Đến nay, nguyên nhân gây nên hiện tượng bất thường trên vẫn là một ẩn số.

Ra ngõ là gặp người điên

Thanh Khê là ngôi làng thuần nông nhỏ nhất xã Lai Hạ, huyện Lương Tài, Bắc Ninh. Vừa đến đầu làng, chúng tôi gặp người đàn ông trạc 50 tuổi, tóc tai bù xù, tay vác rìu, đeo cuộn dây điện rất to trên người. Anh này chặn xe của chúng tôi lại hỏi: “Các chú định đi đâu. Muốn vào làng này gặp ai?”. Hàng loạt câu hỏi được người đàn ông này đưa ra, chúng tôi lung túng chưa biết trả lời ra sao thì bỗng dưng anh ta cười lớn khiến chúng tôi vô cùng hoảng sợ.

Từ phía xa có mấy người thợ xây nói vọng lại: “Anh đừng hoảng, cái tay Nền dở hơi này trông hung dữ vậy thôi nhưng hắn hiền khô ấy mà. Nó… chưa giết ai đâu. Ở cái làng này, ra ngõ gặp người dở hơi là chuyện… bình thường”. Chúng tôi chưa kịp mừng vì vừa thoát khỏi anh Nền thì gặp một người đàn ông khác, mặt mày lấm lem bùn đất, chân nọ đá chân kia đang gào thét bên đường. Rút kinh nghiệm lần đầu tiên gặp anh Nền, lần này chúng tôi cứ lẳng lặng đi qua, tuy nhiên lúc đi ngang qua anh ta giơ tay chào thân ái: “Xin chào các chiến hữu. Nhiệt liệt chào mừng các đồng chí đến vùng quê đầy yên bình như truyện cổ tích này. Hô hô… ha ha… cuộc đời vẫn đẹp sao”.

Chúng tôi tìm tới nhà ông trưởng thôn Phạm Văn Hạnh. Khi hỏi đến tình hình trong thôn, ông Hạnh thở dài: “Chẳng hiểu sao, nơi này lại xuất hiện nhiều người bị dở như vậy, mỗi khi đi họp xã, họp thôn mọi người hỏi về tình hình thôn tôi cũng buồn lắm”.

Đánh vợ như cơm bữa

Anh Nền là con của ông Vũ Hữu Lân. Ông Lân có mấy người con, trong đó có 2 người bị mắc chứng bệnh ngu ngơ này. Người em trai của anh Nền đã bỏ đi biệt xứ cách đây 10 năm.

Cách đây 20 năm Nền có lấy vợ. Vốn sinh ra đã ngây ngô, thế mà anh Nền vẫn lấy được vợ là chị Phạm Thị Lý – người cùng xã. Theo người thân, anh Nền ngoài những lúc không bình thường ra, những lúc tỉnh táo anh hết mức yêu vợ thương con. Nhưng trong một ngày, tâm trạng của anh Nền thay đổi liên tục. Khi nào anh tỉnh thì vợ con được nhờ, khi nào “chập mạch” thì chị Lý hứng trọn cơn thịnh nộ. Bao trận đòn oan giáng lên đầu người phụ nữ này.

Những người phụ nữ có số phận hẩm hiu như chị Lý ở làng Thanh Khê này không phải là ít. Cách nhà anh Nền không xa là ngôi nhà của chị Trần Thị Tằm (SN 1963) vợ của anh Nguyễn Hữu Đối. Chị tâm sự: “Dường như cái tên của tôi làm tôi khổ. Con tằm suốt đời rút ruột nhả tơ mà đời tôi cũng khổ như con tằm vậy…”.

Cách đây mấy chục năm, chị Tằm là người con gái xinh xắn, nết na có tiếng trong xã. Đến tuổi cập kê, chị cũng có nhiều người đàn ông theo đuổi, mong kết mối tơ hồng. Duyên số đưa đẩy, bố mẹ chị lại đồng ý gả chị cho anh Đối. Chị về làm dâu rồi nhận thấy chồng mình càng ngày càng không bình thường. Đang đêm anh cũng lôi chị dậy đánh đập như kẻ thù. Có những lúc anh tỉnh táo chị có hỏi “Vì sao cứ đánh vợ nhiều thế, không thương tôi à?”. Anh Đối nói tỉnh bơ: “Trong đầu nghĩ vậy nên phải làm thế”.

Đến giờ chị Tằm vẫn chưa quên cái lần anh đánh chị thừa sống thiếu chết. Đêm đó, chị đang ngủ, anh Đối dựng chị dậy rồi chạy ra ngoài sân mang cái đe sắt vào phòng ngủ. Anh nâng cái đe lên chặn vào cổ vợ. Chẳng nói chẳng rằng, anh dùng hai tay đấm túi bụi vào người vợ. Chị kêu la van xin nhưng anh Đối không dừng lại, may hôm đó người nhà tới can ngăn kịp thời nên chị thoát chết.

Bị tâm thần từ khi lấy vợ sinh con

Ông Ngọc Thảo là giáo viên về hưu cũng là người nắm khá rõ lai lịch làng mình. Sau tuần trà, ông Thảo kể: “Trước đây làng có một số người lúc tỉnh lúc mê, bà con hay gọi là “chập”, “dở hơi”. Không hiểu sao, thời gian gần đây, số người bị dở hơi, tâm thần của làng bỗng tăng đột biến. Đến giờ chúng tôi cũng chưa biết sao”.

Theo khảo sát của chúng tôi, cả làng có tới 10 người bị tâm thần đều là nam giới. Rất có thể do yếu tố di truyền, chúng tôi mang câu hỏi tới Trạm y tế xã thì được trả lời: “Số người mắc bệnh trong làng nhiều hơn các thôn khác trong xã. Nguyên nhân vì sao chúng tôi cũng chưa đủ khả năng kết luận”.

Cũng theo ông Hạnh trưởng hôn, nhiều người từ nhỏ lớn lên không có dấu hiệu bị bệnh. Tuy nhiên, khi lấy vợ sinh con họ mới nảy sinh dấu hiệu tâm thần và đến nay chưa có cuộc nghiên cứu nào để tìm hiểu vì sao làng Thanh Khê lại có nhiều người mắc bệnh tâm thần đến  vậy. Và những người bị bệnh hàng tháng vẫn tới trạm xá lấy thuốc hai lần, tuy nhiên chưa có trường hợp nào khỏi bệnh. Và càng về già căn bênh này càng nặng thêm. Hơn bao giờ hết, người dân Thanh Khê mong các cơ quan chuyên về y tế sớm có cuộc nghiên cứu để tìm ra nguyên nhân.