Về việc báo chí nêu Bộ NN&PTNT cho phép nhập sản phẩm SSI có chứa chất cấm tạo nạc, ông Dương cho biết, chất SSI là sản phẩm được Bộ NN&PTNT cho phép nhập khẩu làm thức ăn chăn nuôi (TACN) từ năm 2005. Đây là một loại protein, thủy phân từ đậu tương, trong thành phần không chứa các chất nào mà Bộ NN&PTNT đang cấm sử dụng (gồm 18 chất ban hành từ năm 2002, và năm 2009 bổ sung thêm melamine). Chất này, hiện trong nước chưa sản xuất được, phải nhập từ nước ngoài, nên các công ty nhập sản phẩm này về làm TACN là hợp pháp.

Ông Nguyễn Xuân Dương, Phó Cục trưởng Cục Chăn nuôi.

Tuy nhiên, công ty nào nhập về Việt Nam, khi các cơ quan chức năng kiểm tra, phát hiện có chất cấm trong sản phẩm này, là việc hoàn toàn khác. Đó là một sản phẩm gian lận, vi phạm pháp luật, mà đối tượng buôn bán đã cố tình đưa vào, nên cần phải xử lý hành vi thứ 2, ông Dương nói.

Về nguyên tắc, với sản phẩm được Bộ NN&PTNT cho phép nhập về phục vụ chăn nuôi, quy trình kiểm tra thế nào?

Chất nào mà có trong danh mục Bộ cho phép, khi nhập không cần phải xin phép các cơ quan quản lý nhà nước như Cục Chăn nuôi, doanh nghiệp cứ đăng ký kiểm tra chất lượng với cơ quan hải quan, và hải quan sẽ kiểm tra những vấn đề gì theo yêu cầu của họ. Chất nằm trong danh mục cho phép phải qua quá trình xem xét hồ sơ, mô tả, và phân tích thấy không có chất cấm. Còn sau thông quan, quá trình lưu thông, sử dụng, các cơ quan quản lý nhà nước có thể kiểm tra, đánh giá chất lượng của sản phẩm nhập về. Bộ đã có thông tư 66, hiệu lực từ 1/7/2012, tất cả các lô hàng có trong hay ngoài danh mục về TACN nhập khẩu vào Việt Nam đều phải kiểm tra chất lượng.

Nói như vậy, nghĩa là lâu nay, chúng ta vẫn còn kẽ hở cho các đối tượng lợi dụng nhập chất cấm?

Nói từ năm 2005 đã có chất cấm nhập vào nước ta cũng không phải. Lâu nay, chúng ta đều kiểm tra việc nhập khẩu, không chỉ SSI mà nhiều chất khác, nhưng chưa phát hiện ra chất cấm. Gần đây, nhiều đối tượng lợi dụng, trà trộn chất cấm vào SSI và nhiều loại TACN. Cục và các địa phương đang tăng cường kiểm tra, nên vừa rồi, mới phát hiện ra một loạt các sai phạm có chất cấm.

Qua lô hàng SSI có chứa chất cấm vừa rồi, Cục sẽ xử lý ra sao?

Cục Cảnh sát phòng chống tội phạm về môi trường - C49 (Bộ Công an), các cơ quan chức năng của TP. HCM đang tiếp tục điều tra, hoàn thiện hồ sơ pháp lý để xử lý nghiêm. Bước đầu, họ mới xác định có chất cấm qua phân tích định tính, cần phải kết quả định lượng. Tôi chắc chắn rằng, bản chất của SSI là không có chất cấm. Còn nếu làm rõ ra SSI có chất cấm trước khi nhập về thì tất cả các lô sản phẩm này, về sau đều kiểm tra hết. Trường hợp, khi nhập SSI về nước, mới trà trộn chất cấm thì phải lấy mẫu kiểm tra, không làm đảo lộn sản xuất. Cục đang đề nghị cơ quan điều tra làm thật nhanh, có kết luận sớm, để xử lý việc này. Mặt khác, cơ quan hải quan có quyền lấy mẫu kiểm tra chất lượng, trong lúc này, nếu những mặt hàng nào có nguy cơ cao về chất cấm, phải lấy mẫu để kiểm tra.

Sắp tới, liệu chúng ta có cân nhắc lại các chất kích thích đang được phép bổ sung vào danh mục cấm?

Hiện, chúng tôi vẫn rà soát. Tuần tới sẽ ra hội đồng khoa học, xem xét, bàn thảo về một số chất có tác dụng tương tự SSI, từ đó kiến nghị Bộ để đưa vào danh mục chất cấm. Hiện mỗi ngày có rất nhiều chất mới ra đời, muốn biết phụ thuộc vào các doanh nghiệp đăng ký; đương nhiên, doanh nghiệp chỉ được phép nhập, sử dụng khi có trong danh mục cho phép.

Chất cấm tạo nạc gây thiệt hại cho ngành chăn nuôi hàng nghìn tỷ đồng. (Ảnh: Phạm Anh)

Ông thấy trách nhiệm của Bộ NN&PTNT thế nào trong sự việc trên?

Nói chúng tôi không có lỗi là không phải. Là cơ quan quản lý nhà nước về lĩnh vực này, chúng tôi đang tăng cường kiểm tra về chất cấm vì nguy cơ vẫn còn rất nhiều. Chỉ trong một thời gian ngắn, thông tin về chất cấm đã gây thiệt hại hàng nghìn tỷ đồng với người chăn nuôi; nếu kể cả các công ty TACN không bán được cám, thì thiệt hại còn lớn hơn, và kế sinh nhai của bao người sau này. Vì thế, phải hết sức thận trọng khi công bố thông tin.