Theo thông tin từ TAND TP HCM, sau gần gần 10 năm chuẩn bị hồ sơ, khảo sát chi tiết và lên kế hoạch tỉ mỉ, dự kiến cuối năm nay, các đơn vị chức năng sẽ tu sửa tòa nhà TAND (131 Nam Kỳ Khởi Nghĩa, phường Bến Thành, quận 1) với kinh phí 320 tỷ đồng.

Tòa nhà TAND TP HCM được xếp hạng di tích lịch sử cấp Quốc gia. Ảnh: Khắc Thành.

Cùng với trụ sở UBND TP HCM, Bưu điện TP thì tòa nhà TAND là một trong những kiến trúc cổ lớn có giá trị lịch sử đặc biệt quan trọng của Sài Gòn.

Ngoài trụ sở TAND, UBND, Bưu điện Trung tâm, TP HCM còn có nhiều công trình trên 100 tuổi khác là trường Lê Quý Đôn, Đại học Mỹ thuật, đình Thông Tây Hội, chùa Giác Lâm, chợ Bến Thành, Bến Nhà Rồng, nhà thờ Đức Bà, Cung văn hóa Lao động, nhà thờ Tân Định, khách sạn Continental, Bảo tàng TP HCM, nhà thờ Chợ Quán, Nhà hát Lớn, nhà thờ Cha Tam và nhà thờ Huyện Sỹ.

Năm 2012, trụ sở TAND TP HCM được công nhận di tích cấp quốc gia. Tuy nhiên, trải qua 130 năm sử dụng và 2 đợt trùng tu (1961 và 1980), tòa nhà này đang xuống cấp trầm trọng.

Theo quan sát, nhiều mảng tường đã bị mục nát, có thể rơi xuống bất cứ lúc nào. Nhiều khu vực rêu bám dày đặc, mái ngói bị vỡ; đường ống máng xối bị gãy nhiều đoạn, khiến nước mưa đọng lại.

Do đây là công trình đặc biệt, nên việc trùng tu, phục chế phải lên kế hoạch tỉ mỉ từng chi tiết nhỏ. Trong 10 năm qua, nhiều đoàn chuyên gia của Sở Xây dựng, VH-TT đã đến thẩm định hiện trường, khảo sát và lên kế hoạch để đảm bảo tính nguyên trạng của công trình.

Tuy nhiên, việc tìm nhà thầu gặp nhiều khó khăn, vì hiện nay rất ít đơn vị có kinh nghiệm trùng tu,
phục chế nhà cổ, đặc biệt là công trình lớn và quan trọng như tòa nhà TAND.

Sau 130 năm, tòa nhà TAND TP HCM đang xuống cấp trầm trọng. Ảnh: Trường Nguyên.

Theo UBND TP, nếu tìm được đơn vị phù hợp, dự kiến cuối năm sẽ thi công, thời gian hoàn thành là 2 năm. Trong thời gian trùng tu, các hoạt động xét xử của TAND TP HCM vẫn diễn ra bình thường.

Tòa nhà trụ sở TAND TP HCM do kiến trúc sư Bouratd thiết kế, xây dựng từ năm 1881 đến 1885. Công trình được xây theo hình chữ H với hai tầng nổi và một tầng hầm, mỗi tầng nổi cao khoảng 5,2 m.