Theo PGS.TS Thái, vaccine cúm có hiệu lực bảo vệ cao, lên đến 90%, đối với những chủng virus cúm có trong thành phần vaccine. Tuy nhiên, hiệu quả bảo vệ tổng thể, xét trên tất cả các chủng cúm mùa, chỉ đạt khoảng 50-60%. Đây chính là lý do chính khiến nhiều người dù đã tiêm vaccine vẫn có thể mắc cúm.

Virus cúm vốn nổi tiếng với khả năng thích nghi và biến đổi liên tục. Mỗi năm, các chủng virus cúm lưu hành lại khác nhau, dẫn đến hiệu quả bảo vệ của vaccine cũng thay đổi theo từng năm. Hơn nữa, miễn dịch có được từ vaccine hoặc do nhiễm bệnh trước đó có thể không bảo vệ được khỏi các chủng virus mới, đặc biệt khi nồng độ kháng thể bảo vệ giảm dần theo thời gian.

Mặc dù hiệu lực bảo vệ không đạt 100%, vaccine cúm vẫn đóng vai trò quan trọng trong việc giảm nguy cơ chuyển nặng và gặp biến chứng do cúm. Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC) Hoa Kỳ, trẻ em từ 6 tháng đến 17 tuổi được tiêm vaccine cúm có thể giảm tới 59-67% số lần phải đến bác sĩ và giảm 52-61% nguy cơ nhập viện vì cúm.

Nhiều người thắc mắc tại sao tiêm vaccine cúm vẫn bị nhiễm cúm?

Vaccine cúm cũng mang lại lợi ích cho người lớn, giúp giảm 33-49% nguy cơ thăm khám bệnh do cúm và giảm 41-44% khả năng nhập viện. Đối với người cao tuổi, vaccine cúm giúp giảm tỷ lệ nhiễm cúm và số lần thăm khám bác sĩ.

PGS.TS Thái cũng chỉ ra rằng, tỷ lệ tiêm phòng cúm ở Việt Nam còn rất thấp, chỉ khoảng 5-6%. Tỷ lệ này chưa đủ để tạo áp lực lên virus và hạn chế sự lây lan trong cộng đồng. Ở các nước phát triển như Anh, Pháp, tỷ lệ tiêm phòng cúm cao hơn nhiều (80-90%), giúp vaccine phát huy hiệu quả bảo vệ cộng đồng tốt hơn.

Thời điểm nào thích hợp để tiêm phòng cúm?

PGS.TS Phạm Quang Thái khuyến cáo, thời điểm tốt nhất để tiêm phòng cúm là vào đầu mùa, thường là tháng 5-6 hoặc tháng 11-12. Ở Việt Nam, virus cúm thường lây lan mạnh vào mùa thu và mùa đông, đạt đỉnh điểm vào khoảng tháng 12 đến tháng 2 năm sau. Do đó, tiêm vaccine vào mùa thu, trước khi thời tiết trở lạnh, có thể giúp giảm đáng kể nguy cơ mắc bệnh. Cần lưu ý rằng cơ thể cần khoảng 2 tuần để tạo ra kháng thể bảo vệ sau khi tiêm vaccine.

Hiện nay, trên thị trường Việt Nam, vaccine cúm tứ giá có giá khoảng 360.000 đồng/mũi. Vaccine này phòng được 4 chủng cúm, bao gồm 2 chủng cúm A (H1N1, H3N2) và 2 chủng cúm B (Yamagata, Victoria).

"Không nên đổ xô đi tiêm vaccine cúm"

Sau Tết Nguyên đán, nhiều người dân đã đổ xô đến các điểm tiêm chủng để tiêm phòng cúm. Hệ thống Tiêm chủng VNVC ghi nhận số lượng người tiêm vaccine cúm tăng gấp 10 lần, buộc đơn vị này phải mở rộng khung giờ tiêm chủng.

Tuy nhiên, bác sĩ Trương Hữu Khanh, Phó Chủ tịch Liên chi hội Truyền nhiễm TP.HCM, khuyến cáo người dân không nên quá hoang mang và đổ xô đi tiêm vaccine. Theo bác sĩ Khanh, việc tiêm phòng cúm hàng năm nên ưu tiên cho các nhóm nguy cơ cao, bao gồm trẻ em dưới 5 tuổi, người trên 65 tuổi, phụ nữ mang thai, người có bệnh nền và người trẻ có sức khỏe yếu. Những người trẻ, trung niên khỏe mạnh không nên quá lo lắng.

Bên cạnh vaccine, bác sĩ Khanh cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc đeo khẩu trang và rửa tay thường xuyên để phòng ngừa cúm. Dự báo thời tiết ấm lên trong thời gian tới sẽ giúp giảm nhanh chóng sự lây lan của virus cúm.