Đó là nhận định của ông Jean-Vincent Brisset, cựu Tướng không quân của Pháp nay là Giám đốc nghiên cứu của Viện quan hệ quốc tế và chiến lược của Pháp (IRIS), tác giả của nhiều sách và nghiên cứu về Trung Quốc.

PV: Thưa ông, trong phát biểu tại Diễn đàn Kinh tế Thế giới về Đông Á cũng như trả lời phỏng vấn trên hãng tin Reuters, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đã nói đến khả năng Việt Nam sẽ có hành động pháp lý để phản đối việc Trung Quốc đưa giàn khoan Hải Dương-981 vào sâu trong vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam và gây hấn trong vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam. Ông nghĩ sao về khả năng hành động đó của Việt Nam?

Ông Brisset: Tôi cho rằng Trung Quốc sẽ tìm cách phong tỏa vụ kiện. Nhưng hành động đó vẫn rất quan trọng, vì Việt Nam cần đưa ra Tòa án quốc tế để cho thế giới biết Việt Nam đang nghĩ gì, lập luận của Việt Nam là như thế nào, chứ không thể để một mình Trung Quốc nói theo ý họ được.

Đây là chiến lược truyền thông cực kỳ quan trọng mà Việt Nam cần phải ý thức được. Việc này trước hết để cho chính các nước ASEAN thấy rằng đang có cách tiếp cận như thế nào với các tranh chấp trên biển Đông để từ đó ASEAN phải thay đổi, tiếp đến là cho cộng đồng quốc tế thấy rõ đây là các tranh chấp.

PV: Ngoài con đường pháp lý, theo ông, đâu có thể là giải pháp mà Việt Nam cần tiến hành trong bối cảnh hiện nay ?

Ông Brisset: Tôi nghĩ rằng, việc Việt Nam nên làm là cần tổ chức ngay một hội nghị gồm những nước ASEAN có liên quan đến tranh chấp biển Đông như Philippines, Malaysia, Brunei hay kể cả Indonesia để thống nhất với nhau cách thức phản ứng trước Trung Quốc.

Các nước ASEAN cần hiểu rằng nếu bị tách riêng không một nước nào trong khu vực đủ sức đương đầu lâu dài với Trung Quốc. Nếu họ nhận thức được tất cả đều sẽ thiệt hại thì họ sẽ phải cùng hành động.

Ngoài ra, tôi cho rằng Việt Nam cần thúc đẩy hơn nữa công tác tuyên truyền quốc tế, cho thế giới xem nhiều hơn những băng hình quay cảnh tàu Trung Quốc tấn công các tàu cảnh sát biết và ngư dân Việt Nam.

PV: Là một trong những chuyên gia hàng đầu về Trung Quốc tại Pháp, ông nhìn nhận như thế nào về chiến lược của Trung Quốc qua việc đưa giàn khoan Hải Dương-981 vào sâu trong vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam lần này?

Ông Brisset: Việc tạo ra sự cố giàn khoan trong thời điểm này là một phần trong tổng thể chiến lược của Trung Quốc nhằm kiểm soát toàn bộ Biển Đông. Họ đi từng bước một và vì họ ý thức được nguy cơ khi tấn công vào toàn bộ các nước ASEAN nên họ nhắm vào từng nước một, trước là Philippines rồi bây giờ là Việt Nam, làm sao để cả ASEAN không có một phản ứng chung mạnh mẽ với họ.

Các nước trong khu vực phải nhìn thẳng vào thực tế rằng Trung Quốc sẽ tiếp tục sự trỗi dậy này trong tương lai, và sẽ hành động ngày một cứng rắn hơn. Đây là thực tế không được phép trốn tránh và càng đối mặt sớm với nó thì sẽ càng có nhiều cơ hội tạo được một sự cân bằng tương đối hơn trong quan hệ với Trung Quốc.

PV: Liệu theo ông có nguy cơ xảy ra xung đột quân sự trên Biển Đông lần này hay không ?

Ông Brisset: Hiện tại thì không. Trung Quốc biết rằng một xung đột quân sự sẽ khiến cả thế giới nhìn Trung Quốc với con mắt khác và sẽ lên án họ. Vì thế trong căng thẳng ở Hoàng Sa hiện nay, Trung Quốc cố gắng tránh xung đột quân sự.

Tuy nhiên, vấn đề nằm ở cách hành xử. Các tàu của Trung Quốc không phải lúc nào cũng được điều khiển bởi những người có hiểu biết đầy đủ nên nguy cơ dẫn đến các va chạm nghiêm trọng khiến một ai đó mất kiểm soát là tương đối lớn. Khi đó, chỉ một sự mất bình tĩnh sẽ có thể dẫn đến việc leo thang căng thẳng.

Xin cảm ơn ông!

>> BẤM ĐÂY ĐỂ XEM TOÀN BỘ DIỄN BIẾN TÌNH HÌNH CĂNG THẲNG TRÊN BIỂN ĐÔNG