Để nhìn nhận rõ hơn, có nhiều góc nhìn hơn về vấn đề xử lý dự án "Căn hộ số 69" của Cục Điện ảnh hay của thanh tra Bộ TTVH&DL và thanh tra Bộ TTTT đang xem xét, chúng tôi có cuộc trao đổi với anh Trần Anh Dũng, Đoàn Luật Sư Hà Nội thuộc Công ty Luật Yulchon để dư luận rộng mở, có cái nhìn đa chiều.

Hiện căn hộ số 69 đang tạm dừng phát sóng tập 2

Thưa anh, Cục Điện ảnh có sai hay không nếu đòi xem xét, kiểm duyệt “Căn hộ số 69”?

Để xác định Cục có sai hay không thì phải xem “Căn hộ số 69” (CHS69) có thuộc thẩm quyền quản lý của Cục hay không, việc đăng tải video lên mạng xã hội (Youtube) có thuộc thẩm quyền quản lý của Cục hay không.

Theo quan điểm của tôi thì CHS69 không thuộc thẩm quyền quản lý của Cục Điện ảnh và việc đăng lên Youtube cũng không thuộc thẩm quyền của Cục. Vì vậy câu trả lời ở đây là Cục điện ảnh không có thẩm quyền xem xét vấn đề này.

Anh có thể nói rõ hơn được không?

Để nói rõ hơn, khái niệm phim thuộc phạm vi điều chỉnh của Luật Điện ảnh và khái niệm phim theo cách hiểu thông thường không phải trùng nhau. Ví dụ: phim sản xuất ở nước ngoài không thuộc phạm vi điều chỉnh của Luật Điện ảnh, các video clip được cá nhân làm ra với mục đích phi thương mại cũng không thuộc phạm vi điều chỉnh của Luật Điện ảnh.

Luật điện ảnh quy định về việc sản xuất phim của cơ sở điện ảnh chứ không điều chỉnh tất cả các phim hay video đăng tải trên mạng xã hội. Mà khái niệm “cơ sở điện ảnh” trong luật đã giải thích rất rõ ràng tại Điều 12 bao gồm doanh nghiệp điện ảnh và đơn vị sự nghiệp điện ảnh.

Ví dụ thế này: một phim do Mỹ sản xuất (có thể do một hãng phim hoặc cá nhân tự bỏ tiền làm phim), được tải lên Youtube không thể được coi nó thuộc quản lý của Cục Điện ảnh theo Luật Điện ảnh được. Nó chỉ thuộc phạm vi của Luật Điện ảnh và thuộc quản lý của Cục khi nó xin được chiếu hay phát hành ở Việt Nam.

Do vậy, ngay cả khi CHS69 là một bộ phim thực sự thì việc nó được tải lên Youtube cũng không thuộc quản lý của Cục điện ảnh. Nội dung của video đăng tải bởi cá nhận trên mạng internet thuộc điều chỉnh của Luật Công Nghệ Thông Tin và Nghị định 72 về internet.

Vì Youtube thực chất là một mạng xã hội chuyên về video, chị có thể đăng bất cứ sản phẩm nào của chị lên đó, kể cả là “phim” do chị thực hiện (và nếu chị muốn gọi nó là phim) thì Cục Điện ảnh cũng không có quyền quản lý đối với video này. Giống như việc chị viết văn, làm thơ, tải bài hát, tải clip… lên facebook.

Đây là môi trường mạng xã hội, khi chị xuất bản, phát hành các sản phẩm tại Việt Nam thì chị mới cần tuân thủ các quy định về xuất bản, phát hành và các quy định liên quan đến sản phẩm đó. Còn trên mạng, chị chỉ thuần túy chịu trách nhiệm về nội dung chị đưa lên internet mà thôi.

Luật sư Trần Anh Dũng cho biết: "Cục Điện ảnh cũng không có quyền quản lý đối với video này"

Bản thân Cục điện ảnh cũng đang lúng túng trong việc định hình CHS69 có là phim hay không, nhưng phía Cục đã gửi công văn lên thanh tra Bộ VHTT&DL, Bộ TTTT để đòi làm rõ 2 việc: Kiểm tra quy trình sản xuất làm phim; kiểm tra về nội dung phim của sản phẩm CHS69?

Như trên đã nói Cục Điện ảnh không có thẩm quyền nên dù Cục có xem hay chưa xem nội dung CHS69 thì việc Cục điện ảnh tiến hành các công việc ngoài chức năng như vậy cũng là sai.

Như vậy, anh Nguyễn Thành Nam (Nam Cito) và êkíp làm phim có thể khiếu nại với Cục Điện ảnh không?

Theo tôi thấy thì chưa có kết luận của Cục Điện ảnh, Cục cũng chưa có quyết định hay hành động nào gây tổn hại đến quyền lợi của Nam vì thể chưa có cơ sở để khiếu nại hay khiếu kiện. Chỉ khi Cục điện ảnh ra văn bản hay có hành động xâm phạm rõ ràng, còn việc Cục “nghe hơi nồi chõ” rồi không ra được kết luận nào thì cũng không có cơ sở cho rằng Cục xâm phạm quyền lợi của mình. Tôi vẫn thấy trên kênh Youtube, “Căn hộ số 69” vẫn được phát, xem và comment bình thường.

Vậy Bộ VHTT&DL với Bộ TTTT có quyền xem xét và xử phạt quy trình sản xuất cũng như nội dung của CHS69 hay không, thưa anh?

Tôi nghĩ là không. Nếu thanh tra Bộ VHTT&DL thì không có thẩm quyền, vì họ phải xác định phim thuộc phạm vi của Luật Điện ảnh chứ không phải bất cứ phim gì, video gì cũng thuộc điều chỉnh Luật Điện ảnh.

Không thể lấy phim Holywood không phát hành ở Việt Nam ra phạt vì nó chống phá nhà nước, hay vi phạm thuần phong mỹ tục được. Vậy nên, thanh Tra Bộ VHTT&DL không có quyền đối với các video clip được đăng trên mạng xã hội.Phạm vi thanh tra đã quy định rất rõ theo Điều 16 Nghị định 71/2009/NĐ-CP về tổ chức và hoạt động của thanh tra văn hóa, thể thao và du lịch:

Còn Thanh Tra Bộ TTTT thì có thể kiểm tra nội dung đăng lên mạng. Họ sẽ phải theo kiểm soát việc tuân thủ pháp luật chuyên ngành, trong trường hợp này là Luật CNTT và Nghị định 72 về internet. Theo Điều 21 Nghị định 140/2013/NĐ-CP về tổ chức và hoạt động của thanh tra thông tin và truyền thông, thanh tra ngành thông tin có nhiệm vụ kiểm tra việc tuân theo pháp luật của ngành mình.

"Thanh tra Bộ VHTT&DL không có thẩm quyền xem xét và xử lý, Thanh tra Bộ TTTT có thanh tra thì cũng khó có thể kết luận nó vi phạm các hành vi này được".

Và cũng theo Luật CNTT Điều 12 và Điều 5 của Nghị định 72 về các hành vi bị cấm, theo quan điểm của tôi, việc đăng tải video CHS69 lên một tài khoản cá nhân trên mạng xã hội không thuộc bất cứ hành vi cấm nào như quy định tại trên. Tôi đã xem qua video này, không thể coi nó là sản phẩm đồi trụy, kích động bạo lực, chống phá nhà nước… Nên dù Thanh tra Bộ TTTT có thanh tra thì cũng khó có thể kết luận nó vi phạm các hành vi này được.

Còn nếu thanh tra thông tin truyền thông cho rằng có vi phạm hành chính thì họ phải nêu ra căn cứ luật rõ ràng. Nếu cho rằng sản phẩm của họ vi phạm thì vô số những video khác đăng trên youtube sẽ được xử lý thế nào? Nhất là những video do người nước ngoài đăng tải.

Tuy nhiên, tôi cũng lưu ý với chị là theo Nghị định số 28/2009/NĐ-CP về xử phạt vi phạm hành chính trong quản lý, cung cấp, sử dụng dịch vụ internet và thông tin điện tử trên internet, không có quy định phạt nào có thể áp dụng tương tự cho trường hợp CHS69. Vì vậy, nếu thanh tra cho rằng họ có vi phạm thì phải chỉ rõ vi phạm quy định nào và mức phạt là bao nhiêu.

Nghị định 28 không hề quy định về hành vi vi phạm như tải lên mạng những video dung tục và nếu thanh tra cố gán ghép chụp mũ CHS69 vào điều khoản nào đó thì tôi cho rằng họ đang tự làm khó bản thân mà thôi. Trong trường hợp này phía anh Nam hoàn toàn có quyền khiếu kiện