Thật kỳ lạ, khi hung thủ lộ diện mới biết hình vẽ giống trên 80%. Việc này đóng góp không nhỏ vào sự thành công của chuyên án mang bí số ĐB99, chấm dứt "cơn lốc đen" do thủ phạm gây ra đang tác oai, tác quái về đêm dọc Quốc lộ 51.

"Cơn lốc đen" và lời đồn "xuất qủy nhập thần" của hung thủ

Nhằm bảo đảm thu thập chứng cứ phục vụ cho công tác điều tra và xét xử sau này, Ban chuyên án ĐB99 rất chú trọng chỉ đạo công tác mở rộng điều tra nắm bắt tình hình, hệ thống từng vụ án xảy ra trên địa bàn. Đặc biệt là phải mô tả cho được đặc điểm nhận dạng "yêu râu xanh mặc quần xì đỏ",  thông qua lời khai của các bị hại và nhân chứng. Đồng thời, tiến hành dựng lại hiện trường, lấy lời khai người bị hại, nhân chứng và người có liên quan tới 27 vụ trộm cắp, hiếp dâm xảy ra ở các xã dọc Quốc lộ 51 thuộc địa bàn huyện Long Thành (tỉnh Đồng Nai) và huyện Tân Thành (tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu).

Chân dung thủ phạm gây án qua nét vẽ phác thảo của họa sỹ Võ Tấn Thành và chân
dung “yêu râu xanh mặc quần xì đỏ” Phó Văn Chính khi bị bắt.

Trong quá trình điều tra, ban chuyên án gặp rất nhiều khó khăn trong công tác xác định chân dung và danh tính thủ phạm. Dù đã tìm mọi cách để chuyển hướng điều tra, truy bắt thủ phạm như lập các chốt trọng yếu giám sát 24/24h, vận động nhân dân tố giác thủ phạm,... nhưng vẫn không có hiệu quả khả quan nào.

Đáng nói, nhiều lần thủ phạm đi gây án bị lực lượng trinh sát phát hiện truy đuổi, dù huy động lực lượng lên tới trăm người mật phục, hắn vẫn thoát khỏi vòng vây một cách ngoạn mục như kẻ "xuất quỷ nhập thần". 

Đại tá (nay là Thiếu tướng) Nguyễn Phi Hùng - Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Cảnh sát phòng chống tội phạm, Bộ Công an và Ban chuyên án ĐB99 chỉ còn cách tìm người vẽ phác họa chân dung thủ phạm một cách chính xác rồi mới truy bắt. 

Phương án tìm tới các nạn nhân để vẽ lại chân dung thủ phạm qua những lời kể là khả thi nhất. Điều này sẽ dễ dàng nhận diện thủ phạm phục vụ quá trình truy bắt.

Trong báo cáo sơ bộ của Ban chuyên án ĐB99 có ghi nhận, trước đây, trong các vụ án hình sự, nhiều cơ quan điều tra của ta đã thực hiện vẽ chân dung thủ phạm qua lời kể của nạn nhân và nhân chứng. Nhưng cuối cùng chỉ dừng lại ở phần mô tả, vì lúc đó ta chưa có nhiều kinh nghiệm vẽ chân dung thủ phạm.

Lần này, theo đề nghị của đồng chí Phạm Văn Dơi, Trưởng phòng Kỹ thuật hình sự Công an tỉnh Đồng Nai, Ban chuyên án ĐB99 quyết định trưng dụng họa sỹ vẽ truyền thần Võ Tấn Thành (lúc đó ông khoảng 45 tuổi, ngụ phường Bửu Hòa, TP. Biên Hòa, tỉnh Đồng Nai) - nổi tiếng với khả năng vẽ chân dung qua lời kể tại tỉnh Đồng Nai.

Đầu tháng 7/1999, đích thân đại tá Nguyễn Phi Hùng tới tìm họa sỹ Võ Tấn Thành đề nghị ông giúp đỡ vẽ phác họa chân dung thủ phạm. Không chút ngần ngại, họa sỹ Võ Tấn Thành nhận lời ngay.

Sự kỳ lạ về bức hình lật mặt hung thủ

Từ khi nhận lời góp sức phá chuyên án ĐB99, bước chân của họa sỹ Võ Tấn Thành luôn theo sát các điều tra viên, đến gặp từng nạn nhân, nhân chứng của 27 vụ án cướp của, hiếp dâm do tên "yêu râu xanh mặc quần xì đỏ" gây ra.

Họa sỹ Võ Văn Thành làm việc với các nạn nhân của vụ cướp tài sản, hiếp dâm
dọc Quốc lộ 51 để vẽ chân dung thủ phạm.

Câu chuyện về tên cướp háo sắc chỉ mặc một chiếc quần xì đỏ, tay cầm xà beng cạy cửa để cướp và hiếp trở thành nỗi khiếp đảm của những người sinh sống trên Quốc lộ 51, dần đi vào tâm trí của người họa sỹ. Lúc này, áp lực tìm ra thủ phạm phá án không những đè nặng lên vai các điều tra viên, mà còn là trách nhiệm cao cả của họa sỹ. Họa sỹ Võ Tấn Thành tự nhủ, phải hạ quyết tâm cao nhất để vẽ thành công bức chân dung của thủ phạm nhằm đưa hắn ra ánh sáng của pháp luật.

Qua lời kể của các nạn nhân, thủ phạm có tuổi đời từ 30 - 40 tuổi, cao 1m60 - 1m70, tóc dài chấm vai, màu đen, rẽ ngôi ở giữa, phía trước gọn, phía sau quăn, mặt xương, dài vừa phải, hai gò má cao, lông mày không rậm, sống mũi thẳng, mắt hai mí, miệng trung bình, môi đen không dày, răng đều, nhỏ, kẽ răng đen (do hút thuốc lá nhiều). Ngoài ra, thủ phạm còn có nước da ngăm đen, tai tái... họa sỹ Võ Tấn Thành nhanh chóng ghi lại những đặc điểm của tên thủ phạm và dùng ngòi bút (vẽ bằng bút chì) của mình phác họa chân dung hắn trên giấy.

Bằng phương pháp vẽ căn bản họa hình mô tả chân dung, sau 2 tháng, "tác giả" của những vụ cướp, hiếp dần "hiện nguyên hình" trên bản phác thảo. Qua nhiều lần chỉnh sửa, đối chiếu, cuối cùng nhiều nhân chứng, bị hại đều thừa nhận hình ảnh trong bản vẽ mô tả chân dung thủ phạm có đặc điểm giống kẻ gây án. Ban chuyên án ĐB99 quyết định dùng hình ảnh này để chỉ đạo lực lượng điều tra phối hợp, phát hiện nghi can trong chuyên án và vây bắt.

Quá trình rà soát, lực lượng cảnh sát phát hiện tên Phó Văn Chính (36 tuổi, ở huyện Tân Thành, tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu) có đặc điểm nhận dạng và dấu hiệu nghi vấn.

Ban chuyên án nhận định nghi can sau một thời gian không gây án sẽ không có tiền tiêu xài. Mặt khác, do bản năng, thói quen khó chấm dứt hành vi phạm tội nên hắn sẽ tiếp tục gây án trở lại. Do đó, Ban chuyên án chỉ đạo các lực lượng điều tra cần phối hợp, tăng cường công tác tuần tra kiểm soát 24/24h trên toàn tuyến Quốc lộ 51. 

Đến 4h sáng 30/9/1999, lực lượng tuần tra phát hiện Chính nên truy đuổi và bắt giữ hắn cùng với tang vật là chiếc xe đạp vừa mới "chôm" được.

Tại cơ quan công an, sau một hồi quanh co chối cãi, Phó Văn Chính nhận tội, khi chủ nhân của chiếc xe đạp tới trình diện để đối chất với hắn. Sau đó, hắn lần lượt phải đối chất với các nạn nhân của 27 vụ cướp, hiếp mà hắn gây ra dưới sự chứng kiến của các điều tra viên. "

Nói về quá trình vẽ phác thảo chân dung thủ phạm, họa sỹ Võ Tấn Thành nhớ lại: "Tôi phải mất 15 ngày để phác họa ra khuôn mặt đơn giản bằng cây bút chì, sau đó cho nạn nhân xem để điều chỉnh thêm. Tiếp đó là 10 ngày nữa để khắc họa thêm những nét sâu hơn lên ngũ quan và cuối cùng lại thêm gần 10 ngày nữa để hoàn thiện hẳn khuôn mặt".

Đóng góp quan trọng

Sau khi chuyên án ĐB99 kết thúc, chính đồng chí Phạm Văn Dơi, lúc ấy là Trưởng phòng Kỹ thuật Hình sự, Công an tỉnh Đồng Nai cũng nhận định: "Nhờ những nét vẽ chân dung thủ phạm của họa sỹ Võ Tấn Thành mà lực lượng công an phá án nhanh hơn, anh em chiến sỹ đỡ tốn mồ hôi xương máu hơn khi truy bắt tên tội phạm nguy hiểm này...".