Rằm tháng Chạp - ngày Rằm cuối cùng trong năm trước khi bước sang Tết Nguyên Đán. Cúng Rằm tháng Chạp còn được coi là lễ cúng tổng kết cho 1 năm, với ý nghĩa cầu sự may mắn, an lành, tưởng nhớ đến tổ tiên, và tạ ơn các vị thần linh.

Theo quan niệm xưa, có thể cúng Rằm tháng Chạp đúng ngày 15 Âm lịch hoặc trước một vài ngày nếu điều kiện không cho phép, miễn là giữ được lòng thành kính và thái độ trang nghiêm. Tuy nhiên, cũng cần lưu ý rằng không nên cúng quá sớm. Nếu không thể cúng đúng ngày, nên chọn một ngày gần với rằm nhất có thể, ví dụ như ngày 14 Âm lịch hoặc thậm chí là 13 Âm lịch.

Việc cúng rằm tháng Chạp tốt nhất nên được thực hiện vào buổi sáng hoặc chiều tối, không nên cúng quá muộn. Và gia chủ cần đảm bảo mâm cúng và các nghi thức truyền thống được thực hiện đúng, đầy đủ và trang trọng.

Tại sao cúng Rằm tháng Chạp lại quan trọng?

Theo các tục lễ từ xa xưa, ngày sóc vọng tức mùng 1 đầu tháng và ngày rằm giữa tháng đã có từ rất lâu đời. Các lễ cúng được diễn ra vào ngày này để với mục đích cầu mong thần linh, ông bà tổ tiên phù hộ cho gia đình trong tháng, trong tuần đó mạnh khỏe, gặp nhiều may mắn.

Đặc biệt, ngày Rằm tổ chức lễ cúng được coi là ngày tưởng nhớ về cội nguồn, tổ tiên, làm đúng theo đạo lý uống nước nhớ nguồn.Và đó cũng là sợi dây kết nối các thế hệ để duy trì gia đạo và truyền thống trong các gia đình.

Những ngày Rằm trong tháng đã quan trọng nhưng đặc biệt ngày Rằm tháng Chạp lại quan trọng hơn cả. Bởi lẽ đây là ngày Rằm cuối cùng của năm và được coi là một nghi thức cúng ngày sóc vọng cuối cùng trong năm. Sau khi cúng Rằm tháng Chạp thì mọi người sẽ tất bật để chuẩn bị cho Tết Nguyên đán.

Do vậy, có thể coi đây là một lễ tạ ơn cuối năm. Vì sau đó sẽ đến lễ cúng ông Táo ngày 23 tháng Chạp Âm lịch để cúng riêng cho thần Bếp, tiễn thần về thiên đình báo cáo các gia sự trong năm, chứ không phải cúng thần linh hay tổ tiên nói chung. Còn bữa cơm tất niên để mang ý nghĩa gia đình sum họp hơn là ý nghĩa về tâm linh. Còn đến lễ cúng giao thừa thì đây lại là lễ mừng đón sự chuyển giao giữa năm cũ và năm mới của đất trời.

Chính vì lý do đó, trong tháng Chạp chỉ có lễ cúng Rằm là lễ tạ ơn thần linh và tổ tiên nên nó mang ý nghĩa đặc biệt, là ngày lễ sóc vọng cuối cùng trong năm. Nếu ngày Rằm trong các tháng khác nhiều người chỉ cúng hoa quả thì đối với ngày này, đa số các gia đình sẽ làm mâm cúng mặn.

Điều này có lễ cũng xuất phát từ những lý do thực tiễn. Do trong năm nhiều gia đình bận rộn nên chỉ có thể chú trọng vào các ngày đặc biệt cuối năm và chăm chút kỹ lưỡng hơn.

Ngày Rằm tháng Chạp cần lưu ý điều gì?

Những điều cần kiêng kỵ trong ngày Rằm tháng chạp mà bạn cần lưu ý đó là:

Kiêng vay mượn

Ông bà ta cho rằng nếu vay mượn vào dịp cuối năm, đặc biệt trong tháng chạp thì sẽ không đem lại may mắn vì món nợ sẽ bị chồng chéo, vắt sang năm mới. Từ đó báo hiệu một năm đen đủi và nợ nần chồng chất, không làm ăn được.

Do vậy, nếu trong năm có vay nợ ai thì cũng nên trả hết trong năm cũ. Theo quan điểm hiện đại, nên tránh vay mượn trong tháng chạp để tránh gây phiền phức cho người khác. Đặc biệt dịp cuối năm thì ai cũng cần tiền để giải quyết công việc và sửa soạn chuẩn bị cho một cái tết no ấm.

Tránh gây gổ, tránh tranh cãi, xung đột

Vào dịp cuối năm thì tất cả mọi người ai nấy cũng đều căng thẳng, bận rộn. Từ đó, các mâu thuẫn, cãi cọ rất dễ xảy ra, dẫn đến những hành động sai lầm, làm việc sai trái hoặc chí ít cũng gây ra những năng lượng tiêu cực, ảnh hưởng đến vận khí trong năm mới.

Một nguyên nhân khác để kiêng gây gổ, cãi nhau trong ngày này đó là nỗi lo của ông bà tổ tiên khi về thăm con cháu. Nếu thấy hay nghe những điều không hay thì sẽ tránh phạt.

Đặc biệt với những người làm kinh doanh, buôn bán cũng nên tránh nóng nảy, cãi cọ vì sẽ khiến tài lộc ra đi, buôn bán ế ẩm hơn.

Tránh đổ vỡ

Trong nhiều nền văn hóa ở thế giới và cả ở Việt Nam cũng không ngoại lệ thì đồ đạc bị vỡ là điềm xui xẻo. Vì vậy mà mọi người đều hết sức cẩn thận trong thời điểm này. Nếu đồ đạc bị vỡ, điều xui rủi dễ nhận thấy nhất đó là mất đồ, tốn tiền bạc để mua lại và đặc biệt là nguy cơ tai nạn thương tích cho mọi người.

Không nhặt tiền rơi

Trong dân gian cho hay, vào ngày rằm tháng chạp, nhiều gia đình sẽ tổ chức cúng bái cũng như rải tiền để dẫn đường cho ma quỷ ra ngoài. Nếu nhặt tiền rơi thì sẽ dễ bị ma quỷ quấy rối.

Tuy nhiên, trong thời kỳ hiện đại ngày nay, chúng ta nên kiêng theo các “kiểu mới” đó là không chiếm dụng tiền rơi, nếu không tìm được chủ nhân thì có thể mang tiền đi quyên góp, từ thiện.

Không làm việc quá sức

Tháng chạp là tháng cuối cùng trong năm nên nhiều người thường cố gắng cày cuốc để kiếm thêm tiền, cho một cái tết no ấm. Nhưng trong tháng này cũng có rất nhiều việc trong gia đình. Do vậy, bạn cần tránh làm việc quá sức, giữ sức khỏe và tinh thần sáng suốt nhất để có thể sắp xếp và giải quyết công việc một cách khoa học.

Sự kiệt sức, bệnh tật có thể dẫn tới các quyết định sai lầm, từ đó tạo thành vận đen trong năm, ảnh hưởng đến cả năm mới.

Tránh để nhà cửa bừa bộn, ẩm mốc

Trong tháng chạp, nếu nhà cửa bừa bộn, ẩm mốc thì sẽ đem lại điều xui xẻo cho cả gia đình trong năm mới, theo quan điểm dân gian. Và trong thực tế, môi trường sống ô nhiễm sẽ khiến các thành viên trong gia đình dễ ốm đau, dẫn tới công việc trì trệ, mất tiền khám chữa bệnh.

(*)Thông tin trong bài mang tính tham khảo, chiêm nghiệm.