Trong nghệ thuật cải lương đã xuất hiện nhiều tên tuổi đình đám với nhiều danh xưng có một không hai. Nếu Vũ Linh được mệnh danh là "Ông hoàng cải lương Hồ quảng", Minh Phụng là "Hoàng tử sân khấu"... thì Lệ Thủy lại được khán giả yêu mến với cái danh cực kiêu là "Bà hoàng cải lương".

NSND Lệ Thuỷ tên thật là Dương Thị Lệ Thủy, về sau đổi thành Trần Thị Lệ Thủy. Bà sinh ngày 20/5/1948 trong một gia đình nông dân nghèo tại làng Đông Thành, huyện Bình Minh, tỉnh Vĩnh Long. Bà là chị cả trong gia đình có 8 anh chị em nên từ bé đã vất vả theo ba mẹ mưu sinh. Năm lên 9 tuổi, bà hay bế em ra tiệm sửa radio để nghe vọng cổ và về tu lại em bằng những bài yêu thích. Có duyên hảo hợp, nghệ sĩ Tư Long làm ở ban văn nghệ xóm bên đã nghe được giọng ca của bà. Ông mời Lệ Thủy tham gia đoàn hát và gửi học ca cổ với thầy Năm Truyền làm thợ hớt tóc ở Khánh Hội. Tiếp đó đó, Lệ Thủy được gửi sang học bài bản cải lương 3 Nam, 6 Bắc với nhạc sĩ Tám Đen.

"Bà hoàng cải lương" có cuộc đời lạ thường: Chưa từng dính tin đồn với bạn diễn,
U80 giọng vẫn như thuở xuân thì.

Tuy nhiên, gia đình nợ nần, các em ốm đau liên miên, bản thân lại không có giấy khai sinh nên Lệ Thủy không tiếp tục đến trường được mà phải xin đi theo gánh Trâm Vàng (Biên Hòa, Đồng Nai) lưu diễn khắp nơi. Đến khi hãng Asia mời thu âm bài Nấu bánh đêm xuân chung với nghệ sĩ Hữu Phước, Lệ Thuỷ mới được nhìn nhận như một cô đào. Bà cũng là người có dàn bạn diễn "xịn xò" khó ai bì trong lịch sử cải lương Việt Nam.Người đầu tiên phải kể đến là "Hoàng tử sân khấu" Minh Phụng. Cả hai đã tạo nên sức hút lớn đến nỗi báo giới Sài Gòn khi ấy phải gọi họ là "cặp bão biển đang dâng cao". Cả hai liên tục tạo tiếng vang với nhiều vở như: Đêm lạnh chùa hoang, Xin một lần yêu nhau, Tây Thi, Kiếp nào có yêu nhau, Máu nhuộm sân chùa…

Người tình sân khấu thứ hai của Lệ Thủy là Minh Vương. Cặp đôi là biểu tượng thế hệ rực rỡ của làng cải lương trong ký ức của nhiều khán giả. Xuất hiện như hình với bóng trong nhiều vở diễn đình đám, thậm chí khán giả còn không chấp nhận việc vắng một trong hai. Ở tuổi bát tuần, cả hai vẫn gặp gỡ và cùng nhau cất giọng khi đi diễn chung với những tích tuồng đã làm nên tuổi tuổi cách đây vài chục năm.

Trên đỉnh vinh quang rực rỡ, Lệ Thủy nên duyên với người chồng ngoài ngành giải trí, ông Nguyễn Đình Trúc. Ông xã khi xưa ở rất gần nhà má bà và rất được lòng mẹ của cô đào đình đám. Ngày cưới vì hai nhà ở quá gần nhau, bước vài bước là tới nên xe đón dâu chạy một vòng Sài Gòn mới trở về nhà làm lễ. Khác với các cô đào khác, càng nổi tiếng càng lận đận tình duyên, Lệ Thủy lại rất viên mãn hạnh phúc với 50 năm sốn bên chồng con trong tổ ấm nhỏ. Nguyên nhân là Lệ Thủy đóng cặp cùng các anh kép nổi tiếng, điển trai như Minh Phụng, Minh Vương nhưng chưa bao giờ vướng tin đồn tình cảm không hay.

Lệ Thủy có hai bạn diễn tài năng có một không hai là Minh Phụng và Minh Vương
nhưng bà chưa từng xảy ra tin đồn tình cảm nào với cả hai.

Hình ảnh hiếm hoi về chồng của Lệ Thủy.

NSND Lệ Thủy ở tuổi U80.

Trong một lần trả lời phỏng vấn, NSND Lệ Thủy cho biết bên ngoài dù nổi tiếng nhưng về nhà, bà xem mình là một người vợ như bao người phụ nữ khác: "Tôi nghĩ vợ chồng trong một cuộc hôn nhân như một tổ chim. Trong đó, người phụ nữ phải biết vun vén, có trách nhiệm chăm lo gia đình thì cái tổ ấm ấy mới được lâu dài. Điều quan trọng nhất, theo tôi người vợ nên đặt vị trí của mình thấp hơn chồng một chút". Thời gian rảnh, Lệ Thủy luôn đích thân vào bếp nấu những món ăn Việt Nam rất ngon: "Với ba, mẹ tôi cực kỳ tôn trọng chồng. Những việc lớn trong nhà mẹ đều hỏi ý kiến ba. Chuyện học hành con cái ba là người quyết, chị em tôi ai cũng học hành tới nơi tới chốn". Vợ chồng nghệ sĩ Lệ Thủy có ba người con đang định cư tại Australia. Trong đó, ca sĩ Đình Trí theo con đường nghệ thuật của mẹ.

Bước qua tuổi U80 nhưng giọng ca của Lệ Thủy vẫn ngọt ngào, vang rền. Bà vẫn thu xếp thời gian đi show từ Nam ra Bắc để cất tiếng hát phục vụ khán giả: "Cái may mắn của tôi là còn có gia đình, có chồng con bên cạnh an ủi, lo lắng. Vậy nên nếu so ở vị trí mình, tôi tạm dùng từ "viên mãn" để hình dung. Dĩ nhiên, con người ai cũng có những phút giây tiếc nuối hay hạnh phúc. Đối với tôi hiện tại, điều quan trọng nhất vẫn là gia đình, thứ hai là sức khỏe. Nhìn lại đời mình, tôi thấy vinh hạnh vì từ khi sinh ra, lớn lên và già đi như hiện tại đều được sống trong tình thương của khán giả. Tôi trân trọng những tình cảm đó nên dù xa xôi, cực khổ thế nào cũng ráng lặn lội đi để gặp gỡ khán giả của mình, hát cho họ nghe".