Các xe tải bán bánh trung thu lưu động xuất hiện tại nhiều tuyến đường ở TP. HCM, nhất là khu vực ngoại thành. Đặc điểm chung của những xe loại này là đều để tên các thương hiệu bánh quen thuộc nhưng bao bì, nhãn mác lại là thương hiệu… ăn theo. Trên bao bì bánh trung thu có ghi hạn sản xuất, địa chỉ cơ sở nhưng chỉ chung chung tên xã/phường, quận/huyện chứ không cụ thể.

Chỉ 15.000 đồng/cái

Tại đường Trần Xuân Soạn (ngay dưới chân cầu Kênh Tẽ), một số xe tải nhỏ trưng bày bánh trung thu giá 15.000 đồng/cái. Thoạt nhìn, cứ tưởng bánh trung thu của một thương hiệu lớn đại hạ giá sớm nhưng xem kỹ, 2 chữ S.L được in nhỏ xíu phía trên tên thương hiệu này. Chúng tôi thắc mắc tại sao cùng là bánh trung thu nhãn hiệu này mà có màu đậm – nhạt khác nhau thì người bán cho biết: Loại ngoài cùng giá rẻ nhất (15.000 đồng/cái), những dãy bánh phía trên có giá 20.000 đồng/cái trở lên, loại đắt nhất lên đến 150.000 đồng/cái. Giá bán tùy thuộc vào… nhân bánh và màu sắc khác nhau để dễ phân biệt!

Theo chị Mai, người bán bánh trung thu giá rẻ, mùa trung thu năm nay khá đắt hàng, chị mới bắt đầu bán khoảng một tuần nhưng số lượng người mua đã tăng 30% so với năm trước.

Chủ một cơ sở bánh trung thu tại xã Phạm Văn Hai, huyện Bình Chánh - TP. HCM cho biết sở dĩ giá bánh rẻ là do giá nhân công, nguyên liệu… rẻ, sản xuất số lượng lớn. Chúng tôi thắc mắc giá hầu hết các loại nguyên liệu như đậu, mứt, lạp xưởng, thịt heo đều tăng so với năm rồi; chỉ có các loại nguyên liệu chất lượng kém mới có giá rẻ… thì ông ta chỉ trả lời lòng vòng.

Mập mờ chất lượng

Trong vai một người cần mua bánh trung thu giá rẻ về tỉnh bán, chúng tôi tìm đến chợ Bình Tây (quận 6 - TP. HCM). Chủ một đại lý bánh trung thu tại đây khẳng định: Muốn đặt bánh giá nào cũng có, chiết khấu lại cao. Theo anh này, nếu đặt bánh trung thu K.Đ thì lấy theo hộp 4 cái, chiết khấu cho người lấy hàng đến 24%.

Với bánh trung thu Đ.K, chiết khấu cao không kém và giá nào cũng có. Nghe tôi định lấy bánh về bán cho công nhân tại các khu công nghiệp, anh này sốt sắng: “Vậy đặt bánh Đ.K đi, đủ loại, tha hồ mà chọn. Giá trung bình khoảng 20.000 - 40.000 đồng/cái. Nếu bán từ bây giờ, chị nên lấy loại rẻ chừng 20.000 - 30.000 đồng/cái, nếu muốn rẻ hơn nữa thì đặt loại 17.000 đồng/cái rồi kê giá lên gấp đôi, gấp ba vẫn hợp lý cho công nhân. Đến khoảng ngày 10-8 (âm lịch), chị treo bảng “mua 1 tặng 1”, bán sát giá vẫn có lời”.

Tại chợ Bình Tây, có đủ loại nguyên liệu làm bánh như mứt cóc, bí dài, bí hột, mè trắng, mè đen, hạt điều sấy khô, thịt xé, thịt xay không có nhãn mác, thường để trong một bọc lớn, không có thời hạn sử dụng. Chúng tôi hỏi mua nhân bánh làm sẵn, người bán hàng dè dặt đưa ra các bịch hỗn hợp sền sệt màu xanh, giới thiệu là nhân đậu xanh, đậu đen, hạt sen, khoai môn; kèm theo đó là một mẫu giấy nhỏ ghi thông tin khá sơ sài bằng tiếng Việt và tiếng Anh.

Một số sạp hàng còn cung cấp nguyên vật liệu làm bánh trung thu bất cứ thứ gì người mua cần; từ bột trung thu đặc biệt, sữa bột béo, bột bánh dẻo… đến các loại hộp nhựa để đựng bánh và hộp giấy để trưng bày. Nếu lấy với số lượng lớn, người mua có thể được chiết khấu thêm 5% - 10 %.

Bánh trung thu không rõ nguồn gốc, giả nhãn hiệu thường được sản xuất “chui” và sử dụng nguyên liệu giá rẻ nhất để có lời. Hằng năm, các đoàn kiểm tra về an toàn vệ sinh thực phẩm phát hiện và xử phạt không ít cơ sở sản xuất bánh trung thu giá bèo sử dụng nguyên liệu không nguồn gốc xuất xứ, thịt bẩn, thịt thối… Tuy nhiên, vì lợi nhuận, các cơ sở này vẫn lén lút hoạt động.

Bánh có thương hiệu bán chậm

Đại diện một số hãng bánh trung thu cho biết năm nay, thị trường bánh trung thu đặc biệt chậm. Đến thời điểm này, sức tiêu thụ bánh giảm mạnh so với cùng kỳ năm 2011. Trên thị trường, nhiều điểm bán bánh trung thu đã treo bảng giảm giá 20%, mua bánh được tặng lồng đèn… để thu hút khách. Tuy nhiên, bánh bán khuyến mãi lại mang nhãn hiệu khác, có mẫu mã, nhãn mác gần giống bánh thương hiệu lớn, được bán xen kẽ nhau.