Hỏi: Chồng tôi đi biệt tích nhiều năm, tôi đã yêu cầu Tòa án tuyên bố chồng tôi đã chết. Quyết định tuyên bố chồng tôi đã chết đã có hiệu lực pháp luật. Đến nay, tôi mới kết hôn với người khác thì chồng tôi lại quay về. Đề nghị Luật sư tư vấn, trường hợp của tôi giải quyết như nào?

Nguyễn Xuân (Bắc Ninh)

Trả lời:

Liên quan tới vấn đề anh (chị) hỏi, chúng tôi xin trích dẫn một số quy định của Bộ luật Dân sự năm 2005 như sau:

Quan hệ nhân thân và quan hệ tài sản của người bị Toà án tuyên bố là đã chết: “1. Khi quyết định của Toà án tuyên bố một người là đã chết có hiệu lực pháp luật thì quan hệ về hôn nhân, gia đình và các quan hệ nhân thân khác của người đó được giải quyết như đối với người đã chết.

2. Quan hệ tài sản của người bị Toà án tuyên bố là đã chết được giải quyết như đối với người đã chết; tài sản của người đó được giải quyết theo quy định của pháp luật về thừa kế” (Điều 82).

Hủy bỏ quyết định tuyên bố một người là đã chết như sau: “1. Khi một người bị tuyên bố là đã chết trở về hoặc có tin tức xác thực là người đó còn sống thì theo yêu cầu của người đó hoặc của người có quyền, lợi ích liên quan, Toà án ra quyết định hủy bỏ quyết định tuyên bố người đó là đã chết.

2. Quan hệ nhân thân của người bị tuyên bố là đã chết được khôi phục khi Toà án ra quyết định hủy bỏ quyết định tuyên bố người đó là đã chết, trừ các trường hợp sau đây: a) Vợ hoặc chồng của người bị tuyên bố là đã chết đã được Toà án cho ly hôn theo quy định tại khoản 2 Điều 78 của Bộ luật này thì quyết định cho ly hôn vẫn có hiệu lực pháp luật; b) Vợ hoặc chồng của người bị tuyên bố là đã chết đã kết hôn với người khác thì việc kết hôn đó vẫn có hiệu lực pháp luật.

3. Người bị tuyên bố là đã chết mà còn sống có quyền yêu cầu những người đã nhận tài sản thừa kế trả lại tài sản, giá trị tài sản hiện còn. Trong trường hợp người thừa kế của người bị tuyên bố là đã chết biết người này còn sống mà cố tình giấu giếm nhằm hưởng thừa kế thì người đó phải hoàn trả toàn bộ tài sản đã nhận, kể cả hoa lợi, lợi tức; nếu gây thiệt hại thì phải bồi thường” (Điều 83). 

Điều 65 Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014 quy định về thời điểm chấm dứt hôn nhân: “Hôn nhân chấm dứt kể từ thời điểm vợ hoặc chồng chết. Trong trường hợp Tòa án tuyên bố vợ hoặc chồng là đã chết thì thời điểm hôn nhân chấm dứt được xác định theo ngày chết được ghi trong bản án, quyết định của Tòa án”.

Như vậy theo quy định của pháp luật, khi quyết định tuyên bố một người đã chết có hiệu lực pháp luật thì quan hệ hôn nhân, gia đình và các quan hệ nhân thân khác của người đó được giải quyết như đối với người đã chết. Trường hợp, chồng của chị đã bị Tòa án tuyên bố là đã chết và quyết định đã có hiệu lực pháp luật. Theo đó, quan hệ hôn nhân giữa chị và chồng cũng chấm theo quyết định của Tòa án. Do đó, chị có thể kết hôn hợp pháp với người khác, khi chồng cũ chị quay lại thì quan hệ hôn nhân của chị và người chồng mới vẫn có hiệu lực pháp luật.