Thế nhưng, nhiều doanh nghiệp vẫn hoạt động bình thường và “bình chân như vại”, trong khi cơ quan hữu trách dường như bất lực...

Mai Linh vừa trang bị một “dàn” xe mới cứng tại khu vực đường Phan Xích Long,
quận Phú Nhuận (TP.HCM) trong khi vẫn nợ bảo hiểm đầm đìa

Mai Linh nợ bảo hiểm xã hội 112 tỉ đồng

Bắt đầu nợ bảo hiểm xã hội (BHXH) từ đầu năm 2012, đến cuối năm đó Mai Linh chính thức bị BHXH quận 7 khởi kiện đòi nợ 33 tỉ đồng. Tại bản án sơ thẩm, TAND quận 7 buộc 5 doanh nghiệp (DN) thuộc Công ty Cổ phần Tập đoàn Mai Linh phải trả hơn 52 tỉ đồng. 

Tại quận Gò Vấp, hai DN khác của Mai Linh cũng bị Tòa xử buộc đóng hơn 12 tỉ đồng BHXH.  Như vậy, chỉ riêng tại địa bàn TP.HCM, thời điểm đầu năm 2013, các công ty con của Mai Linh đã bị tòa xử buộc đóng tiền nợ BHXH hơn 60 tỉ đồng.

Ngay sau khi có bản án của tòa, cơ quan BHXH các quận 7, Gò Vấp đã khẩn trương đề nghị thi hành án, nhưng 2 năm qua Mai Linh tìm đủ mọi cách để né tránh. Bà Nguyễn Thị Hồng Hạnh – Phó Trưởng phòng Thu - BHXH TP.HCM cho biết, tính đến tháng 2/2015, tổng số nợ BHXH của Mai Linh đã lên 112 tỉ đồng. Cơ quan BHXH đã làm đủ mọi cách nhưng thiện chí khắc phục của Mai Linh là không đáng kể.

Một “ông lớn” khác là Công ty Cổ phần Dịch vụ bưu chính viễn thông Sài Gòn (SPT) – chủ sở hữu mạng di động SFONE, có trụ sở chính ở số 199 Điện Biên Phủ, quận Bình Thạnh cũng khiến người lao động (NLĐ) điêu đứng vì trốn đóng BHXH. Sau khi thất bại với mạng di động SFONE, SPT kéo theo nhiều NLĐ không được chốt sổ BHXH, nợ lương, mất trợ cấp thất nghiệp… 

Ngày 21/3/2011, BHXH khởi kiện SPT tại Tòa án quận 1, cuối năm 2012 Tòa mở phiên sơ thẩm xét xử tuyên buộc SPT phải truy đóng hơn 12,4 tỉ đồng cho BHXH TP để giải quyết quyền lợi cho NLĐ. Sau đó, tháng 5/2013 cơ quan BHXH đã có đơn yêu cầu cơ quan thi hành án quận Bình Thạnh thi hành bản án của Tòa, nhưng không hiểu sao đến ngày 20/8/2014 cơ quan thi hành án quận Bình Thạnh lại ra quyết định “trả lại đơn yêu cầu thi hành án” cho cơ quan BHXH và vụ việc “dậm chân tại chỗ”.

Tại TP.HCM, tình trạng các DN lớn trốn đóng BHXH ngày càng phổ biến, nhiều DN thậm chí rơi vào tình trạng “hết thuốc chữa”. Một “điển hình” nữa là Công ty Cổ phần  Thương mại, dịch vụ hàng hải Phú Mỹ, trụ sở tại số 6 Trần Trọng Cung, phường Phú Thuận, quận 7, ngành nghề kinh doanh chính như bốc xếp, vận chuyển lai dắt tàu biển, xếp dỡ container tại cảng, bốc xếp gạo xuất khẩu, thức ăn gia súc, vật liệu xây dựng… 

Tháng 3/2011, Phú Mỹ có biểu hiện bắt đầu chây ỳ đóng BHXH nên bị lập biên bản vi phạm, Sở LĐTB&XH tiến hành thanh tra. Ngày 24/9/2012, BHXH quận 7 đã khởi kiện, đến ngày 30/11/2012 Tòa quận 7 đã tuyên công ty phải nộp số tiền tính đến tháng 9/2012 là hơn 2,6 tỉ đồng. 

Ngày 13/12/2012, Phú Mỹ làm đơn kháng cáo, sau đó Tòa phúc thẩm xử và Phú Mỹ tiếp tục thua kiện. Theo BHXH quận 7, đến nay tổng số tiền trốn đóng BHXH của Phú Mỹ đã trên 4 tỉ đồng. Và dù cơ quan thi hành án đã vào cuộc cả gần một năm trời nhưng công ty này vẫn… ngó lơ?

Mở hàng loạt tài khoản để tránh phong tỏa

Theo ông Cao Văn Sang – Giám đốc BHXH TP.HCM, trong năm 2014 cơ quan BHXH đã khởi kiện 1.717 DN, thu hồi 129,9 tỷ đồng (đạt 27,1% số nợ). 

Theo hồ sơ các vụ kiện, hầu hết DN nợ đọng BHXH đều “vin” vào lý do rất phổ biến là “kinh tế khó khăn”. Tuy nhiên, thực tế có “khó” như vậy không thì lại là chuyện khác. Một tài xế taxi giấu tên bức xúc nói: “Tôi không hiểu các lãnh đạo công ty nghĩ gì mà hành xử như vậy? Dịp trước và sau tết này có thể nói là mùa “ăn nên làm ra” của ngành taxi.

Cả năm qua và hiện tại giá xăng giảm kỷ lục, trong khi giá cước taxi không hề giảm. Chính vì vậy có thể nói giai đoạn này kinh doanh taxi thực sự “hốt bạc”.  Ấy vậy mà không hiểu sao Công ty vẫn vô tư để số nợ hàng trăm tỷ BHXH, bảo hiểm y tế (BHYT) của NLĐ ngày một cao?”. 

Còn ông Lê Liêm – Giám đốc BHXH quận 7 cho biết:  Khó khăn lớn hiện nay khi thi hành án là các tài khoản của Mai Linh khi xác minh đều… rỗng.

Riêng vụ SFONE, cơ quan BHXH TP cho biết cuối năm 2013, ngay sau khi có bản án phúc thẩm của tòa, BHXH TP đã lập tức đề nghị cơ quan thi hành án vào cuộc. Tuy nhiên, tính đến hết tháng 2/2015, SPT vẫn chưa khắc phục được… một đồng nào trong tổng số 12,4 tỉ nợ BHXH mà Tòa tuyên (?). Cũng giống như Mai Linh, SPT mở hàng loạt tài khoản tại các ngân hàng nhưng khi cơ quan BHXH và thi hành án đi xác minh điều kiện thi hành án thì hầu hết tài khoản đều… rỗng?

Điều khiến dư luận khó hiểu là dù “kêu” khó khăn và không đoái hoài đến quyền lợi về BHXH, BHYT, bảo hiểm thất nghiệp của NLĐ, nhưng mỗi ngày hàng ngàn chiếc xe mang thương hiệu Mai Linh vẫn bon bon trên đường mang về nguồn thu dồi dào. Mai Linh còn trưng bảng tuyển dụng 2.000 tài xế taxi để mở rộng thị phần… Còn SPT và Hàng hải Phú Mỹ thì vẫn hoạt động đều đều… 

Luật sư Hồ Nguyên Lễ - Trưởng Văn phòng Luật Tín Nghĩa (TP.HCM) phân tích, việc DN sẵn sàng lập hàng chục tài khoản ở nhiều ngân hàng khác nhau để “lách” việc xác minh tài sản chắc chắn là một trở ngại trong công tác thi hành án BHXH. Dù vậy, cơ quan BHXH vẫn có thể áp dụng các quy định của Luật Phá sản để buộc các DN này thực thi nghĩa vụ của mình…