Quê tôi có nhánh sông Thu Bồn chảy qua quanh năm mát mẻ, cây cối tươi tốt, con người hiền hòa dễ chịu. Không lãng mạn như vùng sông nước Cà Mau, hay bạt ngàn như những khu miệt vườn Đông Nam Bộ, quê tôi có nét độc đáo riêng của một miền quê xứ Quảng, từ tập tục, lễ hội, cho đến ẩm thực…

Thả hồn mình trên những chiếc ghe chạy dọc ven sông, những ngôi nhà lấp ló sau rặng tre, rặng dừa đẹp như một bức tranh sơn thủy hữu tình. Vườn trái cây chỉ là những chùm ổi nhỏ, những trái dừa cao vút, quả mít chín thơm lừng… Nhưng điều làm tôi “khuấy” nhất, đó là vườn chuối mọc ven sông của mỗi gia đình.

Nguyên liệu hoa chuối, tai heo

Mùa bông chuối đỏ chót như màu son của thiếu nữ, những búp chuối mới ra, làm người qua đường có cảm giác thèm thuồng, với những món khoái khẩu tưởng tượng trong đầu, từ bắp chuối đỏ, hay quả chuối chát múp míp nằm ngạo nghễ trên cây.

Món ăn dân giã, nhưng đậm đà tình quê, đối với tôi đó là món bắp chuối trộn tai heo. Để làm được món ăn này, nguyên liệu hầu như có sẵn trong mỗi gia đình. Vào những bữa cơm trưa hay bữa tối dưới ánh trăng vành vạch, thì món chuối trộn vẫn là món ăn ngon và đậm đà nhất, dù ăn hoài vẫn không thấy ngán.

Nguyên liệu làm món bắp chuối trộn tai heo thật đơn giản. Chỉ cần một bắp chuối trong vườn, to chắc, tươi nguyên. Tai heo mua ngoài chợ, kèm theo gia vị chanh, tỏi, ớt, tiêu rau thơm, giá, cà rốt bào sợi, húng quế…Là có thể tạo ra món bắp chuối trộn mê hồn.

Bắp chuối hái vào lúc sáng sớm là ngon nhất, bởi lúc này bắp chuối còn ngậm hơi sương, chưa bị cái nắng héo hắt của buổi trưa chiếu vào. Sau khi hái bắp chuối vào, rửa sạch và thái mỏng. Ngâm bắp chuối đã thái vào một chậu nước, vắt nửa trái chanh tươi để bắp chuối sạch mủ, bớt màu thâm tím. Nhìn thấy cọng chuối xanh non, cuộn tròn thì cảm giác thèm thuồng xuất hiện ngay đầu lưỡi. Tai heo sau khi mua về, đem rửa sạch với nước muối, luộc chín, thái mỏng. Đậu phụng rang chín, bỏ vỏ. Rau thơm rửa sạch, cắt nhỏ.

Sau khi chuẩn bị xong phần nguyên liệu. Bước tiếp theo là trộn. Cho bắp chuối vào một cái thau lớn, cho cà rốt, giá đỗ, đường, hạt nêm, nước mắm, nước cốt chanh pha tỏi, ớt, cho rau thơm vào trộn đều. Cuối cùng là rắc đều đậu phộng rang vào thau bắp chuối trộn. Món ăn này đơn giản, dễ làm, lại ít tốn thời gian nên người dân Quảng rất thích. Đó là món ăn phổ biến trong mỗi bữa cơm gia đình, nó còn là món ăn để đãi khách mỗi khi đến nhà.

 Món hoa chuối trộn

Ngoài món bắp chuối trộn, thì món bắp chuối hầm giò heo cũng là món ăn phổ biến của quê tôi. Và món chuối hầm giò heo được xem là món ăn mang lại nhiều giá trị dinh dưỡng, còn là món ăn mang lại nhiều điều… may mắn, bài trừ những tai họa theo quan niệm tâm linh của người dân quê tôi. Gia đình nào có người đi xa, hoặ con em thi đại học, thì món bắp chuối hầm giò heo là món không thể thiếu trong thực đơn bữa cơm gia đình. Đó như một nét đẹp văn hóa ẩm thực tồn tại từ lâu đời.

Giữa đêm trăng sáng, hay giữa trưa hè oi ả, ngồi quây quần bên mâm cơm gia đình cùng món bắp chuối trộn tai heo dân giã, bữa cơm gia đình như sợi dây gắn kết tình cảm thiêng liêng của những thành viên trong gia đình. Khoanh chuối cuộn tròn, vị ngọt, béo, cay nồng của ớt trái, thơm ngon của đĩa bắp chuối trộn thể hiện sự khéo tay của những người đàn bà quê.

Cứ mỗi chiều, bên đĩa bắp chuối trộn với ly rượu nhỏ dành cho những người đàn ông ngồi nhâm nhi kể việc đồng áng, đó như thể hiện một sự khéo léo, đức tính dịu dàng, chiều chồng của người phụ nữ thôn quê. Và đó cũng là một trong những bí quyết giữ hạnh phúc gia đình, mà những người mẹ, người vợ truyền tai cho nhau.

Cây chuối mộc mạc là vậy, nó gần gũi với đời sống con người, sắc xanh của những bụi chuối như tô thêm nét đẹp bình yên của một vùng quê. Và những món ăn ngon từ chuối như là một chất xúc tác để tạo nên những tiếng cười, sự hạnh phúc trong gia đình. Cần chi những tiệm phở, những món ăn đắt tiền ngoài kia. Bởi hương vị quê nhà từ món canh thiên lý, hoa bí, bông cà…Thì món bắp chuối trộn cũng nằm trong những danh sách thức ăn ngon, là “cây nhà lá vườn” đầy cái nghĩa cái tình của người sông nước xứ Quảng.

Và mỗi lần ai đó xa quê, nhớ quê thì ngoài món cà dầm tương, với cô tát nước bên đường, thì món bắp chuối trộn tai heo như một nỗi nhớ không gọi thành tên để thúc giục người xa quê mau trở về với quê nhà, để làm một đĩa bắp chuối trộn ăn cho thỏa lòng mong nhớ.