trong một số dung môi hữu cơ còn khi thuốc đã ngấm vào trong tế bào rau quả sẽ tạo nên một liên kết bền vững thì không có phương pháp nào loại bỏ được triệt để ( kể cả phương pháp chiếu xạ).