Phát hiện mảnh vỡ thiên thạch ở Việt Nam

Trao đổi với PV, TS Lê Huy Minh cho hay, thiên thạch rơi vào bầu khí quyển Trái đất là hiện tượng tương đối nhiều. Nhưng rơi tận xuống mặt đất như vụ ở nước Nga hôm 15/2 lại là chuyện hiếm. Bởi thiên thạch khi rơi với vận tốc lớn sẽ bốc cháy hết trong bầu khí quyển. Chỉ có những thiên thạch quá lớn, không cháy hết mới rơi xuống mặt đất.

Hiện tượng sao băng cũng là một dạng thiên thạch bốc cháy khi rơi vào bầu khí quyển. Đó là những thiên thạch có kích thước và khối lượng nhỏ nên đã đã bị thiêu cháy hết trên đường đi. Do đó, từ mặt đất, con người có thể nhìn thấy vết xẹt ngang qua bầu trời.

Thiên thạch có khối lượng lớn, chuyển động với vận tốc lớn, sinh ra sóng xung kích tác động đến môi trường. Cụ thể như vụ nổ thiên thạch ở vùng Ural (Nga) ngày 15/2 vừa qua, sóng xung kích làm vỡ cửa kính, đổ công trình xây dựng...  Một tác hại khác mà thiên thạch có thể mang đến là những mảnh vỡ của thiên thạch bắn ra đâm vào công trình xây dựng hoặc con người. Vụ ở nước Nga vừa qua, không có tác hại này, chỉ có tác động gián tiếp từ sóng xung kích.

Vị Phó Viện trưởng Viện Vật lý Địa cầu cho rằng, ở Việt Nam trong quá khứ cũng đã từng có thiên thạch rơi xuống. Bằng chứng là đá tectit có thể tìm thấy ở Việt Nam, như Cao Bằng, Yên Bái... với kích thước và hình dạng khá phong phú. Đây chính là những mảnh vỡ của thiên thạch rơi xuống Việt Nam.

Kích thước của những viên đá tectit rất nhỏ, hình dạng phổ biến là hình đĩa, hình cầu... Sở dĩ các viên đá có kích thước nhỏ, bởi các thiên thạch này khi bay vào tầng khí quyển Trái đất,  bốc cháy trước khi chạm mặt đất. Chỉ những mẫu lớn không bị cháy hết, phần còn lại có thể bị nổ văng ra thành nhiều viên nhỏ, rơi xuống mặt đất.

Tuy nhiên, thiên thạch rơi vào Việt nam tại thời điểm cụ thể nào, tác động, thiệt hại ra sao... các nhà khoa học Việt Nam chưa thể tìm ra câu trả lời. “Hiện nay, khoa học nghiên cứu vũ trụ của nước ta chưa phát triển, chưa có các phương tiện máy móc cũng như nhà khoa học nghiên cứu chuyên sâu về vấn đề này”, TS Lê Huy Minh nói.

Không nên hoang mang

Theo TS Lê Huy Minh, không có nước nào trên thế giới dự đoán được thời gian, địa điểm thiên thạch rơi xuống trái đất. Bởi thiên thạch là vật rất nhỏ bay trong vũ trụ, con người không quan sát được thường xuyên nên không tính toán được quỹ đạo, quy luật của nó. Vụ thiên thạch nổ ở nước Nga vừa qua cũng không có nước nào có thể dự báo trước.

Các nước có khoa học vũ trụ tiên tiến đã nghĩ đến cách quan sát thường xuyên bầu khí quyển hoặc không gian Trái đất. Nếu phát hiện thiên thạch rơi, có thể sử dụng biện pháp phóng tên lửa để làm thay đổi quỹ đạo hoặc phá vỡ đường đi của nó. Tuy nhiên, thực tế mới chỉ có các nước giàu có như Nga, Mỹ... đề cập tới phương pháp này, các nước khác chưa nghĩ tới.

“Thiên thạch rơi xuống bề mặt trái đất có thể rơi ở bất cứ đâu, không loại trừ là Việt Nam hay nước nào khác. Tuy nhiên, bề mặt trái đất rất lớn nên xác suất rơi vào Việt Nam rất nhỏ. Hơn nữa, những vụ thiên thạch rơi như ở nước Nga hôm 15/2 là rất hiếm, hàng trăm năm mới thấy một lần. Do vậy, người dân  không nên hoang mang, lo nghĩ”, vị Phó viện trưởng Viện Vật lý Địa cầu đưa ra lời khuyên.

TS Minh cũng cho biết thêm, thiên thạch rơi là hiện tượng tự nhiên bình thường, bất khả kháng, có thể xảy ra bất cứ lúc nào. Trong cuộc sống có hàng trăm, hàng nghìn hiện tượng tự nhiên như thế, có những hiện tượng chưa phát hiện ra. Người dân không nên nhìn nhận theo hướng mê tín dị đoan theo kiểu“ngày tận thế”.

Ngày 15/2, vào hồi khoảng 11h00 giờ địa phương (05h00 GMT), tại Ural, miền trung nước Nga đã diễn ra một trận mưa sao băng. Thiên thạch đã rơi xuống một hồ nước, tạo ra một miệng hố rộng 6 mét trên lớp băng bao phủ mặt hồ.

Theo thông báo của cơ quan khẩn cấp địa phương, thiên thạch với đường kính non 15 mét, trọng lượng khoảng 7.000 tấn đã lao vào khí quyển với vận tốc 64.000km/giờ và phát nổ ở độ cao 19-24km so với mặt đất. 

Tiếng nổ của thiên thạch phát ra ánh sáng chói lòa trên bầu trời, tạo nên một sóng chấn động lớn, làm vỡ nhiều cửa kính và làm hư hại nặng nhà cửa. Riêng tỉnh Chelyabin, có 100.000 nhà ở, bệnh viện và trường học bị vỡ kính cửa sổ hoặc hỏng mái với tổng thiệt hại ước tính lên hơn 1 tỷ rúp (hơn 33 triệu USD). Cũng theo thông báo trên, vụ nổ thiên thạch xảy ra có sức công phá hơn 300-500 kiloton, tương đương với 20 quả bom nguyên tử Mỹ ném xuống thành phố Hiroshima, nước Nhật năm 1945.

Theo hãng tin RIA Novosti, có hơn 1.200 người dân ở các địa phương bị thương.