Nguyên nhân gây tai biến mạch máu não

Tai biến mạch máu não là tình trạng đột quỵ não do máu đến nuôi dưỡng não rất ít hoặc không đến được do hẹp hoặc tắc nghẽn động mạch não (nhồi máu não) hoặc vỡ mạch máu não (xuất huyết não).

Người ta gọi đột quỵ não là não bộ bị tổn thương một cách đột ngột do thiếu máu. Khi máu lên não bị thiếu với bất kỳ lý do gì, các tế bào não bộ sẽ ngưng hoạt động và có thể bị chết trong vài phút dẫn đến cơ thể yếu, tê bì, mất cảm giác nửa người, không nói được (do tê, liệt), miệng méo, mắt nhắm không được hoặc hôn mê ngay sau đó, thậm chí tử vong nếu không được cấp cứu kịp thời. Nhiều trường hợp được cứu sống nhưng có thể bị tàn phế suốt đời, giảm tuổi thọ và không còn khả năng lao động...

Bên cạnh đó có một số yếu tố thuận lợi gây tai biến mạch máu não, đó là sự thay đổi đột ngột của thời tiết (nóng sang lạnh và ngược lại). Những bệnh nhân có bệnh lý về tim mạch, tăng huyết áp khi nóng lạnh đột ngột xảy ra rất dễ bị tai biến mạch máu não.

Tai biến mạch máu não dễ gặp ở những người trên 55 tuổi có tăng huyết áp (do xơ vữa động mạch), đái tháo đường, rối loạn mỡ máu, béo phì, nghiện thuốc lá, nghiện hoặc lạm dụng bia rượu, lười vận động. Một số trường hợp do rối loạn tuần hoàn não cấp tính. Ngoài ra chấn thương tâm lý, căng thẳng thần kinh (stress) xảy ra nhiều, liên tục mà không được khắc phục có thể gây rối loạn tuần hoàn não và tai biến mạch máu não.

Tai biến mạch máu não llà một loại bệnh nặng, tỷ lệ tử vong cao, nhưng nếu qua cơn nguy kịch thường để lại nhiều di chứng làm mất khả năng lao động, giảm trí nhỡ.

Biểu hiện

Người có bệnh về huyết áp, xơ vữa động mạch, đái tháo đường... đột nhiên cảm thấy hơi nhức đầu hoặc choáng váng, tê nửa người, ngáp vặt liên tục có thể là các dấu hiệu sớm của tai biến mạch máu não (đột quỵ).

Triệu chứng thường thấy của tai biến mạch máu não thường khởi đầu là nhức đầu, chóng mặt, mất định hướng, yếu một tay, một chân cùng phía, miệng méo, nhân trung lệch sang bên lành, nói khó. Nhiều trường hợp tai biến mạch máu não xảy ra đột ngột vào ban đêm nên bản thân người bệnh và người nhà không thể biết, khi phát hiện đã hôn mê, đại tiểu tiện không tự chủ.

Lời khuyên của bác sĩ

Mặc dù tai biến mạch máu não là bệnh nguy hiểm nhưng hoàn toàn có thể giảm được nguy cơ nếu biết cách phòng ngừa. Người cao tuổi cần được khám bệnh định kỳ, đặc biệt là những người có bệnh về tăng huyết áp hoặc huyết áp thấp kèm đái tháo đường, tăng mỡ máu, xơ vữa động mạch. Mùa lạnh cần mặc ấm, tắm rửa nước ấm. Không nên tắm vào sáng sớm hoặc chiều tối.

Cạnh đó cần có chế độ dinh dưỡng hợp lý để hạn chế xơ vữa động mạch như hạn chế ăn mỡ động vật, ăn nhiều cá (tốt nhất mỗi tuần ăn 2 - 3 lần cá thay cho ăn thịt), ăn nhiều rau, uống đủ lượng nước hàng ngày (tránh cô đặc máu sẽ hình thành huyết khối). Cần bỏ thuốc lá, không nên lạm dụng bia, hạn chế ăn mặn. Đối với những người đã từng bị đột quỵ não, để phòng tái phát là tích cực điều trị theo đơn của bác sĩ khám bệnh, đặc biệt là duy trì huyết áp ở mức trung bình.

Cần vận động cơ thể bằng các hình thức thể dục đều đặn, nhẹ nhàng, không tập quá sức mình hoặc đi bộ mỗi lần khoảng 15 - 20 phút, tổng cộng thời gian đi bộ không quá 60 phút.

Cách xử trí đúng

Khi có triệu chứng khởi đầu của bệnh tai biến mạch máu não xảy ra, người nhà nên nới lỏng quần áo và để người bệnh nằm ở trên mặt phẳng, gối đầu cao khoảng 30 độ và ở tư thế nằm nghiêng để tránh nguy cơ bị sặc do các chất tiết ra từ miệng. Cần giữ ấm cơ thể cho bệnh nhân để tránh những cơn co giật. Tuyệt đối không cho bệnh nhân ăn, uống gì khi nghi ngờ bệnh nhân bị đột quỵ và không tự ý cho bệnh nhân uống bất kỳ một loại thuốc nào.

Nếu bệnh nhân còn tỉnh táo, hướng dẫn người bệnh thở thật sâu và đều nhằm giúp cho máu lên não tốt hơn. Sau đó, nhanh chóng đưa người bệnh đến cơ sở y tế gần nhất để được cấp cứu kịp thời, tránh đưa bệnh nhân đi xa vì thời gian di chuyển kéo dài càng làm cho tình trạng bệnh sẽ nặng hơn và nguy cơ tử vong cao hơn.