Trong cuộc họp báo của UBND tỉnh Long An chiều 16-4, Đại tá Phạm Hữu Châu, Phó Giám đốc công an tỉnh này, đã thông tin kết quả điều tra ban đầu vụ chị Nguyễn Thị Thúy Hằng chém chết kẻ trộm Nguyễn Thành Trung trong đêm, từng gây xôn xao dư luận. Vụ án chưa có kết luận điều tra, tuy nhiên với những thông tin mà cơ quan điều tra cung cấp đến thời điểm này thì nhiều chuyên gia cho rằng, hành vi của chị Hằng được coi là phòng vệ chính đáng (PVCĐ).

Là phòng vệ chính đáng

Theo ThS Võ Văn Tài (giảng viên Trường Đào tạo, bồi dưỡng nghiệp vụ kiểm sát TP.HCM), hành vi của chị Hằng thuộc trường hợp PVCĐ bởi thỏa mãn ba điều kiện theo Điều 22 BLHS 2015.

Thứ nhất, có hành vi trái pháp luật của nạn nhân (tức đối tượng Trung) đang xâm phạm đến sức khỏe, tính mạng của bản thân chị Hằng hoặc của người khác là chồng chị. Thứ hai, hành vi trái pháp luật của Trung đang xảy ra, chưa chấm dứt thì luật cho phép chị Hằng sử dụng các biện pháp khác nhau mà chị thấy cần thiết để ngăn chặn. Thứ ba, tính chất hành vi việc Trung đang xâm hại và chị Hằng đáp trả ngược lại ngang bằng nhau.

Như vậy, vì Trung đã thực hiện hành vi trái pháp luật, rất nguy hiểm, giết chết người chồng và cố ý truy sát mình nên chị Hằng có thể sử dụng các biện pháp khác nhau ngăn chặn hành vi của Trung bảo vệ tính mạng mình.

CQĐT cần làm rõ khi chị Hằng chém đến nhát thứ mấy thì Trung không còn khả năng gây hại cho chị nữa. Nếu quá trình giằng co chị Hằng đã có vết chém khiến Trung tử vong thì cho dù chị có chém thêm đi chăng nữa thì Trung cũng đã chết. Lúc này có cơ sở để xác định chị Hằng PVCĐ. Nhưng nếu ban đầu chị Hằng đã chém làm cho Trung gục xuống nhưng sau đó tiếp tục chém khiến Trung chết thì hành vi của chị Hằng có dấu hiệu của tội giết người trong trạng thái tinh thần bị kích động mạnh.

Tuy nhiên, theo ông Tài, xét toàn bộ diễn biến của vụ án, cũng như tính chất, mức độ nguy hiểm của hành vi mà Trung gây ra thì không thể đòi hỏi một người phụ nữ như chị Hằng có thể xử lý bình tĩnh hơn. Đặc biệt trong bối cảnh Trung đã giết chết chồng và đang truy sát để tước đoạt mạng sống của chị Hằng. Vì thế CQĐT hoàn toàn có thể xác định hành vi của chị Hằng là PVCĐ.

Luật sư Huỳnh Kim Ngân (Đoàn Luật sư TP.HCM) phân tích thêm, PVCĐ là hành vi chống trả lại một cách cần thiết người có hành vi xâm phạm lợi ích của mình và người khác. Chị Hằng bị bóp cổ, sau đó thoát ra rồi nhưng bị Trung cầm dao đâm chém 16 nhát cho thấy đối tượng quyết tâm tước đoạt mạng sống của chị Hằng sau khi đã giết chồng chị. Hung khí chị Hằng sử dụng là con dao chị với được trong lúc bị truy sát chứ không phải là chuẩn bị trước. Khi chị Hằng chém ngược lại thì đối tượng Trung vẫn cầm dao truy sát chị, chứng tỏ đây là sự đáp trả cần thiết.

Hiện trường vụ án. Ảnh: Đông Hà

Không bị coi là phạm tội

Đồng tình, TS Vũ Thị Thúy (giảng viên Trường ĐH Luật TP.HCM) cho rằng chị Hằng đã PVCĐ và không phạm tội. Bởi xét về các điều kiện làm phát sinh quyền PVCĐ thì Trung đã có hành vi đặc biệt nguy hiểm tấn công vợ chồng chị Hằng. Trung đã chuẩn bị phương án mang theo hung khí đột nhập vào nhà, tấn công lúc giữa đêm.

Thực tế, sau khi giết chết anh Hội, Trung đã bóp cổ nhưng chị Hằng thoát ra được nên tiếp tục dùng dao đâm chị 16 vết thương. Hành vi này có mục đích rất rõ ràng là nhằm giết cả vợ chồng chị Hằng. Khi chị Hằng vớ được con dao phay để chống trả thì việc tấn công của Trung vẫn đang tiếp diễn. Như vậy chị Hằng đã thực hiện hành vi của mình khi có đầy đủ các điều kiện làm phát sinh quyền PVCĐ.

Cạnh đó, việc chị Hằng chém Trung là cần thiết để gạt bỏ sự tấn công của Trung. Chị Hằng là phụ nữ nên kể cả khi đã chụp được tay cầm dao của Trung thì không có gì đảm bảo rằng chị đã loại bỏ được sự tấn công. Trong thế của người bị tấn công khi chồng vừa bị chém chết, với bản năng sống của con người, bất kỳ ai rơi vào hoàn cảnh của chị Hằng cũng hiểu cách duy nhất để sống sót là phải giết chết người đang tấn công mình. Nếu chị Hằng không xử trí kịp thời trong tình huống này, với diễn biến của vụ án thì chắc chắn chị sẽ bị Trung giết chết.

“Không những chị Hằng không phạm tội mà tôi đánh giá cao sự nhanh nhạy, mưu trí, can đảm và dũng cảm của chị. Nếu không coi đây là PVCĐ thì không ai dám chống trả người phạm tội, tội phạm sẽ ngày càng lộng hành, ngang tàng và hung hãn. Khi đó, quy định về PVCĐ tại Điều 22 BLHS 2015 chỉ mang tính hình thức” - TS Thúy nhấn mạnh.