Một sự thay đổi chóng mặt về giọng điệu trong đoạn video ghi hình con tin mới được tổ chức Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng công bố đã khiến các chuyên gia tin rằng nhóm thánh chiến này đang bị cô lập và sợ hãi trước một cuộc tấn công do Mỹ thực hiện.

Trong khi ba đoạn video trước đó kết thúc với việc một gã chiến binh đeo mặt nạ cắt cổ một con tin đang quỳ, đoạn video mới công bố hôm 18/9 đã chứa hình ảnh khác.

Con tin, phóng viên ảnh người Anh John Cantlie, được cho ngồi phía sau một chiếc bàn và đọc một thông điệp với giọng điệu đã được điều chỉnh, kêu gọi các cường quốc phương Tây ngừng việc can thiệp chống lại những kẻ bắt cóc mình.

Anh thừa nhận đang nói với tư cách một tù nhân bị bắt cóc và rằng mình vẫn chưa phải theo chân các bạn tù xuanh vẫn chưa theo chân các bạn tù khác xuống mồ. Tuy nhiên anh kêu gọi người xem video nên ngó qua một loạt các bộ phim tài liệu, sẽ vén màn về các khía cạnh khác của nhóm IS.

Đoạn video mới được dàn dựng cẩn thận như nhiều đoạn video trước đây, nhưng không có bất kỳ chi tiết man rợ nào. Đây là chi tiết đã thu hút sự chú ý của các nhà phân tích.

Giáo sư Peter Neumann, giám đốc Trung tâm quốc tế nghiên cứu cực đoan và bạo lực chính trị tại trường King's College London nói rằng các chiến binh có thể đã lùi bước.

“Chúng quá tàn bạo. Nhưng việc này khiến các chính quyền phương Tây dễ dàng mô tả kẻ thù của họ như những kẻ man rợ, cần phải bị tiêu diệt” - ông nói với AFP – “Giờ thì chúng đang làm điều ngược lại. Giờ chúng tìm cách nói rằng: “Chúng tôi là những người biết phải trái. Nếu các chính quyền phương Tây đàm phán với chúng tôi, mọi chuyện có thể được giải quyết rất dễ dàng”.

IS đã hoảng sợ

Neumann không tin sự thay đổi trong chiến thuật của IS sẽ ảnh hưởng tới đối sách của phương Tây nhằm vào tổ chức này. Tổng thống Mỹ Barack Obama đã thề sẽ nghiền nát nhóm này.

Ngoài ra các đoạn video hành quyết con tin được công bố trước đó, bên cạnh các video ghi nhiều hành vi man rợ khác của IS, đã khiến hình ảnh của nhóm trở nên vô cùng khó thay đổi.

Nhưng Neumann đánh giá sự thay đổi về giọng điệu trong đoạn video là bước đi có tính toán, nhằm gieo rắc các hạt giống nghi ngờ trong tâm trí những người sống ở phương Tây và thế giới Hồi giáo đã từng lên tiếng chống những cuộc can thiệp trước đó của Mỹ vào Trung Đông.

"Hiện chẳng có nhiều phản ứng chống lại việc không kích IS. Điều này đã không diễn ra trong cuộc chiến Iraq hồi năm 2003. Lý do của sự khác biệt là bởi khi nhìn vào IS, chúng ta đều nghĩ rằng họ là những gã điên” – ông nói.

"Tôi thấy rằng đoạn video này sẽ có ảnh hưởng tới một số người phản đối chiến tranh, những người còn nghi ngờ về chiến tranh và hoạt động can thiệp quân sự” – ông cho biết thêm – “Họ sẽ nói rằng: 'Nhìn này! IS không hoàn toàn điên rồ đâu. Chúng ta có thể đối thoại, thỏa thuận, trước khi phải dùng tới bom đạn'. Tôi nghĩ rằng đó là điều mà IS muốn đạt được”.

Cantlie đánh giá các đoạn video tới đây sẽ phát đi thông điệp rằng thấy hoạt động thương thảo của các chính quyền châu Âu với IS sẽ định đoạt số phận của các con tin.

Cho tới nay vẫn chưa có con tin Anh hoặc Mỹ nào được trả tự do. Ba người đã bị IS sát hại. Nhân vật thứ tư là tài xế taxi người Anh Alan Henning, đã bị đe dọa lấy mạng trong đoạn video gần đây nhất.

London và Washington triển khai chính sách không trả tiền chuộc cho những kẻ bị họ coi là khủng bố. Vì thế đoạn video mới nhất của IS có khả năng sẽ tạo ra hố sâu ngăn cách giữa các nước phương Tây.

Henning là một tài xế lái xe chở hàng cứu trợ cho Syria. Đoàn xe của anh được sự ủng hộ của các nhóm Hồi giáo và nhiều người Hồi giáo đã kêu gọi IS trả tự do cho anh.

Neumann nói rằng đoàn xe của Henning bao gồm “rất nhiều kẻ ủng hộ Al-Qaeda”. Ông đánh giá IS đã lo ngại việc thực hiện các hành động tàn bạo một cách bất cẩn có thể khiến tổ chức này mất đi sự ủng hộ.

Nhưng nếu đoạn video về Cantlie chỉ là một dấu hiệu cho thấy IS có thể đang chuyển sang sử dụng giọng điệu mới để tránh bị cô lập, yếu tố mang tính then chốt vẫn là số phận của Henning.

"Tất cả các cuộc hành quyết đó đều đã diễn ra theo nhịp điệu từ 10-14 ngày. Nếu Alan Henning không bị hành quyết trong khoảng thời gian này, tôi tin chắc rằng IS đã suy tính lại” - Neumann nói.

"Anh ấy (Henning) chẳng hề giống một kẻ xâm lược. Nếu IS hành quyết anh ấy, đó sẽ là dấu hiệu cho thấy tổ chức này chẳng quan tâm tới điều gì cả. Tất cả những chuyện này thật giống như một trò đánh đố” – ông nói.

Rita Katz, giám đốc Nhóm tình báo SITE chuyên giám sát hoạt động của những kẻ cực đoan, đánh giá đoạn video cho thấy IS đã sợ sự can thiệp của Mỹ.

Khủng bố bằng cắt đầu

Theo bà, sự thay đổi về giọng điệu trong đoạn video mới đã giống một sự chuyển đổi về thái độ của trùm khủng bố Al-Qaeda, Osama bin Laden.

Trước năm 2007, Bin Laden thường mặc quân phục chiến đấu, ngồi bên khẩu súng, dùng bạo lực đe dọa phương Tây.

Sau đó, khi Mỹ và liên quân tấn công nhiều nơi ẩn náu của Al Qaeda, Bin Laden đã không còn cầm theo vũ khí khi thu hình nữa. Ông ta cũng nói với giọng điệu ít hiếu chiến hơn, gần giống như một vị nguyên thủ.

“Tôi không nghi ngờ gì về việc IS sợ bị Mỹ mở hoạt động quân sự nhằm vào nhóm này” - Katz nói - "Đầu tiên chúng tìm cách khủng bố bằng việc chặt đầu. Giờ thì chúng muốn tạo cảm giác với cộng đồng quốc tế nói chung, các nước phương Tây và Hồi giáo nói riêng, rằng không phải chúng không có khả năng hành xử văn minh”.

Katz cũng bác bỏ hướng nhận định của một số nhà bình luận, cho rằng các đoạn video tàn bạo của IS được tung ra trước đây là để khiêu khích Washington tấn công. Bà nói rằng IS chỉ cố phát đi thông điệp cảnh cáo sự can thiệp từ bên ngoài, nhưng chúng làm việc này quá vụng về.

“Trong những ngày đầu tiên, sau khi IS chiếm được Mosul (ở Iraq), lúc những lời kêu gọi can thiệp bay tới tai Washington, IS đã lập tức công bố video đe dọa ông Obama” – bà nói - “Nhưng khi video đe dọa không hiệu quả, chúng bèn chuyển qua các đoạn video hành quyết”. Theo bà, Katz, một liên minh quân sự do Mỹ lãnh đạo hoàn toàn có khả năng ngăn chặn IS. “Và đó là điều mà IS muốn ngăn cản bằng mọi giá” – bà nói.